GİRİŞİMCİLİK VE İŞ KURMA - Deneme Sınavı - 7

Genel Kurul, Yönetim Kurulu ve Denetim Kurulu, anonim şirketlerin zorunlu
organlarıdır. Şirketin en yetkili organı Genel Kurul ve şirketin sevk ve idaresini
sağlayan organ ise Yönetim Kurulu’dur. Denetim Kurulu ise şirket faaliyetlerini ve
hesaplarını denetleyerek Genel Kurula sunar.

Anonim şirketlerin
özellikleri şöyle sıralanabilir;
• En az T50.000 sermaye ile kurulur (kayıtlı sermaye sistemini kabul etmiş bulunan halka açık olmayan anonim şirketlerde başlangıç sermayesi
T100.000’den aşağı olamaz).

Birleşme görüşmelerinde tarafların ortak kararları birleşme sözleşmesi haline getirilir. Birleşme sözleşmesinin hazırlanması ve birleşen şirketlerden her birinin genel kurul ve/veya ortaklar kurulunca onaylanması gerekir. Birleşme sözleşmesi yazılı olmalıdır ve imzaların noterlikçe onanmış olması gereklidir. Birleşme sözleşmesi TTK hükümlerine göre bilgiler içerir. Birleşme kararlarının tescil ve ilanı yapılarak birleşme aşaması sonuçlandırılır. Karara varan şirketlerin, aralarında saptanacak kurallara ve ilkelere uygun olarak hazırlayacakları bilançolarını Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ilan ettirmeleri gerekir. Birleşen şirketlerin alacaklılarından herbiri birleşme kararının ilanından başlayarak üç ay içinde yetkili mahkemeye başvurup birleşmeye itiraz edebilirler. İlan edilen bilançolar, birleşme tarihi itibariyle birleşen şirketlerin durumlarını gösterdiği gibi, birleşilen şirketin de muhasebe kayıtlarının temelini oluşturur.

Devralma, bir şirketin diğer bir şirketi tüm varlık ve borçları ile içine almasıdır. Devralan anonim şirketin hukuki yapısı devam eder. Devralınan (katılan) şirketin ise, tüzel kişiliği sona erer. Devralınan şirketler alacaklı olan kişilerin alacaklarına tam güvence sağlanıncaya kadar şirket ekonomik varlığını sürdürür. Dolayısıyla yasa hükümlerine (TTK md.451) göre, devralınan şirketin dağıldığı, ancak tasfiye dönemine girmediği, bir başka şirket içinde tasfiye ediliyormuş gibi, ekonomik varlığını sürdürdüğü kabul edilir. Devir yoluyla birleşmede, devralınması nedeniyle dağılan şirketin varlıkları ve borçları tasfiye edilmez (paraya çevrilmez, ödenmez). Şirketin tüm varlık ve borçları devralan (birleşilen) şirkete geçer.

Birleşmeyi yatay, dikey ve karma birleşme olarak ayırabiliriz. Birleşecek olan işletmeler aynı sektörde ve aynı coğrafi bölgede (aynı ülkede vb.) işletiliyorsa, bu birleşme yatay birleşmedir. Birleşecek olan işletmeler arasında alıcı-satıcı ilişkisi varsa ya da şirket kendi tedarikçisi ile birleşirse, bu dikey birleşmedir. Birbiriyle ilgisi olmayan sektörlerde ya da farklı coğrafi bölgelerde (farklı ülke vb.) iş yapan işletmelerin birleşmeleri ise karma birleşmelerdir.

İyileştirme projesinde yer alabilecek konulardan, yönetim ve organizasyona yönelik tedbirler; şirketin yeniden yapılanması, personel azaltılması, üretim, pazarlama süreçlerinin iyileştirilmesi, maliyetlerin azaltılması, küçülme, stokların eritilmesi, yeni ürün ve hizmetlere girilmesi gibi tedbirlerdir.

İflasın ertelenmesi TTK. madde 324/2’de düzenlenmiş bir kurumdur. Bu maddede “Şirketin mali durumunun bozulması halinde: şirketin aciz halinde bulunduğu şüphesini uyandıran emareler mevcutsa idare meclisi aktiflerin satış fiyatları esas olmak üzere bir ara bilânçosu tanzim eder. Esas sermayenin üçte ikisi karşılıksız kaldığı takdirde, umumi heyet bu sermayenin tamamlanmasına veya kalan üçte bir sermaye ile iktifaya karar vermediği takdirde şirket feshedilmiş sayılır. Şirketin aktifleri şirket alacaklılarının alacaklarını karşılamaya yetmediği takdirde idare meclisi bu durumu derhal mahkemeye bildirmeye mecburdur. Mahkeme bu takdirde şirketin iflasına hükmeder. Şu kadar ki; şirket durumunun ıslahı mümkün görülüyorsa idare meclisi veya bir alacaklının talebi üzerine mahkeme iflâs kararını tehir edebilir. Bu halde mahkeme, envanter tanzimi veya bir yediemin tayini gibi şirket mallarının muhafazası için lüzumlu tedbirleri alır” denmektedir.

