GİRİŞİMCİLİK VE İŞ KURMA

Büyüme risklerinin azaltılması, franchisor açısından franchising’in yararlarından biridir. Örneğin, franchise ödemelerinin düşük tutulması sayesinde, girişim, potansiyel franchisee’lere cazip gelebilmekte ve franchisor’ın büyüme sürecini hızlandırabilmektedir. Ürün/hizmet tanınırlığı sağlaması, finansal destek üstünlüğü sağlaması, yönetim desteği vermesi ve pazara ilişkin bilgi birimi sağlaması ise franchisee açısından franchising’in yararları arasında bulunur. Doğru cevap C şıkkıdır.

Franchisee, franchising anlaşması ile pazarda bilinen bir marka, ürün ya da hizmet ile çalışma fırsatı bulacaktır. Örneğin, McDonald’s ile franchising anlaşmasına giren bir girişimci McDonald’s ismini kullanma hakkına sahip olacaktır. Girişimci bu noktada bilinen bir marka ile çalışmanın getirilerine sahip olacaktır. Ürünün/hizmetin tanınırlığına ilişkin yararı sayesinde girişimci marka imajını ve güvenini oluşturmak için finansal kaynak ayırmak zorunda olmayabilir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Franchising anlaşmalarında franchisor ve franchisee elde ettiği kârı paylaşmak zorunda kalmaktadır. Ancak bazı işletmeler operasyonlarından elde ettikleri kârı paylaşmayı tercih etmeyebilirler. Bu nedenle karın paylaşılması franchising anlaşmalarının getirebileceği olumsuzluklardan biri olarak kabul edilir. Yönetim uzmanlığı, ürünün/hizmetin tanınırlığı, operasyonel ve yapısal denetim, pazara ilişkin bilgi birikimi ise franchisee için franchising’in yararları arasında yer alır. Doğru cevap E şıkkıdır.

Mevcut işletmenin satın alınması durumunda, işletmenin eski sahibi, girişimci ya da yeni sahip ile geçiş sürecinde birlikte zaman geçirir. Amaç, girişimcinin mevcut durumu anlayabilmesidir. Ayrıca işletme içerisinde yazılı olmayan kuralların yani normların anlaşılmasında önceki sahibin desteği son derece önemlidir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Mevcut stoklar, bilinen üretim kapasitesi, önceki sahiplerin tecrübeleri, finansman kolaylığı mevcut işletmenin satın alınmasının üstünlükleri arasında yer alır. Aşırı değerlenmiş işletme ise mevcut işletmenin satın alınması durumunda ortaya çıkabilecek risklerden biridir. Çünkü zaman zaman satın alınması düşünülen işletmenin fiyatı çeşitli faktörlerden dolayı gerçekçi olmayacak şekilde yükselmiş olabilir. Eğer girişimci satın alma sürecinde olması gerekenden fazla yatırım yaparsa, yatırımın geri dönüş oranı ve hızı istenilen düzeyde olmayabilir. Bu noktada girişimci, satın alma için gerekli olan yatırım ile işletmenin sahip olduğu kâr potansiyelini ve yatırımın geri dönüş oranını dikkatle hesaplamalıdır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Bir işletmenin satın alınma sürecinde dikkat edilmesi gereken konulardan biri de dış kaynaklı bilgilerin toplanması ve analiz edilmesidir. Çünkü işletme bir sonraki aşama olan iç kaynaklı bilgi toplama gereksiniminin olup olmadığına karar verirken dış kaynaklı bilgilerden elde ettiği sonuçları göz önünde bulunduracaktır. Aşırı değerlenmiş işletme ve önemli çalışanların kaybı mevcut işletmenin satın alınması durumunda karşılaşılabilecek riskler arasında yer alır. Ticari itibarin sağlanması ve önceki sahiplerin tecrübeleri ise üstünler arasında yer alır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Girişimciliğin, ekonomik kalkınma
sürecinde yeni değer yaratması boyutunu ise ilk defa vurgulayan kişi, bir ekonomist olan Joseph A.Schumpeter’dir. Schumpeter’in yapmış olduğu tanımlamada,
girişimcilik sürecinde teknolojik buluşların ve özellikle yenilik konusunun yeri
ağırlıklı bir şekilde vurgulanmıştır.

“Franchising, belli bir ürüne, hizmete ya da sürece sahip bir işletmenin (franchisor), bir başka işletmeye (franchisee) belli bir süre için gerekli ödemeleri
yapması ve ilgili koşulları sağlaması şartıyla sözkonusu ürün, hizmet ya da
süreci kullanma iznini verdiği bir anlaşmadır.”

