GİRİŞİMCİLİK

Yaratıcılık, eski ve mevcut fikirlerin yeni yöntemlerle yeni yerlerde ya da yeni kombinasyonlar halinde kullanılması, eski ve yeni bilgilerin yeni yöntemlerle kullanılması, mevcut fikirlere yeni kullanım alanları bulunması ve mevcut bir fikri ödünç alıp bir başka araç için modifiye etme tekniği olarak görülmektedir.

Josh Linkner yaratıcılık disiplini sürecinin beş adımını aşağıdaki gibi sıralamıştır:

Yaratıcılık sürecinin, Hazırlık, Kuluçka, Yaratıcılıkların Çıkması ve Fikirlerin Değerlendirilmesi ve Seçimi olmak üzere 4 aşamadan oluştuğu söylenebilir. Bu aşamalardan, Hazırlık aşamasında sorun hem bulunur hem tanımlanır hem de sorunun çözümüyle ilgili malzeme bulunur.

Yaratıcılık sürecinin, Hazırlık, Kuluçka, Yaratıcılıkların Çıkması ve Fikirlerin Değerlendirilmesi ve Seçimi olmak üzere 4 aşamadan oluştuğu söylenebilir. Kuluçka aşamasında, sorun belli, malzemeler bellidir. Beyin hazırlık aşamasında topladığı ve toplamaya da devam ettiği girdilerle belirlediği hedefe ulaşmaya yani sorunu çözmeye çalışır. Bu aşamada hem bilinç düzeyinde hem de bilinçaltı düzeyinde çözüm için fikirler çıkmaya başlar.

Uzmanlık, alan, entellektüel ve teknik bilgidir. Sadece alan bilgisi değildir. Alandışı bilgi de vardır. Bu özelliğe sahip kişilere T tipi insan denmektedir. T’nin dikey parçası bireyin uzmanlığı, yatay parçası da uzmanlık dışındaki bilgisini ifade eder. Bu iki alanın gelişmesi yaratıcılığı artırmaktadır. Sadece uzmanlık bilgisi yaratıcılık için yetmemektedir.

Yaratıcılığı ateşlemek ve canlandırmak için fiziki ortamların etkisinin olduğu kabul edilmektedir. Bazı işletmeler donanım için maliyetten kaçınmaz iken bazıları yaratıcılık için yapılacak düzenlemelerin yaratacağı maliyete katlanmak konusunda o kadar iştahlı değillerdir. Ancak, yenilikçi şirketlerin böyle davranmadıkları söylenebilir. Örneğin, Google’ın genel merkezinin enerjik ve dinamik bir üniversite kampüsü gibi görüldüğü ve hissedildiği bilinmektedir.

Aşırı bürokrasiye ve hiyerarşiye uygun fiziksel ortamlar, aşırı departmanlaşma ve departmanlar arasında izolasyon yaratıcılığı engeller. Örgütlerde türdeş kurulan fikir ve proje ekipleri, kendimize ve birbirine benzer insanların işe alınması yaratıcılığı engeller.

İnsanların bir kısmı yaratıcı diğer kısmı yaratıcı değildir denemez. Herkesin yaratıcılık potansiyelinin olduğu bilinmektedir. İnsanın yaratıcı olduğu ancak açığa çıkarılması ve harekete geçilmesi konusunda koşulların ve uyarıcıların yeterince var olup olmamasına bağlı olarak yaratıcılığın değiştiği görülmektedir. Yaratıcılığın resim, müzik, tasarım, tiyatro, reklam ve sinema alanlarında yapılabileceği, diğer alanların yaratıcılığa pek ihtiyacı olmadığı anlayışı yanlıştır. Yaratıcılık her alanda yapılabilir ve her alanın ihtiyacı vardır. Bir yönetimde sadece karar vericiler, bir işletmede ya da kurumda araştırma ve geliştirme (Ar-Ge) de çalışanlar yaratıcı olmalıdır diğerlerinin yaratıcı olması gerekmez şeklindeki bir anlayış doğru değildir. Yönetimin her kademesinde çalışanların hatta yönetilenlerin de yaratıcı olması istenmektedir.

