GÖÇ VE GÖÇ SORUNLARI

Emek piyasalarını diğer piyasalardan ayıran yedinci özellik, emek piyasasında işçinin pazarlık gücünün nispi olarak daha az olmasıdır. Genellikle emek piyasalarında güç alıcılar lehinedir. Çünkü iş arayanların sayısı açık işlerden fazladır.

Kayıtdışı (enformel) istihdamın tanımlanmasına ilişkin bir karmaşa vardır. “Yeraltı sektörü”, “kara ekonomi”, “gizli ekonomi”, “enformel istihdam”, “bildirilmemiş istihdam”, “saklanmış istihdam”, “nakit çalışma”, “el altından ödeme”, “kayıtdışı” veya “gölge ekonomi” gibi çok sayıda farklı niteleme bu konu çerçevesinde kullanılabilmektedir. İstihdamı yasal kurumlara bildirmemesi durumunu tanımlayan istihdam türü kayıtdışı İstihdamdır.

Emek piyasalarını mal ve hizmet piyasaları gibi diğer piyasalardan ayıran ilk özellik, emek talebinin türetilmiş bir talep olduğu ve bu nedenle de emek talebinin ekonomideki mal ve hizmetlere olan talep doğrultusunda ortaya çıkmasıdır. Emek piyasasını diğer piyasalardan ayıran belki de en önemli ikinci özellik, emeğin istihdamının çalışan ve çalıştıran arasındaki kişisel bir ilişkiyi ifade etmesidir. Üçüncü önemli özellik, emek piyasasına arz edilen emeğin büyük ölçüde heterojenlik göstermesidir. Bireyler, motivasyonları, belirli işlere yatkınlıkları, yetenekleri ve risk alma istekleri bakımından birbirlerinden farklıdırlar.

Tam istihdam; alışma istek ve yeteneğinde olan kimselerin tümünün üretime katılabildiği, istihdam düzeyinin işgücü miktarına eşit olduğu, makro düzeyde toplam işgücü arzı ile işgücü talebinin birbirine eşit olduğu bir durumdur.

Bireysel karar almaya dayalı olan ve kişilerin yaşadıkları bölge ile kendilerine daha iyi yaşam koşulları sunacağını düşündükleri bölge arasında belli ölçütlere göre karar vererek gerçekleştirdikleri göç türü “emek göçü” ya da ekonomik göçmen olarak tanımlanan duruma karşılık gelir.

Yaş, medeni durum ve aile büyüklüğü, eğitim, işsizlik oranları, uzaklık ve siyasi ve sosyal gelişmeler emek göçünü belirleyen unsurlardır.

Emek göçünün göç veren bölgeler bakımından ortaya çıkan olumlu sonuçları şunlardır: Yoksulluğun kısır döngüsü kırılabilir, iç tasarruflarda artış olabilir, dış ödemeler bilançosunda iyileşmeler görülebilir ve işsizliğe geçici bir çözüm olabilir. Ancak dışarıya sermaye ihracı göç veren bölge açısından emek göçünün olumsuz bir sonucudur.

Emek göçünün göç alan bölgeler bakımından ortaya çıkan olumlu sonuçları:
Milli gelir artışı, artan üretime dayalı olarak refah artışı,göç alan ülkelerde işverenlerin daha ucuza işçi çalıştırma imkânına sahip olmaları, yerli işçilerin çalışmayı istemediği ağır koşullarda çalışacak emek gücü sağlanmasıdır. Kamu harcamalarında artış göç alan bölge açısından olumsuz bir sonuçtur.

Hedef ülkeler için ülkelerine yasa dışı yollardan gelen veya yasal yollarla gelip yasal çıkış süreleri içerisinde çıkmayan kişileri kapsayan durum “Düzensiz Göç” olarak tanımlanmaktadır.

