GİYSİ SEÇİMİ

Giysileri kullanım amaçları ya da yerleri dışında kullanılmaması giysilerin yıpranmasına neden olmaz.

Formunu korumak için yayarak kurutma yapılmalıdır.

Türk Standartları Enstitüsü tarafından belirlenmektedir.

Ütü tabanı sıcaklığı en çok 200 °C anlamına gelmektedir.

Akrilik yapay liflerdendir.

Kuru temizleme bu özellikler içerisinde yer almaz.

Yapay lifli kumaşlar daha çok kuru temizlemeye uygundur.

Deri ve kürklü giysiler ıslanırsa ısıdan uzak ve askıda kurumaya bırakılmalıdır.

Hepsi doğru cevaptır.

Tahta ve metal yüzeyler giysilerde lekelenmelere neden olabilir.

Altınöz ve Suvari (2000), giysileri yıpratan (eskiten) başlıca nedenleri şu şekilde sıralamıştır (2000: 64-65):
• Giysilerin çok dar ya da bol olarak vücut ölçülerine uymaması,
• Kumaş özelliğine uygun yıkama ya da diğer temizleme yöntemlerinin kullanılmaması,
• Ütü sıcaklığının giysilerde kullanılan malzeme türüne göre seçilmemesi,
• Sadece sezonluk kullanılabilecek ve çabuk demode olabilen moda giysilerin tercih edilmesi.
Bu nedenlere:
• Giysilerin kullanım amaçları ya da yerleri dışında giyilmesi,
• Koruma ve saklama koşullarının uygunsuzluğu,
• Uygun kurutma yöntemlerinin kullanılmaması,
• Giyme sırasında kullanıcının dikkatsizliği ya da giysilere zarar verebilecek küçük kazalar gibi nedenler de eklenebilir. Doğru cevap "E" dir.

Pamuklu giysiler, çoğu, makinada normal devirde ve sıcak suyla yıkanabilir, normal devirde kurutulur. Doğru cevap "B" dir.

Yünlü giysiler, “Yıkanabilir”diye etiketlenmedikçe kuru temizlenir. Örgü kumaşlar yumuşak bir deterjanla elde yıkanır. Esnemeyi önlemek için düz olarak kurutun. Doğru cevap "A" dır.

Yapay lifler, asetat, akrilik, modakrilik, naylon, polyester, suni ipek ve spandex'dir. Doğru cevap "C" dir.

Doğal lifler, yün, keten, pamuk ve ipek'tir. Doğru cevap "D" dir.

Bitkisel liflerin kullanıldığı kumaşlarla yapılan giysiler için genel kabul edilebilecek bazı kurallar şu şekilde sıralanabilir (Bayraktar: 1991: 27-29):
1. Pamuklu giysiler ısıya karşı dayanıklıdır. Ancak beyaz ya da renkli olma durumlarına göre yıkama ısısı ayarlanmalıdır. Beyaz renkli giysiler, çok yüksek ısılarda makinada veya elde yıkanabilir. Renkli pamuklular ise çok yüksek ısılarda yıkandığında renkleri solar. Bu nedenle, çok yüksek ısılarda yıkanmamalıdır. Ayrıca, giysinin üretim kalitesine göre suyla ilk temasta çekme sorunu yaşanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
2. Pamuklu giysiler ısıya dayanıklı olduğu için yüksek sıcaklıkta ütülenebilir.
3. Ağartıcılara ve kimyasal deterjanlara oldukça dayanıklı oldukları için beyaz renkteki pamuklu ve keten giysilerin temizliğinde
ağartıcılar kullanılabilir.
4. Saklama sırasında çok form kaybetmedikleri için askıya asılabilir. Ancak, kurutma sırasında form değişikliği olmaması için özellikle üst giysileri, etek ucundan asmak yerine askıya geçirmek ya da omuzlardan düzgünce asmak daha doğrudur. Doğru cevap "A" dır.

