GIDA GÜVENLİĞİNİN TEMEL PRENSİPLERİ

Doğru yanıt "A" seçeneğidir. Bu regülasyon insan tüketimine uygun hayvansal gıdaların yetkili veteriner hekimler tarafından yapılan resmi kontrollerinin düzenlenmesine ilişkin özel kuralları içerir. Hayvansal gıdaların resmi kontrolleri halk sağlığına, gerektiği durumlarda hayvan sağlığına ve refahına ilişkin yönleri kapsamalıdır.

Doğru yanıt "B" seçeneğidir.  Gıda kaynaklı önemli krizlerin ortaya çıkması ve tüketici güveninin kaybolması gıda mevzuatının yenilenmesinde büyük rol oynamıştır.

Doğru yanıt "A seçeneğidir. Hızlı alarm sistemi, insan sağlığına doğrudan veya dolaylı etkili gıda risklerinin hızlı bir şekilde belirlenmesini hedefleyen ağ benzeri bir sistemdir. Bu yönde Komisyona herhangi bir bilgi ulaştığında, Komisyon üye ülkelere en kısa sürede bilgilerin ağ vasıtasıyla aktarılmasını ve sistem içerisinde gıda veya yem ile ilgili konularda hem AB içindeki tüm sınır kontrol birimlerine hem de AB’ye gıda ve/veya yem ihraç eden üçüncü ülkelere ivedi ve etkin önlemlerin alınabilmesi için bilgi aktarılmasını sağlar.

Doğru yanıt "E" seçeneğidir. 5996 sayılı veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu kapsamında; 

• Hayvan hastalıkları ile mücadele
• Bitki zararlıları ile mücadele
• Hayvan refahı
• Hayvan ıslahı ve zootekni
• Veteriner ilaçları ve bitki koruma ürünleri
• Gıda ve yemin üretim, işleme ve dağıtımının tüm aşamaları ve hijyen kuralları

• Hızlı uyarı sistemi, acil durumlar ve kriz yönetimi
• Risk analizi ve risk yönetimi, ihtiyati tedbirler
• Resmi kontroller
• Cezai yaptırımlar gibi konular yer alır.

Doğru yanıt "C" seçeneğidir. Risk değerlendirmesi esaslarının belirlenmesi ve gıdalarda izlenebilirliğin sağlanmasına ilişkin esaslar 5996 sayılı Kanunun görev, yetki ve sorumlulukları arasında yer alır.  Ayrıca kanun, gıda ve yem güvenliğine ilişkin AB ile uyum şartlarını ortaya koymaktadır. Tüm işletmelere kayıt/onay zorunluluğu getirilmiştir.

Doğru yanıt "B" seçeneğidir. KAK’da bulunan komiteler 3 ayrı kategoride görev yaparlar;
1. Yatay komiteler: Tüm gıdalara yönelik olarak genel hususları içeren gıda
güvenliğine ilişkin konular üzerine çalışır.
2. Dikey Komiteler: Özel standartlar, ürün veya ürün gruplarına yönelik standartlar üzerine çalışılır.
3. Bölgesel Komiteler: Bölgesel gıda standartlarının oluşturulmasından sorumlu koordinasyon komiteleridir.

Doğru yanıt "E" seçeneğidir. Kodeks Alimentarius'ta yer alan başlıca ürünler:
• Tahıllar, baklagiller ve bitkisel proteinleri içeren benzer ürünler
• Katı-sıvı yağlar ve ilgili ürünler
• Balık ve balık ürünleri
• Taze meyve ve sebzeler
• İşlenmiş ve hızlı dondurulmuş meyve ve sebzeler
• Meyve suları

• Et ve et ürünleri, çorbalar ve et suları
• Süt ve süt ürünleri
• Şekerler, kakao ürünleri, çikolata ve diğer değişik ürünler
• Baharat ve mutfak bitkileridir.

Doğru yanıt "D" seçeneğidir. Ulusal Gıda Kodeksi Komisyonu’na bağlı 30 Alt Komisyon gıda kodeksinin hazırlanmasında görev yapmaktadır. Süt ve Süt Ürünleri Komisyonu, Veteriner İlaç Kalıntıları Komisyonu, Balıkçılık ve Su Ürünleri Komisyonu ve Numune Alma ve Analiz Metotları Komisyonu bu kurallar arasında yer almaktadır.