Kambiyo senetlerine özgü iflas yoluna başvurabilmek için alacağın bir kambiyo senedine bağlı olması şarttır. TTK’ye göre kambiyo senetleri, poliçe, çek ve bonodur. Kambiyo senedinin vadesi gelmiş olmalıdır. Senede bağlı alacağın, adi veya ticari bir alacak olmasının ya da alacak miktarının takip açısından bir önemi yoktur. Borçlunun iflasa tabi olması ve alacağın geçerli bir kambiyo senedine yani çek, poliçe veya bonoya bağlı olması yeterlidir. Alacaklının alacağı bir kambiyo senedine dayanıyorsa ödeme ve itiraz süresi beş gündür. Ödeme emrinin tebliğinden itibaren beş günlük süre içinde borç ödenmezse, alacaklı ticaret mahkemesinde iflas davası açarak borçlunun iflasını ister. Ödeme emrine itiraz edilmişse açılacak iflas davasında borçlunun itirazının kaldırılması ve borçlunun iflasına karar verilmesi istenir. Alacak kambiyo senedi yanında rehinle temin edilmiş olsa bile alacaklı bu yola başvurabilir.

İcra ve İflas Kanunu’nda (İİK) sayılan doğrudan iflas halleri şunlardır:

Tasfiye memuru tasfiyeye başladığını aşağıdaki evraklar ile vergi dairesine bildirir.

Limited Şirkette aşağıdaki nedenlerden birinin gerçekleşmesi ile tasfiye işlemi gerçekleşir:

Bir anonim şirketin aşağıdaki nedenlerden birinin gerçekleşmesi ile tasfiye işlemi gerçekleşir:

Amerika’daki istatistiklere göre, girişimciler tarafından yeni kurulan işletmelerin % 17’si ilk 2 yıl içinde kapanmaktadır.

ABD’de, yeni kurulan aile şirketlerinin ortalama % 66’sı birinci kuşakta batmakta veya el değiştirmektedir.

Yani Kanada’da yeni kurulan işletmelerden % 30’u ilk beş yılda kapanmaktadır.

TOBB verilerine göre 2018 Temmuz ayında Türkiye’de 2017’ye göre kurulan şirket ve kooperatif sayısı yüzde 21,7 artarak 42.043’ten 53.708’e yükselmiştir.

Genellikle birinci kuşak tarafından kurulmuş olan 100 aile şirketinden sadece ve sadece 3.4 tanesi üçüncü kuşağa dek yaşamını sürdürebilmektedir.

Girişimcinin bazı başarısızlık nedenlerini özet olarak şu şekilde sıralayabiliriz.
• İyi bir iş planı ile işe başlamama
• İş kolunun yanlış seçimi
• Yatırım yerinin yanlış seçimi
• Yoğun rekabet
• Yetersiz finans ile işe başlama
• Çalışma sırasında maliyetlerin yanlış hesaplanması
• Deneyim ve bilgi eksikliği
• Yönetim sorunları, ortaklar arası çekişme
• Hızlı orantısız büyüme nedeniyle yaşanan sorunlar
• Ülkede yaşanan doğal afetler, politik istikrarsızlık, terör gibi sorunlar
• Yeni ürün ve yeni iş modelleri geliştirmede karşılaşılan güçlükler
• Sermaye yetersizliği

İşi terk eden gerçek kişi, vergi dairesindeki kaydını sildirmesini takiben Ticaret Sicili Kayıtlarını ve ilgili Meslek veya Ticaret Odası kayıtlarını sildirmesi (terkin edilmesi) gerekir. Bunun için aşağıdaki evrakların düzenlenmesi gerekir.
• Ticaret sicili memurluğuna hitaben dilekçe
• İlgili Ticaret Odası Başkanlığına hitaben dilekçe
• Vergi dairesi ticareti terk yazısı
• Mal beyanı
• Vefat nedeniyle kapanış talebinde, veraset ilanı (asıl ya da noter onaylı) eklenmeli, dilekçe ve mal beyanı varislerden biri tarafından imzalanmalıdır.

Şirketler Türk Ticaret Kanunu çerçevesinde kapatılabilir. Bu işleme tasfiye işlemi denir.