GIDA COĞRAFYASI

Dünya genelinde kişi başına ortalama günlük protein tüketimi 80 gram olup, bunun 32 gramı hayvansal kaynaklı proteinlerden karşılanmaktadır

Dünyada kırmızı et üretiminin büyük bölümü domuz etidir. Domuz eti üretiminde
Çin başta olmak üzere, ABD, ve AB-28 büyük üretici ülkelerdir

Dünya kişi başı et tüketiminin karşılandığı et türlerine bakıldığında, büyük
oranda kanatlı eti (%39,4) ve domuz etinden (%36,1) karşılandığı görülmektedir. Daha sonra sırasıyla sığır eti (%19,5) ve koyun eti (%5) gelmektedir.

FAO 2014 Gıda Görünüm Raporu verilerine göre 2013 yılında büyükbaş et ticaretinde başlıca satıcı ülkeler Brezilya, Hindistan, Avustralya, ABD, Yeni Zelanda, İrlanda, Almanya, Polonya, Hollanda ve Uruguay olmuştur.

Uluslararası küçükbaş hayvan eti ticaretinde Avustralya ve Yeni Zelanda en büyük ihracatçı ülkelerdir.

Dünyada Finlandiya, Danimarka, Norveç, İrlanda, Avustralya, İspanya, Kanada ve ABD kişi başı süt tüketiminin en yüksek olduğu ülkelerdir.

Türkiye hayvan varlığında en büyük paya sahip olan koyun, Türkiye’nin hemen her bölgesinde yetiştirilmektedir.

Dünya hayvan varlığı, hayvansal gıda tüketimini karşılamak için sürekli artmaktadır. FAO verilerine göre 2014 yılında dünyada 1,5 milyar baş sığır, 2,2 milyar baş koyun ve keçi, 195 milyon baş manda, 28 milyon baş deve, 987 milyon baş domuz ve 23 milyar adet kanatlı varlığı bulunmaktadır.

Geçmişten bu yana dünya hayvan varlığı önemli ölçüde artmıştır. 1970-2014 döneminde dünya hayvan varlığı, sığırda %37, mandada %86, koyun ve keçide %54, domuzda %80, kanatlıda %308 artış göstermiştir.

İnsanların sağlıklı ve dengeli beslenmesi için bitkisel ve hayvansal gıdaları yeterli miktarlarda tüketmeleri gerekmektedir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre, sağlıklı bir insanın vücut ağırlığının her kilogramı için günde 1 gr. protein tüketmesi ve bunun da %42’sinin et, süt ve yumurta gibi hayvansal kökenli olması gerekmektedir.

Dünya et üretiminin %65 kadarını (yaklaşık 200 milyon ton) sığır, domuz, koyun, keçi vs. hayvanlardan elde edilen kırmızı et oluşturmaktadır. Kırmızı et üretiminin türlere göre oranlarına bakıldığında, domuz eti %58’lik pay ile dünyada kırmızı et üretiminin büyük bölümünü karşılamaktadır.

Dünyada kırmızı et üretiminin büyük bölümü domuz etidir. Domuz eti üretiminde Çin başta olmak üzere, ABD, ve AB-28 büyük üretici ülkelerdir. En büyük üretici olan Çin, dünya domuz eti üretiminin %47’sini karşılamaktadır.

Dünya küçükbaş hayvan eti üretiminde Çin, Hindistan, Okyanusya ve AB-28 en önemli üreticilerdir. Çin bu ülkeler içinde 4.081.000 ton küçükbaş hayvan eti üretimi ve %29’luk payla en çok üretimin yapıldığı ülkedir.

2013 verilerine göre en çok yumurta ihraç eden ülke Hollanda’dır. Hollanda’yı Türkiye, Polonya ve ABD izlemektedir.

2013 yılı itibarıyla 1.284.449.014.000 adet olan dünya yumurta üretiminin 488.920.000 adet ile %39’unu karşılayan Çin, en önemli yumurta üreticisidir.

FAO’nun verilerine göre dünya genelinde yıllık ortalama olarak 1,5-1,7 milyon ton bal üretimi yapılmaktadır. Ülkeler düzeyinde Çin, en çok bal üreten ülke olup, 2013 yılında 450 bin ton bal üretmiştir. Çin dünyanın toplam bal üretiminin yaklaşık %25’ini tek başına karşılamaktadır.

Türkiye’nin hemen her bölgesinde yetiştirilen koyun, Türkiye hayvan varlığında en büyük paya sahip olan hayvandır.

Sığır, manda, koyun, keçi, deve, domuz gibi kasaplık hayvanlardan elde edilen etlere kırmızı et; tavuk, hindi, kaz, gibi kanatlı hayvanlardan elde edilen etlere beyaz et ya da kanatlı et denilmektedir.

Dünya et ticaretinin %42’sini (12,4 milyon ton) kanatlı et, %30 kadarını (8,9 milyon ton) büyükbaş et, %24’ünü (7,1 milyon ton) domuz et, %3,4’ünü (1 milyon ton) küçükbaş et oluşturmaktadır.

ABD 11.698.479 ton ile bu alanda lider konumdadır.