Franchising anlaşmasında tarafların karşılıklı sorumlulukları nelerdir ?
1 Mevcut bir pazara ve belli bir imaja sahip ürünler ve hizmetler
2 Patentli bir formül ya da tasarım
3 Ticari isimler ve ticari markalar
4 Finansal getirilerin denetimi için finansal yönetim sistemi
5 Alanında uzman kişilerden alınacak yönetim desteği
6 Reklam ve satın alma faaliyetlerinde ölçek ekonomilerinden yararlanma
7 Genel merkez tarafından sunulan faydalar
8 Test edilmiş bir iş modeli

Girişimcilerin yeni iş kurma süreçlerinde karşılaştıkları bazı sıkıntılar
bulunmaktadır. Ürünlerin ve hizmetlerin pazardaki kabul edilebilirlik düzeyleri,
yönetim uzmanlığı, sermaye ihtiyaçlarının karşılanması, pazara ilişkin bilgi birikimi, operasyonel ve yapısal denetim gibi konular girişimcilerin bilgi düzeylerini zorlamaktadır.

Franchisor tarafından bakıldığında, franchising sayesinde franchisor faaliyetlerini hızla büyütme fırsatı bulabilmektedir. Bu süreç içerisindeki sermaye gereksinimi de normalden daha az olacaktır. Satın alma ve birleşmeler ya da dış kaynaklı
finansman yoluyla büyüme gibi farklı büyüme modelleri gözönünde bulundurulduğunda franchising sahip olduğu daha düşük risk düzeyi ile ön plana çıkmaktadır. Franchisor, bu yöntem sayesinde ulusal ve hatta uluslararası ölçekte büyüme
şansına sahip olabilmektedir. Buna ek olarak franchisor, büyümeyi tercih ettiği
coğrafi bölgeleri de seçme şansına sahiptir.

Franchising maliyetleri franchisee için zaman zaman oldukça yüksek olabilmektedir. Pekçok franchisor, sözleşmeye göre değişmekle birlikte, franchisee’nin
başlangıç maliyetlerinin %25 - %50’sini nakit olarak karşılamasını isteyebilmektedir. Franchisee geri kalan kısım için kredi kullanabilir ya da daha önce de ifade
edildiği üzere franchisor’dan finansal destek alabilmektedir. Maliyetler çoğu zaman franchising giriş ödemesinin çok üstüne çıkabilmektedir. Tablo 6.2’de franchising anlaşmalarına konu olabilecek bazı maliyetler listelenmiştir

Bilgi toplanabilecek kaynaklar arasında (1) bağımsız, üçüncü parti bilgi kaynakları, (2) franchisor’ın kendisi ve (3)
mevcut ve eski franchisee’ler sayılabilir

Büyüme Risklerinin Azaltılması
Franchisor tarafından bakıldığında, franchising sayesinde franchisor faaliyetlerini hızla büyütme fırsatı bulabilmektedir. Bu süreç içerisindeki sermaye gereksinimi de normalden daha az olacaktır. Satın alma ve birleşmeler ya da dış kaynaklı
finansman yoluyla büyüme gibi farklı büyüme modelleri gözönünde bulundurulduğunda franchising sahip olduğu daha düşük risk düzeyi ile ön plana çıkmaktadır. Franchisor, bu yöntem sayesinde ulusal ve hatta uluslararası ölçekte büyüme
şansına sahip olabilmektedir. Buna ek olarak franchisor, büyümeyi tercih ettiği
coğrafi bölgeleri de seçme şansına sahiptir.

“Franchising, belli bir ürüne, hizmete ya da sürece sahip bir işletmenin (franchisor), bir başka işletmeye (franchisee) belli bir süre için gerekli ödemeleri
yapması ve ilgili koşulları sağlaması şartıyla sözkonusu ürün, hizmet ya da
süreci kullanma iznini verdiği bir anlaşmadır.”

Çünkü bu
çalışmadan elde edilen sonuçlar, IFA’nın araştırma sonuçlarından oldukça farklıdır. Wayne State Üniversitesinden Timothy Bates tarafından gerçekleştirilen çalışmanın sonuçlarına göre, 1987 yılında franchising anlaşmasına giren işletmelerin
yalnızca %54’ü 1991 yılı itibariyle faaliyetlerini sürdürmeye devam ediyordu. Bu
oranın bir kısmı franchise’ını satmış, daha da büyük bir kısmı ise franchise’ını
kaybetmiştir.