Hayvansal lifli kumaşlardan üretilen giysilerin bakımında genel olarak kabul edilebilecek bazı kurallar şu şekilde sıralanabilir (Bayraktar, 1991: 31-33; Kırzıoğlu, 1992: 55; Çakır, 2002: 78; Anonim 1, 1980: 1363):

1. % 100 hayvansal liflerden üretilen tekstil yüzeylerinden oluşan giysiler daha çok kuru temizlemeye uygundur.
2. Yün, kıl gibi hayvansal lifli kumaşlardan üretilen giysiler keçeleşme, boncuklanma gibi sorunlar nedeniyle yüksek ısıdaki suya
da çamaşır makinasında yüksek ısı ve devirdeki programlarda yıkamaya uygun değildir. Bu giysiler, tekstil yüzeyinin özellikleri ve lif kullanım oranlarına göre genellikle düşük ısılarda ve elde yıkamaya uygundur. Bazıları ise özel programlarla makinada yıkanabilir.
3. Alkalilere karşı hassas olduklarından, bu liflerden üretilen giysilerin yıkanmasında, sabun ya da sodalı deterjanlar yerine özel deterjanların kullanılması daha doğrudur.
4. Yün, kıl gibi hayvansal lifli kumaşlardan üretilen giysiler, formlarını kaybetmemeleri için asmak yerine düz bir yüzeye yayılarak
kurutulmalıdır.
5. İpekli giysiler güneşle uzun süre temas sonucunda sararır ve dayanıklılığını biraz kaybeder. Bu nedenle, kurutma sırasında uzun süreli ve doğrudan güneş altında bırakılmamalıdır.
6. Yün, kıl gibi hayvansal lifli kumaşlardan üretilen giysiler, lif özelliğine uygun düşük ısılarda ve buhar hassasiyeti dikkate alınarak ütülenmelidir.
7. Kaliteli yünlülere altı ya da sekiz giyimden sonra kuru temizleme yapılmalıdır. Ayrıca, yünlü giysiler güvelere karşı dayanıksızdır. Bu nedenle, saklama sırasında naftalinlenmelidir. Güvelerden kurtulmada etkili bir başka yol ise 80 derecelik 400 gram ispirto içine, 50 gram kafuru ve 50 gram karabiber karıştırılıp, karışımı 10 gün beklettikten sonra dolapların veya sandıkların içine sürmektir. Doğru cevap "D" dir.

Taze kan lesini, soğuk su ve süngerle silin. Olanak varsa bölgeyi nemli tutun. Doğru cevap "E" dir.

Kahve, çay, çikolata ve kakao lekesini nemli bezle iyice ovuşturun. Olanak varsa lekenin üstüne soğuk su dökün. Doğru cevap "B" dir.

Ayakkabı bakımında dikkat edilecek bazı noktalar şöyledir (Anonim 2, 2011; Anonim 3, 2011):
1. Ayakkabılar giyilirken ve çıkartılırken varsa bağcık ya da fermuarları açılmalıdır. Ayrıca, arka (fort) kısmına basılmadan çekecek yardımı ile giyilmelidir.
2. Ayakkabılar yapısına ve amacına uygun olarak kullanılmalıdır. Örneğin, kösele tabanlı bir ayakkabı spor sırasında kullanılmamalıdır.
3. Kapalı ayakkabılar mutlaka çorapla giyilmelidir. Çorapsız giyilen deri ayakkabılar zamanla koku yapabilir.
4. Giyilme sırasında ter nedeni ile nemlenen ayakkabılar havalandırılmalıdır. Hava şartlarına bağlı olarak ıslanan ayakkabılar ısı
kaynaklarından (soba, kalorifer vb.) uzak tutularak ve doğrudan gün ışığına bırakılmadan kurutulmalıdır.
5. Deri ayakkabılar uygun renkte boya ile boyanmalı ve cilalanmalıdır. Nubuk ayakkabılar boyanmamalı ve özel temizleme süngerleri veya fırçaları ile temizlenmelidir. Süet ayakkabılar ise özel sprey boyalar ile boyanarak, temizleme süngerleri ya da fırçaları ile temizlenebilir.
6. Daha uzun ömürlü olması için ayakkabılar dinlendirilmeli, imkanlar ölçüsünde farklı ayakkabılar değiştirilerek giyilmelidir.
7. Ayakkabılar çamaşır makinasında ya da su altına tutularak yıkanmamalıdır. Doğru cevap "C" dir.