GÖÇ SOSYOLOJİSİ - Deneme Sınavı - 3

E

C

C

C

Portes

Amerika’daki göçün analizini yapan Portes, göçün özellikle gelişmiş ve göç alan ülkelerde yarattığı değişimin, önemli olmakla birlikte, yüzeysel olduğu, toplumsal düzende sadece marjinal değişiklikler yarattığını; değerlerin ve sosyal yapının derin unsurlarının önemli ölçüde değişmeden kaldığını ve hatta bazen de toplumun temel kurucu unsurlarının birbirine daha da kenetlenmesini sağladığını öne sürer.

Castles

Castles (2010), Portes’in aksine göçün toplumsal yapıların ve kurumların dönüşüm sürecinin bir parçası olduğunu ileri sürmektedir: Göç hem toplumsal dönüşümü şekillendirir hem de bu temel değişimle şekillenir. Küresel siyasal ekonominin göç olaylarının arkasındaki temel dinamiklerden biri olduğuna işaret etmektedir.

En çok tercih edilen hedef ülke Kanada'dır. 

2019 yılında uluslararası göçmenlerin dünya çapındaki sayısı: 272 milyon (dünya nüfusunun %3,5’i)

Uluslararası göçmenlerin yüzde 52’si erkek, yüzde 48’i kadındır.

Hindistan, uluslararası göçmenler için en büyük menşe ülkedir.

En çok tercih edilen hedef ülke ABD'dir. Dolayısıyla Kanada değildir. 

Göçmen işçilerin sayısı yüksek gelirli ülkelerde hafif bir düşüş kaydederken, diğer bütün yerlerde artış kaydetti.

2018 yılında vatansız kişilerin sayısı dünya çapında 3,9 milyon olarak kaydedildi. Vatansız kişilerin sayısının en fazla kaydedildiği ülke Bangladeş'dir.

Bu yaklaşıma göre göçmen olma kararının işçilerin bireysel kararları düzeyinde açıklığa kavuşturulamayacağını, aileler ve haneler gibi daha geniş sosyal varlıkların dikkate alınması gerektiği açıklanmıştır.

Neoklasik yaklaşımın makro göç kuramı;

1. Göçün yapısal belirleyicileri üzerinde odaklanan makro yaklaşımın yanı sıra, bireyin davranışının incelendiği mikro yaklaşıma da dayanır.

2. Bölgeler arasındaki ücret farklılıklarının iş gücü göçlerinin başlıca nedeni olduğunu belirtmiştir.

3. Bireyin göç etme kararının tümüyle ekonomik bir maliyet hesabıyla ilgili olduğunu öne sürer.

4. Uluslararası göç hareketlerinin birincil mekanizmalarının işgücü piyasaları olduğunu diğer piyasaların bir önemi olmadığını vurgulamaktadır.

Ancak yeni ekonomi kuramına göre göçmen olma kararının işçilerin bireysel kararları düzeyinde açıklığa kavuşturulamayacağını, aileler ve haneler gibi daha geniş sosyal varlıkların dikkate alınması gerektiği açıklanmıştır.

Piore

İkili işgücü piyasası teorisi, göçü ekonomideki yapısal değişimlere bağlar ancak göç dinamiklerini talep tarafıyla açıklar. Michael J. Piore (1979) tarafından geliştirilen ikili iş gücü piyasası teorisi, gelişmiş ekonomilerde ikili istihdam yapısı ve ekonomik örgütlenme olduğunu öne sürer.

Dünya sistemi teorisinin temel iddiası kapitalizmin çevre ülkelere nüfuz etmesinin, bu toplumlarda yurt dışına göç etmeye eğilimli bir kitle yarattığıdır.

Dünya sistemleri kuramı iç göçü ekonomik küreselleşmenin ve pazarın ulusal sınırları aşarak yaygınlaşmasının doğal bir sonucu olarak görür. Göçe yönelik tarihsel-yapısal yaklaşımlar, göç süreçlerini anlamak için çok farklı kavramlar ortaya atmaktadır.

