GÖÇ SOSYOLOJİSİ

Göç sistemleri kuramı

Coğrafyacı Mabogunje’nin (1970) öncülük ettiği göç sistemleri teorisi, göçün bağlamsal mekanizmaları ile ilgili bilinen en eski girişim olmuştur. Göç sistemleri yaklaşımı, göç veren ve alan ülkelerdeki makro süreçlere, yapısal koşullara ve makro-yapısal bağlantılara odaklanmaktadır.

Nina Glick Schiller

Nina Glick Schiller, Linda Basch ve Christina Blanc-Szanton, klasik asimilasyon teorisindeki genel varsayımın aksine, çağdaş göçmenlerin “köklerinden kopmuş” olarak nitelendirilemeyeceğini savundular. Bu araştırmacılar, göçmenlerin gündelik yaşamlarına odaklanarak, nitel etnografik vaka çalışmaları sayesinde, göçmenlerin uluslararası sınırlar ötesinde sosyal, ekonomik ve siyasi faaliyetlerde bulunduklarını kanıtlamışlardır.

Makro düzeyde göç sermaye ve emeğin eşitsiz coğrafi dağılımından kaynaklanır. Bu durum kendini ücretlerin ve yaşam standardının eşitsizliğinde gösterir ve göç arzın itmesi, talebin çekmesine bağlı yaratılır. Göçmenler işlerin, ücretlerin ve diğer ekonomik faktörlerin en avantajlı olduğu yerlere giderler. Ücret farklarının giderek azalması emek hareketlerinin yavaşlamasına ve göçün son bulmasına neden olur. Bu açıklamalar doğrultusunda doğru yanıtın A seçeneği olduğu anlaşılmaktadır.

Makro neoklasik teori göçün nedeninin coğrafyalar arasındaki emek ücreti farklılıklarına bağladığı için göçün asgari düzeye inmesinin de göç olgusunu asgari düzeye indireceğini öngörmektedir. diğer bir deyişle bireyler farklı coğrafyalarda kendi ülkelerindeki kadar ücret kazandıklarında başka yerlere göç etme ihtiyacı duymayacaklardır. Doğru yanıt C dir.

Coğrafyalar arasında göç yaşanmasının nedeni bu kurama göre emek ve sermaye dengesizliği olduğuna göre C seçeneğinde verildiği gibi "Emek ücreti düşük olan ülkelerden yüksek olan ülkelere daha fazla göçün yaşanması" bu kuramın göç olgusuna ilişkin açıklamalarına daha uygun düşmektedir.

İki kuramsal yaklaşım araındaki temel fark makro neo klasik teorinin göç olgusunu toplumsal ve daha geniş perspektiften açıklarken mikro neo klasik teorinin göçü daha çok bireysel faktörlerle açıklamalarıdır. Bu nedenle de doğru yanıt B dir.

Yeni göç ekonomisi kuramı göç olgusunun tıpkı klasik mikro neo yaklaşımda olduğu gibi ne tek başına bireysel ne de tıpkı klasik makro neo kuramında olduğu gibi tek başına toplumsal faktörlerle açıklanamayacağını savunmaktadır. Bu kuram bireyin bir aile yapılanması içinde olduğundan göç koşullarının veya göç kararlarının bu aile yapılanması içinde gerçekleştiğini ileri sürmektedir. Bu kurama göre göç eden birey aile içindeki bir karar sonucunda başka yerlere göç eder. böylece bireyin hem ekonomik koşulları hem de sosyo kültürel bağlam çerçevesinde göç olgusu gerçekleşir. Dolayısıyla yeni göç ekonomisi kuramı sos kültürel öğeleri dikkate almak bakımından diğer yaklaşımlardan ayrılır. doğru yanıt E dir.

İkili işgücü piyasası kuramı genel olarak mikro düzey karar verme süreçlerini önemsemez ve daha üst düzeyde yürüyen güçlere ve etkilere odaklanır. İkili işgücü piyasası kuramı uluslararası iç göçü modern sanayileşmiş ekonomilerin yapısal gereksinimlerine bağlar. İkili işgücü piyasa kuramının öncülerinden olan Piore’ye göre ise göç hareketleri, gönderen ülkenin yüksek işsizlik ya da düşük ücret gibi itici (push) faktörlerden değil, kabul eden refah ülkelerinin kaçınılmaz olarak ve kronik düşük ücretli işgücü gereksiniminden ileri gelmektedir. İleri derecede endüstrileşmiş toplum ve ekonomileri, sürekli ucuz ve esnek iş gücüne ihtiyaç duyduklarından bu göç hareketleri sürekli olarak devam edecektir. Bu açıklama doğrultusunda doğru yanıtın D seçeneği olduğu anlaşılmaktadır.

İkili iş gücü piyasası kuramı göçün asıl nedeninin ekonik gücü zayıf olan ülkelerdeki birey veya kurumların tercihleriyle değil gelişmiş ülkelerin ucuz iş gücü ihtiyacından kaynaklandığını savunmaktadır. Doğru yanıt D dir.

Verilen kuramsal yaklaşım ile kuramın temel savunusu sadece C seçeneğinde doğru olarak verilmiştir.

Dünya sistemleri göç teorisi küreselleşmeyle birlikte kapitalist yapılanmaların göçün asıl nedeni olduğunu ileri sürmektedir. diğer bir deyişle kapitalist dünyada ülkeler birbirlerine dorudan veya doaylı olarak ihtiyaç duymaktadırlar ve bu bağlamda kimi ülkeler gööç talep ederken bazıları da göç vermeyi talep etmektedir. Bu durum iki ülkenin mecburen yapmak durumunda kaldıkları bir işbirliğini ve ülkeler arasındaki insan hareketliliğini ortaya çıkarmaktadır. D seçeneğin verildiği gibi bireysel gelişme arzuları bu bağlamda göçü açıklamada çok yetersiz kalacaktır. örnek üzerinden baktığımızda kendi ülkesinde yeteri kadar uygun ve istediği bir eğitimi alan bir kişi başka ülkelere gitme arzusu dahi duyamayabilecektir. Bu nedenlerle doğru yanıt D dir.

Göçmen ağları kuramına göç edilecek ülkede var olan arkadaşlık, aile, akrabalık ve yakın sosyal ilişkilerin göç hareketlerinin başlatılmasında ve sürdürülmesinde etkili olduğunu ileri sürmektedir. Bu kurama göre, sosyal ilişkiler ağı, bireyin göç etmesini kolaylaştıran bir etken olarak, ona zaman, enerji ve ekonomi açısından bazı avantajlar sağlayarak göç hareketlerini hızlandırmakta ve belli bir yöne doğru olmasını güçlendirmektedir. Doğru yanıt B seçeneğinde verilmektedir.

B

B

C

B

E

B

B

B