“Emek göçü” kavramı daha iyi ücret ve çalışma koşullarına kavuşmak için fayda ve maliyetleri hesaba katan ve göç kararı veren kişileri tanımlarken kullanılan kullanılmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Kitlesel göçler emek göçü başlığı altında anlatılan bireysel ya da aile göç kararı modellerinden farklı olarak kişilerin iç çatışma, savaş, çevre felaketleri vb. nedenlerle ani, plansız ve kalabalık gruplar hâlinde göç etmesini ifade etmektedir.

İç çatışma, savaş gibi insani felaketler veya doğal afetler ve büyük yıkımlar sonucundan bir yerden başka bir yere ani, plansız ve kalabalık gruplar halinde göç etme durumu kitlesel göç olarak tanımlanmaktadır. Suriye'den Türkiye'ye doğru gerçekleşen göç dalgası bu anlamda kitlesel göçü örnekler.

Nüfusun belli bir kısmının başka bir ülkeye göç etmesi olumlu ve olumsuz sonuçlar ortaya çıkarmaktadır. Göç veren bölgeler bakımından ortaya çıkan
olumlu sonuçlar:
• Yoksulluğun kısır döngüsü kırılabilir.
• İç tasarruflarda artış olabilir.
• Dış ödemeler bilançosunda iyileşmeler görülebilir.
• İşsizliğe geçici bir çözüm olabilir.

Doğru cevap A'dır.

Göç alan ülkelerde nüfus dengelerinde yaşanan değişime bağlı olarak emek piyasalarında da değişimler yaşanmaktadır. Göç ile gelen işçilerin yerli işçiler ile ikame edilebilir özellikte olması durumunda ise göç alan ülkelerde olumsuz sonuçlar ortaya çıkmaktadır. Bu olumsuz sonuçlar; ücretlerin azalması, kamu harcamalarında artış ve sosyal tepkiler şeklinde sıralanabilir. Milli gelir artışı, göç alan bölgeler bakımından ortaya çıkan olumlu bir sonuçtur.

Milli gelir artışı göç alan bölgeler bakımından ortaya çıkan olumlu sonuçlardan biridir. Doğru cevap D'dir.

Düzenli göçmenler; yasal yollarla ülkeye giriş yapan, çalışma ve/veya ikamet iznine sahip olan kişilerdir. Bu kişiler, eğitim amacıyla ülkeye giriş yapan öğrenciler, çalışmak için ülkeye giriş yapanlar, Euro-Türkler, nitelikli göçmenler, alternatif hayat tarzı arayışında olanlar, aile birleşimi ile gelen yabancılardan oluşmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Göç alan ülkelerde nüfus dengelerinde yaşanan değişime bağlı olarak emek piyasalarında da değişimler yaşanmaktadır. Göç ile gelen işçilerin yerli işçiler ile ikame edilebilir özellikte olması durumunda ise göç alan ülkelerde olumsuz sonuçlar ortaya çıkmaktadır. Bunlardan biri de sosyal tepkilerdir. Doğru cevap B'dir.

Suriyeliler dışında Türkiye’ye Gürcistan, Ukrayna ve Kırgızistan gibi ülkelerden gelen göçmenler çoğunlukla çocuk ya da yaşlı bakımında, ev işlerinde, inşaat sektöründe ucuz emek ihtiyacının karşılanması amacıyla istihdam edilmekte iken Suriyeliler büyük ölçüde mevsimlik tarım işleri, hayvancılık, inşaat, tekstil ve hizmet sektörlerinde yoğunlaşmaktadır.

Kitlesel göçler emek göçü başlığı altında anlatılan bireysel ya da aile göç kararı modellerinden farklı olarak kişilerin iç çatışma, savaş, çevre felaketleri vb. nedenlerle ani, plansız ve kalabalık gruplar hâlinde göç etmesini ifade etmektedir. Yukarıda verilen ülkelerden Suriye'de bu durum yaşandığı için Türkiye'ye kitlesel bir göç yaşanmıştır. Doğru cevap D'dir.

Emek piyasasına arz edilen emeğin büyük ölçüde heterojenlik göstermesidir. Bireyler, motivasyonları, belirli işlere yatkınlıkları, yetenekleri ve risk alma istekleri bakımından birbirlerinden farklıdırlar.