ABD’nin ünlü tasarım firması IDEO beyin fırtınasında yapılmaması gerekenleri aşağıdaki gibi sıralamıştır: Sıra ile konuşmak, Hiyerarşiye yervermek, Uzman kişilerin katılması, Takım üyelerinin not tutması, Her fikrin söylenmemesi.

Yaratıcılık sürecinin, Hazırlık, Kuluçka, Yaratıcılıkların Çıkması ve Fikirlerin Değerlendirilmesi ve Seçimi olmak üzere 4 aşamadan oluştuğu söylenebilir. Fikirlerin Değerlendirilmesi ve Seçimi aşaması büyük küçük ortaya çıkan fikirlerin en iyilerinin seçilip uygulamaya konulduğu aşamadır.

Müşteriye değer, girişimciye kâr, topluma fayda sağlayacak, ürün ve hizmete dönüşebilecek fikirlere iş fikri denir. Müşteriyi de toplumu da, girişimciyi de ayakta tutacak olan iş fikirleri birçok ihtiyacı giderme, sorunları çözme özelliğine de sahiptir.

Yaratıcılığın çeşitli tanımları yapılmıştır. Bentley’e göre yaratıcılık (Odabaşı, 2008,s. 21), “Bilginin
alınması ve yeni bir şekil alana ya da yeni bir düşünce oluşturana kadar şekil verilmesi ve yeniden
düzenlenmesi sürecidir. ”

James Webb Young, yaratıcılık süreçlerini beş basamak olarak görmüştür.
1. Ham materyallerin toplanması
2. Zihinsel sindirim süreci
3. Konudan uzaklaşma (kuluçka)
4. Fikirlerin çıkması
5. Uygulama

Josh Linkner yaratıcılık disiplini sürecinin beş adımını aşağıdaki gibi sıralamıştır.
1. Sorun
2. Hazırlık
3. Keşif
4. Yaratıcı kıvılcım
5. Uygulama

Bu aşamada sorun hem bulunur hem tanımlanır hem de sorunun çözümüyle ilgili malzeme bulunur.
Sadece bulunmuş bir sorunu çözmek için yaratıcılık yapılmaz, sorun bulmak için de yaratıcılık yapılır.

Fikirler fikirlerle çarpışır. Yeni uyarıcılar devreye girer, düşünceler olgunlaşır. Bu aşamada mümkünse mantık fikir çıktıktan hemen sonra değil de epeyce sonra devreye sokulmalıdır. Mantığın devreye girmesi kuluçka dönemini kısaltır.

Bu aşamada analitik, mantıksal, yargısal, doğrusal sol beyin değil, akışkan, yaratıcı, doğrusal olmayan özelliklere sahip sağ beyin devrededir (Josh,s. 170). Fikir patlaması yaşarken zaman zaman “işte, Buldum” (evraka) anları ortaya çıkar. Yine burada da fikirler fikirleri tetikler, fikirler arasında köprüler kurulur.

Büyük küçük ortaya çıkan fikirlerin en iyilerini seçip uygulamaya konulduğu aşamadır. İşte burada
beynin hem sağ hem de sol tarafı birlikte kullanılır.

Örgütlerde türdeş kurulan fikir ve proje ekipleri, kendimize ve birbirine benzer insanların işe alınması yaratıcılığı engeller. Bireysel ve örgütsel olarak yaratılan fikirlere kayıtsız kalmak ve takdir etmemek yaratıcılığı yok eder.

Yaratıcılığın resim, müzik, tasarım, tiyatro, reklam ve sinema alanlarında yapılabileceği, diğer
alanların yaratıcılığa pek ihtiyaç olmadığı anlayışı yanlıştır. Yaratıcılık her alanda yapılabilir ve her
alanın ihtiyacı vardır. Yaratıcılık ihtiyaçları giderir, sorunları çözer, o halde sorunlar ve ihtiyaçlar bazı
alanlarda değil her alanda vardır.