GIDA MEVZUATI VE KALİTE YÖNETİMİ

Türk Gıda Kodeksi kapsamındaki tebliğler içerik açısından yatay ve dikey olmak
üzere 2 gruba ayrılmaktadır.

Belediye ayrıca, yetki ve sorumluluklarını belirleyen yasal düzenlemeye bağlı olarak, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’na destek olacak şekilde gıda kontrol çalışmalarına katılmaktadır.

İthalatta; ithal edilen ülke kuralları için analiz raporu ve gıda güvenliği sertifikası
istenir. Ülkeye giriş için ise Türk Gıda Kodeksi’ne uygunluğuna ilişkin analiz raporu talep edilir. Analiz raporu uygunsa kontrol belgesi verilir.

Referans Labaratuar: Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nca yetkilendirildiği konularda şahit numunelerde analiz yapan, eğitim veren, araştırma yapan, yeterli bilgi ve donanıma sahip, Türk Akreditasyon Kurumu veya Avrupa Akreditasyon Kurumlarına üye kuruluşlarca akredite edilmiş olan laboratuarlardır.

5179 sayılı yasa kapsamında, reklam ve tanıtımlarla ilgili hükümlere aykırı hareket eden gerçek ve tüzel kişilere, idari para cezası verilir, eylemin tekrarı halinde idari para cezası iki kat olarak uygulanır.

Gıda güvenliğinin sağlanması, kısaca gıdaların tüketici sağlığını olumsuz etkileyecek özellikte olmamasıdır. Bu açıdan özellikle biyolojik ve kimyasal bozulma ile kalıntı ve bulaşan kontrolü önemlidir. Doğru cevap C’dir

Gıda kontrolünün etkinliği: Denetçi, laboratuvar, kontrol programı ve ceza yeterliliği ile belirlenmektedir. Kontrol ekipmanlarının modeli gıda kontrolünün etkinliği için uygulanan araçlardan biri değildir Doğru cevap D’dir.

Gıda kodeksi, gıdaya ilişkin yasal düzenlemeler grubunun adıdır. Bu kapsamda; tüzük, yönetmelik, tebliğ, yönerge gibi düzenlemeler söz konusudur. Bunlarla amaçlanan, gıdaların tanımlanması ve başlıca özelliklerinin belirlenmesidir. Gıda kontrol uygulamasının etkinliği, bu belirlemelerin gerçekçiliği ile yakından ilişkilidir. Doğru cevap B’dir.

Tüketicinin ekonomik bakımdan korunması ise gıdanın tanımına uygunluğunun sağlanmasına yöneliktir. Başka bir deyişle gıda kendisi olmalı, taklit veya tağşiş edilmiş olmamalıdır. Taklit gıdanın taşımadığı bir özelliği taşıyor gibi gösterilmesi; tağşiş ise gıdanın tanımlanan özelliklere aykırı olarak üretilmesidir (Anonim, 2008). Bu uygulamaya gerçekçilik (authenticity) kontrolü de denilmektedir. Doğru cevap A’dır.

Gıda kontrolü; gıda işletmelerinin, satış yerlerinin ve pazardaki gıdaların gıda kodeksine aykırı olup olmadığının belirlenmesidir. Bu uygulamaların başarısı; denetçi niteliği ve sayısı, laboratuvar sayısı ve yeterliliği (personel, yöntem, aygıt vb.) ve kontrol programı veya sıklığına bağlıdır. Ayıca aykırı durumlarda uygulanacak cezaların caydırıcılığı da önemlidir.  Denetçilerin yaşı gıda kontrolünün başarısı için önemli olan etkenler arasında yer almaz. Doğru Cevap D’dir.