Göçmen ağları, göçmenleri akrabaları, arkadaşları, hemşeri veya yurttaşlarıyla birbirine bağlayan kişiler arası ilişkiler kümesi olarak tanımlanabilir.  Göçmen ağları, bilgi iletirler, mali yardım sağlarlar, istihdamı ve konaklamayı kolaylaştırırlar ve çeşitli şekillerde göçmenlere destek verirler. Bunu yaparken göçün maliyetini ve belirsizliğini azaltır ve bu nedenle göçü kolaylaştırırlar.

Kümülatif nedensellik teorisi 1956 yılında Gunnar Myrdal tarafından açıklanmıştır. Douglas Massey ve arkadaşları tarafından da geliştirilmiştir.

Göç sistemleri kuramı

Coğrafyacı Mabogunje’nin (1970) öncülük ettiği göç sistemleri teorisi, göçün bağlamsal mekanizmaları ile ilgili bilinen en eski girişim olmuştur. Göç sistemleri yaklaşımı, göç veren ve alan ülkelerdeki makro süreçlere, yapısal koşullara ve makro-yapısal bağlantılara odaklanmaktadır.

Nina Glick Schiller

Nina Glick Schiller, Linda Basch ve Christina Blanc-Szanton, klasik asimilasyon teorisindeki genel varsayımın aksine, çağdaş göçmenlerin “köklerinden kopmuş” olarak nitelendirilemeyeceğini savundular. Bu araştırmacılar, göçmenlerin gündelik yaşamlarına odaklanarak, nitel etnografik vaka çalışmaları sayesinde, göçmenlerin uluslararası sınırlar ötesinde sosyal, ekonomik ve siyasi faaliyetlerde bulunduklarını kanıtlamışlardır.

Makro düzeyde göç sermaye ve emeğin eşitsiz coğrafi dağılımından kaynaklanır. Bu durum kendini ücretlerin ve yaşam standardının eşitsizliğinde gösterir ve göç arzın itmesi, talebin çekmesine bağlı yaratılır. Göçmenler işlerin, ücretlerin ve diğer ekonomik faktörlerin en avantajlı olduğu yerlere giderler. Ücret farklarının giderek azalması emek hareketlerinin yavaşlamasına ve göçün son bulmasına neden olur. Bu açıklamalar doğrultusunda doğru yanıtın A seçeneği olduğu anlaşılmaktadır.

Makro neoklasik teori göçün nedeninin coğrafyalar arasındaki emek ücreti farklılıklarına bağladığı için göçün asgari düzeye inmesinin de göç olgusunu asgari düzeye indireceğini öngörmektedir. diğer bir deyişle bireyler farklı coğrafyalarda kendi ülkelerindeki kadar ücret kazandıklarında başka yerlere göç etme ihtiyacı duymayacaklardır. Doğru yanıt C dir.

Coğrafyalar arasında göç yaşanmasının nedeni bu kurama göre emek ve sermaye dengesizliği olduğuna göre C seçeneğinde verildiği gibi "Emek ücreti düşük olan ülkelerden yüksek olan ülkelere daha fazla göçün yaşanması" bu kuramın göç olgusuna ilişkin açıklamalarına daha uygun düşmektedir.

Tarımın iş gücü içindeki payı 1980 yılında yüzde 50 iken, 2010 yılında yüzde 25 ve 2020 yılında yüzde 16’dır. 2020 yılında ise iş gücünde olan nüfusun yüzde 21’i sana­yide, yüzde 5’i inşaat sektöründe ve yüzde 58’i de hizmetler sektöründe çalışmaktadır.

İki kuramsal yaklaşım araındaki temel fark makro neo klasik teorinin göç olgusunu toplumsal ve daha geniş perspektiften açıklarken mikro neo klasik teorinin göçü daha çok bireysel faktörlerle açıklamalarıdır. Bu nedenle de doğru yanıt B dir.

Yenilenme Düzeyi Doğurganlık: Göçün olmadığı veya etkisinin düşük olduğu varsayımı altında, bir nüfustaki kadınların, nüfusun kendisini sayısal olarak yenileyebileceği düzeyde doğurganlığa sahip olmasıdır.