GIDA GÜVENLİĞİNİN TEMEL PRENSİPLERİ - Deneme Sınavı - 2

Mikroorganizmaların gelişme ve üremelerini etkileyen önemli bir iç faktör olan pH değeri, hidrojen iyonları (H+) konsantrasyonunun negatif logaritması olarak tanımlanır

Mikroorganizmalar gelişme ve üremeleri için gereksinim duydukları pH değerleri açısından sıralandıklarında en düşük pH değerlerinde küfler üremekte, bunu sırasıyla mayalar ve bakteriler izlemektedir.

Redoks potansiyeli değeri, bir gıdada indirgen ve yükseltgen maddelerin varlığının ölçütüdür.

Fakültatif anaerob mikroorganizmalar ise, hem oksijen varlığında hem de oksijen yokluğunda gelişebildiklerinden pozitif ve negatif Eh değerlerinde üreme gösterebilir.

Birçok bitkisel ve hayvansal gıda, mikroorganizmaların girişini engelleyen koruyucu biyolojik yapılara sahiptir. Örneğin meyve, sebze, ceviz, fındık ve yumurta gibi gıdalardaki kabuk yapısı, tavuk ve balıkta bulunan deri tabakası ile etteki bağ dokusu gıdanın dış etkenlerden korunmasını sağlar.

Antagonizm, bazı mikroorganizmaların ürettikleri maddelerin aynı gıdadaki diğer bazı mikroorganizmaların ölmesine veya gelişmesinin baskılanmasına neden olmasıdır.

Fungal toksinler kimsayal tehlikelere bir örnektir

Fungal toksinler kimyasal tehlikelere bir örnektir.

Trichinella spiralis domuz etiyle ilişkilidir.

Antibiyotiklerin bakterilerde etkilediği başlıca dört temel hedef bulunur. Bunlar; i. hücre duvarı biyosentezi inhibisyonu ii. protein sentezi inhibisyonu iii. nükleik asit sentezi ve onarımı inhibisyonu iv. sitoplazmik membran fonksiyonu inhibisyonu'dur.

Balıklar, Vibrio parahaemolyticus veya Clostridium botulinum’un E tipi sporları ya da Anisakis spp. ve Diphyllobothrium latum gibi patojen bakteri ve parazitleri içerebilir. Bozulmaya neden olan bazı bakteriler histamin üreterek alerjik reaksiyonlara neden olur. Kabuklu deniz ürünleri filtrasyonla beslenmeleri gereği, sulardaki özellikle Norovirüs gibi etkenleri içerebilir veya toksijenik alglere bağlı olarak zehirlenmelere neden olabilir.

Rendering: Mezbaha yan ürünlerini et-kemik unu gibi ürünlere dönüştürme işlemidir.

Gıda güvenliği, devletin gıda mevzuatını hazırlayan ve uygulayan birimlerini, gıda üreticileri ve endüstrisini, üniversiteleri ve araştırma kurumlarını, sivil toplum kuruluşlarını, medyayı ve son kullanıcı olan tüketiciyi direkt olarak ilgilendiren çok paydaşlı aynı zamanda küresel öneme sahip güncel bir alandır.

Molluskan: Midye, istiridye, tarak gibi çift kabuklu su hayvanlarıdır.

Kanatlı etleri özellikle Salmonella spp. ve C. jejuni kaynaklı gıda infeksiyonlarının oluşmasında önemli rol oynar. Yumurta kaynaklı infeksiyonlarda yumurta kabuğu veya transovaryal yolla bulaşan Salmonella büyük önem taşır.

Vibrio’lar ve Norovirüsler deniz ürünleriyle, Trichinella spiralis domuz etiyle, Salmonella Enteritidis yumurta veya yumurta bazlı ürünlerle, Campylobacter kanatlı etiyle ve Clostridium botulinum konserve gıdalarla ilişkilendirilir. Yine başlıca bakteriyel patojenlerin bazı gıdalarda bulunma sıklığıyla coğrafi konum arasında ilişki bulunur.

Mikotoksin denilen bu eksojen metabolitler, mantar anlamına gelen “myco” ve zehir terimi karşılığı olan “toxin” kelimelerinin birleşmesiyle türetilmiştir. Mikotoksin içeren gıdaları tüketenler ile bu gıdalara temas eden veya solunum yoluyla mikotoksine maruz kalan insan ve hayvanlarda mikotoksikozis denilen mantar zehirlenmesi ortaya çıkar.

Gıdaların mikroflorasında dominant olan ve toksin oluşturan en önemli mantarlar Aspergillus, Penicillium ve Fusarium soyuna ait türlerdir.

Ergot alkaloitleri, Claviceps purpurea isimli mantarın metabolik ürünleridir. Ergot alkaloitleri, C. purpurea ile infekte tahılların tüketimi sonucunda ortaya çıkan ve ergotismus veya çavdar mahmuzu zehirlenmesi olarak bilinen bir hastalığa neden olur.

Aflatoksinler, hepatotoksik mikotoksinlerden olup değişik derecelerde karaciğer hasarı meydana getirir. Aflatoksinler, en güçlü mutajenik ve karsinojenik etki gösteren toksinlerin başında gelir. Ayrıca teratojenik ve immunsupresif etkileri de vardır. Özellikle aflatoksin B1 en kuvvetli karaciğer karsinojenidir ve mide ile kolon (kalın bağırsak) kanserine yol açabilir.