Doğru yanıt "E" seçeneğidir. Bu kapsamda dört Kurul bulunur;
1. Pestisit Kalıntısı Ortak Uzmanlar Kurulu (JMPR)
2. Gıda Katkı Maddeleri Ortak Uzmanlar Kurulu (JECFA)
3. Mikrobiyolojik Risk Değerlendirme Ortak Uzmanlar Kurulu (JEMRA)
4. Özel Beslenme Amaçlı Gıdalar Ortak Uzmanlar Kurulu (JEMNU)

Doğru yanıt "C" seçeneğidir. EFSA’nın başlıca görevleri arasında AB Komisyonuna bilimsel görüşler sunmak; misyonuyla ilgili konularda bilimsel veriler toplamak, analiz etmek, yorumlamak topluma ve ilgili taraflara bilgi sunmak; kriz yönetimine bilimsel destek sağlamak; Birlik içerisinde üniform risk değerlendirme metodolojilerinin geliştirilmesini ve koordinasyonunu sağlamak bulunmaktadır.

Risk değerlendirmesi: Bilimsel temele dayalı olarak tehlikelerin belirlenmesi ve karakterizasyonu, etkinin değerlendirilmesi ve risklerin karakterizasyonunu içeren dört aşamayı içerir. Doğru cevap E'dir.

Gıda güvenliğinin sağlanması açısından gıda zinciri içerisinde gıdaların ve gıda katkı maddelerinin izlenmesi (izlenebilirlik) temel unsurlardandır. Doğru cevap A'dır.

Kodeks Alimentarius Komisyonu (KAK) 'nun  görevi dünyada gıda ile ilgili uygulamaların sağlık ve teknoloji yönünden standartlaştırılmasını sağlamaktır. Kuruluşun amacı, tüm dünya ülkeleri için güvenilir gıda üretiminde kalite ve hijyen kriterlerini belirleyen ve referans doküman olarak kabul edilen “kodeks alimentarius standartlarını” hazırlamaktır. Doğru cevap B'dir.

Dikey Komiteler, Özel standartlar, ürün veya ürün gruplarına yönelik stan-

dartlar üzerine çalışılır. Doğru cevap C'dir.

AB müktesebatıyla uyumlu olan 5996 sayılı Kanun, çiftlikten sofraya gıda güvenliği konseptiyle, birincil üretimden tüketime kadar üretim zincirinin tüm aşamalarının risk esasına dayalı kontrolü ile bitki koruma, yem hijyeni, hayvan sağlığı ve refahını esas alır. Doğru cevap D'dir.

Hayvansal Gıdalar İçin Özel Hijyen Kuralları Yönetmeliği, yine tüketici sağlığının korunması amacıyla hayvansal gıda üreten işletmecilerin uyması gereken özel hijyen gerekliliklerini belirlemektedir. Doğru cevap C'dir.

Kodekste yer alan başlıca ürünler:

Tahıllar, baklagiller ve bitkisel proteinleri içeren benzer ürünler ,Katı-sıvı yağlar ve ilgili ürünleri, Balık ve balık ürünleri, Taze meyve ve sebzeler, İşlenmiş ve hızlı dondurulmuş meyve ve sebzeler ,Meyve suları, Et ve et ürünleri, çorbalar ve et suları, Süt ve süt ürünleri, Şekerler, kakao ürünleri, çikolata ve diğer değişik ürünler, Baharat ve mutfak bitkileri'dir.

Türk Gıda Kodeksi Hazırlama Yönetmeliği’ne göre UGKK toplam yedi üyeden oluşmakta olup üye dağılımı aşağıda belirtilmiştir.

Tarım ve Orman Bakanlığı: 2 üye
Sağlık Bakanlığı: 1 üye
Her iki Bakanlık tarafından seçilen bilim insanı: 1’er üye
Türk Standartları Enstitüsü: 1 üye

Doğru cevap B'dir.

AB mevzuatı risk esasına dayalı “çiftlikten-sofraya” gıda güvenliği anlayışıyla, hayvan sağlığı ve refahını, bitki sağlığını ve yem hijyenini güvence altına almaktadır. Bu düzenleme başta EFSA olmak üzere Hızlı Alarm Sistemi, acil durum ve kriz yönetimi prosedürleri ve araçları oluşturur. Doğru cevap E'dir.

Ülkemizde temel çerçevesi Kodeks Alimentarius Komisyonu tarafından belirlenen prensipler ışığında gıda kodekslerini hazırlayıp, yayımlayan kuruluş; Ulusal Gıda Kodeksi Komisyonu'dur. Doğru cevap C'dir.