GÖÇ VE GÖÇ SORUNLARI - Deneme Sınavı - 3

5901 sayılı “Türk Vatandaşlığı Kanunu” (TVK) incelendiğinde göçmen ve yabancı ayrımı doğrultusunda göçmenlere yönelik bir önceliğin olduğunu görmek mümkündür

BM Genel Kurulu tarafından, mültecilere uluslararası bir koruma sağlamak ve sorunlara kalıcı çözümler bulabilmek için Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK-United Nations Migh Commissioner for Refugees-UNHCR) kurulmuş, çalışmalarına 1 Ocak 1951 tarihinde başlamıştır.

1980 sonrası dönem “yabancıların” Türkiye’ye yönelik göçlerinin arttığı bir dönemdir. Bu dönemde Türkiye’ye yönelik bu göçlerin önemli bir kısmı düzensiz göçlerden oluşmaktadır.

1994 Yönetmeliği, önceki dönemde olduğu gibi coğrafi kısıtlama anlayışını sürdürmeye devam etmekle birlikte, tüm başvurularda, iltica usulleri açısından hiçbir ayrım gözetilmeksizin, 1994 Yönetmeliği’nin 6. maddesi, 1951 Cenevre Sözleşmesi ve 1967 tarihli Ek Protokolünü esas almaktadır.

Bu bağlamda sağlanan sivilleşme ve YUKK’un hazırlanmasındaki ana nedenler üç ana unsura bağlanabilir. Bunlar;

YUKK ile birlikte uluslararası koruma başvurularının en geç 6 ay içinde sonuçlandırılması kuralı getirilmiştir.

YUKK, başvuru sahibiyle kayıt tarihinden itibaren 30 gün içinde bireysel mülakat yapılmasını öngörmektedir

YUKK’un 85. maddesine göre, uluslararası koruma statüsünün sonra erme hâlleri şu durumlarda gerçekleşmektedir:

Barışa karşı suç, savaş suçu ya da insanlığa karşı suç gibi suçlar için hükümler koyan uluslararası belgelerde tanımlanan bir suç işlediğine; mülteci sıfatıyla kabul edildiği ülkeye sığınmadan önce, sığındığı ülkenin dışında ağır bir siyasi olmayan suç işlediğine; Birleşmiş Milletlerin amaç ve ilkelerine ay- kırı fiillerden suçlu olduğuna dair hakkında ciddi kanaat mevcut olan kişileri kapsar.

Entegrasyon, mültecilerin kendi kültürel kimliğinden vazgeçmeden ev sahibi topluluğa uyumunu ve ev sahibi toplumun da kurumları ile birlikte mültecileri kabul ederek ihtiyaçlarını karşılaması biçiminde iki taraflı bir işlemdir.

Uyum süreci 3 ölçütü içermektedir. Bu ölçütler:

Hukuki ölçüt

Ekonomik ölçüt

Kültürel ve sosyal ölçüt

Uyum ve kültürleşme arasındaki ilişki incelenirken;

Yaş, cinsiyet, etnik köken, din, sosyo-ekonomik durum gibi demografik değişkenler,

Göç yaşı, kaç kuşaktır orada yaşadığı, yeni kültüre yerleşim süresi,

Göçün gönüllü ve zorunlu olması,

Yeni yerleşilen toplumun etnik yapısı, sosyo-politik durumu, ulusal politikalar, ev sahibi toplumun tutumları,

Göçmenlerin ayrımcılık deneyimi, kültürel benzerlik gibi faktörler dikkate alınmaktadır.

Birey düzeyinde yaşanan kültürleşme sürecinde kişide:

Fiziksel (yeni bir yer, ev vb.),

Biyolojik (yeni hastalıklar, beslenme alış- kanlıkları vb.),

Sosyal (aidiyet),

Ekonomik (yeni iş),

Psikolojik (davranışsal ve kültürel) bazı de- ğişimler yaşanmaktadır.

Grup düzeyinde kültürleşme sürecinde:

Sosyal yapı değişimi,

Kurumsal değişim,

Kültürel pratiklerde değişimler yaşanmaktadır.

Birey kültürel kimliğini sürdürmeyi tercih ediyor ve baskın kültür ile etkileşimden kaçıyorsa “ayrılma” stratejisinden söz edilmektedir. Bu stratejiye sahip bireyler yalnızca kendi etnik grubunun üyeleriyle sosyal faaliyetlerde bulunmayı tercih etmektedir.

Birey açısından kendi kimliğini sürdürmek ve baskın grupla iletişime geçmek eşit öneme sahip ise “bütünleşme” stratejisinden söz edilmektedir. Bu stratejiyi benimseyen birey hem yaşadığı ülke vatandaşlarıyla hem de kendi etnik grup üyeleriyle sosyal faaliyetlerde bulunmayı tercih etmektedir.

Eritme potası yaklaşımının asimilasyon teori- sinden farklı yanı, göçmenlerin kültürel farklılığının eritilmek suretiyle belirli birtakım süreçlerden geçilerek yok edilmesidir.

Kültürleşme ve uyum süreci geçici bir süreç değildir. Göç ile gelen ilk nesillerden son nesillere kadar devam edecek olan bir değişim, dönüşüm, benimseme ya da benimsememe sürecidir. Göç konusunda olduğu gibi göç sonrası süreçte yaşanan uyum ve kültürleşme süreçlerinde; eğitim düzeyi, dil, cinsiyet, kalış süresi, medeni durum, din, sosyal kimlik, sosyal mesafe ve algılanan ayrımcılık gibi faktörler söz konusudur.

Türkiye’ye yönelen düzensiz göçün belirleyici unsurları;

• Komşu ülkede artan siyasi belirsizlikler ve çatışmalar,

• Türkiye’nin Doğu-Batı ile Kuzey-Güney arasındaki coğrafi konumu,

• Avrupa’ya komşu ülkelere oranla ekonomik açıdan daha iyi şartlar sunmasıdır.

Göçmen işçilerin istihdam edildikleri işler kısaca “3D” şeklinde tanımlanmaktadır. “3D/Dirty (pis), Dan- gerous (tehlikeli) ve Demeaning (nitelik gerektirmeyen)” işler anlamına gelmektedir