1995 yılına kadar, Türkiye’de gıda kodeksi ve kontrolü ile ilgili başlıca yasal düzenleme 1593 sayılı genel halk sağlığına ilişkin yasa ile bu yasaya dayanılarak 1952 yılında yürürlüğe giren ve gıda maddelerinin özelliklerini tanımlayan gıda tüzüğüdür. Gıda kontrolü ile yetkili kuruluş ise Sağlık Bakanlığı’dır. Doğru cevap A’dır

5179 sayılı Gıda Yasası’nın amacı; her türlü gıda ve gıda ile temas eden malzemelerin teknik ve hijyenik kurallara uygun olarak üretilmesi, işlenmesi, muhafazası, pazarlaması ile halkın gereği gibi beslenmesinin sağlanmasıdır. Kontrol yetkisi, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nda toplanmaktadır. Doğru cevap E’dir.

Gıda işyerlerinin; yöre belediyesinden işyeri açma ve çalışma ruhsatı; Tarım Bakanlığı’ndan ise çalışma izni ve sicil numarası alınması öngörülmektedir. Ayrıca her gıda için Tarım Bakanlığı’ndan üretim izni alınması gereklidir. Gıda alanında eğitim almış olan sorumlu yönetici istihdamı zorunlu kılınmaktadır. Doğru cevap D’dir.

Tüm gıda maddeleri ve gıda ile temas eden madde ve malzemeleri üreten, satan işyerleri ile bu yerlerde üretilen, satılan tüm gıda maddelerinin ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin piyasa gözetimi ve denetimi, ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği içinde Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nca yapılır. Ancak, halk sağlığını ilgilendiren acil durumlarda gerektiğinde, Sağlık Bakanlığı’nın müdahale hakkı saklıdır. Gıda maddeleri satış ve toplu tüketim yerlerinin denetimi, Sağlık Bakanlığı’nın görüşü alınarak Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın belirleyeceği usul ve esaslar çerçevesinde ilgili mercilerce yapılır. Bu kanunun amaç ve kapsamına uygun olarak; gıda ve gıda ile temas eden madde ve malzemelerin birincil üretim aşaması dahil olmak üzere üretim ve tüketim zincirinin tüm aşamalarında, gıda kontrol ve denetim hizmeti, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tâbi en az lisans düzeyinde eğitim almış personel tarafından yapılır. Doğru cevap C’dir.

Türk Gıda Kodeksi kapsamındaki düzenlemeler daha çok yönetmelik ve tebliğ düzeyindedir. Doğru cevap C’dir.

UGKK, 7 üyeden oluşmakta ve sekreterya işlerini Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü yürütmektedir. Doğru cevap B’dir.

Üretim yeri kontrolü; 3 gıda denetçisi tarafından gerçekleştirilmektedir. Denetim sonunda, gerek duyulursa 2 takım örnek alınır. Örneklerden 1’i analize gönderilir, diğeri ise şahit olarak saklanır. Doğru cevap C’dir.

Valiliklerin koordinasyonunda yetkili idareler il genelinde uygulanmak üzere yıllık denetim programı hazırlar ve günceller. Denetim ve kontroller, uygun sıklıkta ve gıda maddesinin taşıdığı riskle orantılı olur. Yıllık olarak hazırlanan denetim programlarında, gıda ve gıda ile temasta bulunan maddeve malzemeler grubunun risk durumu, önceki kontrollerden edinilen bilgi ve deneyimler, gıda işletmecilerinin uyguladıkları incelemelerin sonuçları göz önünde bulundurulur. Doğru cevap E’dir.

Bu yasa genel olarak; gıda güvenliği açısından çiftlikten sofraya kadar gıda zincirinin tümünü dikkate almaktadır. Çerçeve niteliğindedir ve ayrıntıların yönetmeliklerle düzenlenmesini öngörmektedir. TSE gıda standardlarını zorunlu uygulamadan kaldırmaktadır, gıda kodeksine aykırı durumlarda verilecek cezaları da tanımlamaktadır. Kontrol yetkisi, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nda toplanmaktadır. Doğru cevap A’dır.

Gıda ambalajı üreten işyerlerinin kapsam dışı bırakılması söz konusu değildir, Gıda yasası: Çiftlikten sofraya gıda zincirinin tümünü kapsamaktadır. Doğru cevap C’dir.