GIDA MEVZUATI VE KALİTE YÖNETİMİ

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Teşkilatı/FAO ve Dünya Sağlık Örgütü/WHO tarafından 1961 yılında oluşturulan Kodeks Alimentarius Komisyonunun (CAC) işlevi uluslararası gıda standartlarını oluşturmak ve gıda ve tarım ticaretini kolaylaştırmaktır. Bu komisyon gıda maddelerinin taşıması gereken asgari kalite ve hijyen kriterlerini belirlemektedir. Kodeks İrtibat Noktası, komisyonun diğer ülkelerle iletişimini kolaylaştırmak için kurulmuştur. Diğer seçeneklerdeki komiteler ise CAC'a bağlı yatay komitelerdir. Doğru cevap A'dır.

İlk dört seçenekte yer alan komiteler farklı ülkelerde bulunan dikey komitelerdir. Bunlar, Kodeks Alimentarius içindeki özel standartlar, ürün veya ürün gruplarına yönelik standartlar üzerinde çalışırlar. Gıda Katkı Maddeleri Komitesi ise Çin'de bulunan bir dikey komitedir ve gıda güvenliğine yönelik genel konuları çalışır. Doğru cevap E'dir.

Avrupa Gıda ve Veteriner Ofisi, Sağlık ve Tüketici Koruma Genel Direktörlüğü ve Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi Avrupa Birliği nezdinde kurulup gıda güvenliği ve standartları konusunda çalışmalar yapan örgütlerdir. Biyolojik Tehlikeler Komitesi de EFSA çatısı altında çalışma yapan komitelerden biridir. Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) ise Amerika Birleşik Devletleri'nde gıda ve ilaçlardan sorumlu federal örgüttür. Doğru cevap D'dir.

Soruda tanımlanan örgüt Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi EFSA'dır. Doğru cevap B'dir.

Sağlık ve Tüketici Koruma Genel Direktörlüğü (DG SANCO) dışındakiler ABD'de faaliyet gösteren gıda kontrolüyle ilgili kurum ve örgütlerdir. ABD'de bu alanda en geniş sorunluluğu üstlenen ve soruda tanımlanan örgüt ABD Gıda ve İlaç İdaresi'dir. Doğru cevap A'dır.

Amerika Birleşik Devletleri'nde su regülasyonu konusunda sorumluluk Çevre Koruma Örgütü (EPA) ve Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) arasında paylaşılmıştır. EPA belediyeye ait su rezervlerinden gelen içme suyu için ulusal standartların geliştirilmesinden sorumludur. FDA ise şişelenmiş suyun güvenliğinden ve etiketlemesinden sorumludur. Doğru cevap C'dir.

Gıda maddelerinin asgari kalite ve hijyen kriterleri, pestisit ve veteriner ilaç kalıntıları, katkı maddeleri, gıdaya bulaşan zararlı maddeler, numune alma, ambalajlama, etiketleme, nakliye, depolama esasları ve analiz yöntemlerini ihtiva eden Türk Gıda Kodeksi, Ulusal Gıda Kodeksi Komisyonu tarafından hazırlanır, Bakanlıkça yayınlanır ve denetlenir. Doğru cevap B'dir.

Gıda kodeksinin hazırlanması ve denetlenmesinde görevli olmak üzere Ulusal Gıda Kodeksi Komisyonu oluşturulur. Gıda konusunda görevli olmak üzere Tarım Bakanlığından iki, Sağlık Bakanlığından bir üye, her iki Bakanlıkça ayrı ayrı seçilecek gıda konusunda uzman birer bilim adamı, Türk Standartları Enstitüsünden bir üye ve en fazla üyeye sahip olan gıda konusunda faaliyet gösteren sivil toplum örgütünden seçilecek bir üyeden oluşur. Doğru cevap D'dir.

Seçeneklerde yer alan genel müdürlüklerin tamamı Tarım ve Köyişleri Bakanlığının ana hizmet birimleridir. Soruda yer alan görevlerden sorumlu birim Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğüdür. Doğru cevap E'dir.

"Gıda üretim zincirinin tüm aşamalarında Tehlike Analizleri ve Kritik Kontrol Noktaları (HACCP) kavramının ve İyi Hijyen Uygulamalarının uygulanmasını sağlamak" dışındaki görevler Gıda Dış Ticareti ve Kontrolü Şube Müdürlüğüne aittir. HACCP ve İyi Hijyen Uygulamaları ise Yurtiçi Gıda Kontrol ve Beslenme Şube Müdürlüğünün görevleri arasındadır. Doğru cevap C'dir.

