GÖÇ SOSYOLOJİSİ - Deneme Sınavı - 4

1950’li yıllar: Bireysel girişimler ve özel aracılar yolu ile göç. Bireysel girişim ve özel aracıların etkin olduğu 1950’lı yıllar­da Almanya’dan kurumsal düzeyde ‘stajyer’ söylemi ile başlayan işçi talebi söz konusu olmuştur.

1960’lı yıllar: Artan iş gücü ihtiyacına paralel olarak ikili anlaşmalar ile devletler eliyle düzenlenen işçi göçü. İkili anlaşmalar, rotasyon inancı ve bireysel göçmen yerine “misafir işçi” kavramının kullanımı.

1980’li yıllar: Kalıcılık ve bunun beraberin­de getirdiği çocukların eğitim sorunları, der­nekleşme hareketleri, getto yaşamı, sığınma istekleri, vize zorunluluğu ve geri dönüşü özendirici politikaların uygulanması.

1990’lı yıllar: Yabancılar yasası, yabancı­ların kimlik kazanması, artan yabancı düş­manlığı, etnik işletmelerin yaygınlaşması, etnik ve dinsel derneklerin yaygınlık ka­zanması, siyasal hakların talebi gibi bir dizi etkenin şekillendirdiği göçler.

1970’li yıllar: Ekonomik durgunluk ve ya­bancı işçi alımının durdurulması, “turist” (illegal) göçmenlere yasal bir statü kazandı­rılması, aile birleşimleri, çocuk parası gibi nedenlerle oluşan göçler.

2000 sonrası: Göçün yeni biçimleri, çok kültürlülük ve entegrasyon üzerine tartış­malar.

Batı Avrupa ülkeleri ile yapılan ikili anlaşma­lar çerçevesinde ve Türk hükûmetlerinin yurt dışı istihdam politikası doğrultusunda (Abadan-Unat, 2002) kitlesel göç başlamıştır. Aile birleşimi dö­nemi olan 1970’lerin başlarında Alman iş gücü piyasasının Türk iş gücüne doymuş olması nede­niyle, başvuruda bulunan Türklere Fransa’ya gitme imkânı sunulmuştur.

Batı Avrupa ülkelerinin Türkiye’den iş gücü talebinde bulunmasıyla birlik­te bireysel düzeyde ve kurumlar arası isme davet şeklinde gerçekleşen bir göç süreci ortaya çıkmıştır (Abadan-Unat, 2002). Kitlesel göç dönemi olan 1960’larda ise başta Almanya ve ilerleyen yıllarda diğer Batı Avrupa ülkeleri ile yapılan ikili anlaşma­lar çerçevesinde ve Türk hükûmetlerinin yurt dışı istihdam politikası kitlesel göç başlamıştır.

1974 yılı itibarıyla, Almanya’da yaşayan 4.1 milyon yabancının yak­laşık 1 milyonu Türklerden oluşmaktaydı. Bu rakam, 1982’de 1.6 milyon, 1995’te ise 2 milyon olmuştur (Castles ve Miller, 2008). Türk işçileri sa­yısındaki hızlı artışta İtalyanların yurtlarına dönme eğilimi ile Yunanistan ve Yugoslavya’nın iş gücü ih­raç politikalarındaki değişmeler de etkili olmuştur (İçduygu, Erder ve Gençkaya, 2014).

30 Ekim 1961 tarihinde Türkiye ile Almanya arasında imzalanan İşgücü Sözleşmesi, iş gücü göçünün miladı olmuş, Batı Avrupa ülkelerine organize Türk işçi göçü, Türkiye ile Almanya arasında, Alman işverenlerin Türk misafir işçi istih­dam etmesine izin veren bu anlaşmasıyla başlamıştır. Türkiye daha sonra başka ülkelerle de art arda anlaş­malar imzalamıştır. Böylece Türkiye kısa sürede İkinci Dünya Savaşı sonrasında Avrupa’nın yeniden imarı ve kalkınması ile gündeme gelen yabancı işçi istihdamı olgusunun ağırlıklı ve en önemli unsuru hâline gel­miştir. Türkiye’den giden işçiler muhatap ülkelerin kalkınmasında büyük rol oynamışlardır (Martin, 2012; Sayarı, 1986; Ünver, 2012; YTB, 2020). Belirtildiği üzere Türkiye Cumhuriyeti ile Batı Almanya arasındaki iş gücü göçünü başlatan anlaşma 1961 yılında imzalanmıştır. Bunun ardından 1964’te Belçika, Avusturya, Hollanda ve Danimarka, 1965 yılında Fransa, 1967 yılında İsveç ve 1971 yılında İsviçre ile anlaşmalar imza­lanmıştır (Gelekçi ve Köse, 2009; Cuntz, 2011

Dil aracılığıyla anlamın temsilini açıklayan ikinci yaklaşım olan kasıtlı (intentional) yaklaşım ise, yansıtıcı yaklaşımın tersi bir görüşü savunarak, dünyaya dil aracılığıyla kendine özgü anlamını getirenin konuşan olduğunu ve sözcüklerin konuşanın/yazarın kastettiği anlama gelmekte olduğunu savunur.

İnşacı dil/temsil modeline dayanan Britanya Kültürel Çalışmalar Okulu medya metinlerinin dili/söylemi dolayımıyla iktidar/güç ilişkilerinin ve farklı egemen siyasal söylemlerin medya metinleri içinde nasıl temsil edildiğine odaklandığından bu tartışmada öne çıkan bir yaklaşımdır.

Medya çalışmaları alanında egemen paradigmaya güçlü bir alternatif oluşturduğu için literatürde eleştirel paradigma olarak da anılan Kültürel Çalışmalar okulu işte bu ‘ideolojik’ boyutun yeniden keşfiyle birlikte biçimlenmiştir.

Özgür bir medya ortamı medya çalışanlarının/ gazetecilerin güvenliğinin garanti edildiği, medyaya devlet müdahalesinin asgari düzeyde olduğu ve basının ağır yasal veya ekonomik baskılara maruz kalmadığı” bir ortamdır.

Dijital Eşitsizlik: İnternet ve bilgisayar kullanımından elde edilen faydalara eşit erişim olmaması durumu Kvasny (2006)
“Dijital Eşitsizlik” adını vermektedir.

Günümüzde göç ve göçmenler konusunun medyadaki temsilinin giderek daha fazla önem kazanmasının önemli bir nedeni, birçok ülkedeki göç karşıtı siyasi partilerin ve göç karşıtı söylemler yükselişe geçmiş olmasıdır.

(Van Dijk, 1995:37). Kuramcı, “ideolojik kare” olarak nitelendirdiği ideolojik söylem inşasının/üretiminin genel stratejilerini 1-“Bizim” iyi şeylerimizi vurgula, 2- “Onların” kötü şeylerini vurgula, 3- “Bizim” kötü şeylerimizi vurgulama ve 4. “Onların” iyi şeylerini vurgulama olarak belirtir.

Türkiye’nin ilk sığınma yasası olan Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu 11.04.2013’te yürürlüğe girmiştir.

Sığınmacılarla ilgili anlatılan en temel sorunlarından birisi, sığınmacı seslerinin duyulmamasıdır.

Suriyeli mültecilere yönelik nefret söylemi de özellikle Twitter’da yeniden üretilerek yaygınlaşmakta ve kimi zaman nefret suçu içeren paylaşımlar bir süreliğine de olsa dolaşıma girerek milyonlarca kullanıcı tarafından görülebilmektedir.