Kodex Alimentarius Komisyonun başlıca görevleri arasında Enternasyonal gıda standartlarının oluşturulması bulunmaktadır. Bu komisyon gıda maddelerinin taşıması gereken asgari kalite ve hijyen kriterlerini belirlemektedir. Gıda maddelerinin taşıması gereken asgari teknik ve hijyenik standartları belirleyen kriterler ile tüketicileri koruyan, gıdaların satışında adil uygulamaları sağlayan ve ticareti kolaylaştıran standartların oluşturulmasında; gıda ile ilgili bilimsel kuruluşlardan, tüketici organizasyonlarından, üretim ve işleme endüstrisinden, gıda güvenliği otoritelerinden oluşan bir gurup uzman çalışmaktadır.

Ülkemizde Tarım Bakanlığı Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü, Kodeks Alimentarius Komisyonu nezdinde irtibat noktası olarak faaliyet göstermektedir.

Özel Beslenme Amaçlı Gıdalar Komitesi (Almanya), Kodeks Alimentarius Komisyonunda yer alan yatay  komitelerden birisidir.

ISO dünyada ki en büyük uluslararası standart geliştiren ve basımını gerçekleştiren organizasyondur. 161 ülkenin Ulusal standartlar enstitülerinin bir şebeke ağıdır. Her ülkenin bir temsilcisi bulunmaktadır. Merkez sekreteryası İsviçre de Cenevre olup sistemin koordinasyonunu sağlar.

EFSA 2002’de, 1990’lı yıllarda oluşan gıda ile ilgili krizler sonucunda bilimsel tavsiyelerin bağımsız kaynağı olarak kurulmuştur. EFSA gıda ve yem güvenliği düşünüldüğünde Avrupa Birliğinin risk değerlendirmeler inin temel taşıdır. Avrupa Komisyonu adına Risk Değerlendirmelerinde bulunur. Ulusal Otoriteler ile birlikte çalışarak hiç bir etkiye maruz kalmadan var olan veya ortaya çıkmakta olan riskler konusunda bilimsel tavsiyelerde bulunur. Çalışmalarında şeffaflık esastır.

EFSA’nın risk değerlendirme komiteleri aşağıdaki gibidir;

Bilimsel Komiteler ise şöyle sıralanır:

Amerika Birleşik Devletleri’ndeki  (ABD ) Gıda Kontrol Örgütleri: FDA, USDA, FSIS, EPA’dır.

Gıda Üretimin zincirinin tüm aşamalarında, 5179 Sayılı Kanun’a göre; denetim ve kontrollerini koordine etmek, AB’ye uyum çalışması çerçevesinde ülke genelinde etkin bir kontrol sistemi oluşturarak kaliteli ve güvenli gıda arzını sağlamak; AB Hızlı Alarm Sistemine ülkemiz alarm sisteminin bağlanabilmesini ve etkin bir şekilde işletilebilmesini sağlayarak taşra teşkilatı, laboratuvarlar ve ilgili kurum/ kuruluşlar arasında ulusal bir network sistemini kurmak ve işletmek; ihracattan geri dönen ürünlere yönelik acil tedbirlerin alınması için bağlı taşra teşkilatlarını görevlendirmek, yönlendirmek, ve koordinasyonunu sağlamak Yurt içi Gıda Kontrol ve Beslenme Şube Müdürlüğünün görevlerindendir.

FDA: U.S. Food and Drug Administration – ABD Gıda ve İlaç İdaresi geyik eti, devekuşu, yılan eti gibi av etlerinden sorumludur.

Ulusal Gıda Kodeksi Komisyonu, gıda konusunda görevli olmak üzere Bakanlıktan iki, Sağlık Bakanlığından bir üye, her iki Bakanlıkça ayrı ayrı seçilecek gıda konusunda uzman birer bilim adamı, Türk Standartları Enstitüsünden bir üye ve en fazla üyeye sahip olan gıda konusunda faaliyet gösteren sivil toplum örgütünden seçilecek bir üyeden oluşur. Komisyon üyelerinin görev süresi iki yıldır.