GIDA COĞRAFYASI

Ilıman İklim Meyveleri: Elma, Armut, Ayva, Erik, Kiraz, Vişne, Şeftali, Kayısı, Zerdali, Badem, Üzüm, Antep fıstığı, İğde, Dut, Muşmula, Ceviz, Fındık, Kestane, Kızılcık, Ahududu vb. Diğer seçenekler subtropik meyvelerdir.

Ilıman iklim meyvelerinin aynı zamanda sert (taş) çekirdekli, yumuşak çekirdekli, sert kabuklu ve üzümsü meyveler gruplarına da girebildiği görülmektedir.

Subtropik Meyveler Limon, Portakal, Mandarin, Altıntop(Greyfurt), Turunç, Şadok, Laym, Bergamot, Kamkat, Kırmızı limon, Tatlı limon, Nar, Trabzon hurması, İncir, Kivi, Pikan, Artvin hurması, Zeytin, Yenidünya, Avokado, Fejoa, Hint inciri, Ağaç kavunu, Keçiboynuzu vb. 

 Elma, ayva ve ceviz ılıman iklim meyveleri, hurma ise tropik meyvelerdendir.

Söz konusu alanda yaklaşık 102 milyon tonluk üretim miktarı ile muz, dünya meyve üretiminin %16’sını oluşturarak ilk sırada yer almaktadır.

Karbonhidratça zengin olan meyvelere; kuru üzüm (%76), kuru incir (%74), kestane (%72), muz (%21), erik (%20), incir (%18), hurma (%16,5), taze kayısı (%13,4), elma (%13) ve armut (%11,4) örnek olarak verilebilir.

Dünyada keçiboynuzuna olan talep artmasına rağmen üretimi azalmaktadır. Bu azalma ve aynı zamanda üretimde meydana gelen dalgalanmaların büyük ölçüde meyvenin toplanması sırasında verilen zararla ilgili olduğu düşünülmektedir. Keçiboynuzu da zeytin toplayıcılığında olduğu gibi dallara vurulup filizlerin kırılması suretiyle toplanmaktadır. Bu da ertesi yıl genç sürgünlerden meyve alınamamasına neden olmaktadır.

Dünyanın en eski ağaçlarından biri olan keçiboynuzu, baklagillerden bir ağacın ve meyvesinin adıdır.

Fındık kışları serin, yazları orta derecede sıcak ve nemli Karadeniz ikliminde iyi yetişmektedir.

Dünya fındık üretiminde %72’lik payla Türkiye birinci sırada yer almaktadır.

Bitki bilimcilere göre dünyada meyvelerin ana vatanı olan başlıca beş bölge bulunmaktadır. Bunlar; Karadeniz ve Hazar Denizi arasında yer alan Kafkas Dağları, Hindistan ve Pakistan arasında yer alan Kaşmir Dağı etekleri, Endonezya, Orta Amerika ve Çin’in değişik bölgeleridir. Doğru cevap A’dır.

Bugün dünya meyve üretiminde başlıca söz sahibi ülkeler, Çin, Hindistan, Brezilya, ABD, İtalya, İspanya, Meksika, Endonezya, İran, Filipinler, Fransa ve Türkiye’dir. Çin dünya meyve üretiminde lider konumdadır. Çin’in dünya meyve üretiminde lider konumunda olmasında, bir yandan sahip olduğu iklim farklılığının birçok meyve türünün yetiştirilmesine imkân tanıması, diğer yandan da ülkede gerçekleşen ekonomik reform ile üreticilere üretim kararını almada özgürlük sağlanmasıyla meyve üretiminin özellikle dağlık bölgelerde en popüler üretim dalı olması etkili olmuştur. Doğru cevap D’dir.

Subtropikal iklim meyvelerinin başında turunçgiller gelmektedir. Avokado, Trabzon hurması, yenidünya, incir, keçiboynuzu, gibi meyveler bu grupta yer almaktadır. Portakal, mandalina, altıntop (greyfurt), turunç, limon ve ağaç kavunu (avokado) bitkilerinin genel adı turunçgillerdir. Doğru cevap C’dir.

Şeftali, kayısı, erik, kiraz, vişne, karayemiş, kızılcık, iğde, yemişen, kuşburnu gibi meyveler sert çekirdekli meyveler grubunda bulunmaktadır. Doğru cevap E’dir.

Türkiye’de 2000 yılı verilerine göre meyve üretiminden en yüksek payı üzümsü meyveler (%38,61) almış olup bu grupta yer alan önemli meyve çeşitlerini üzüm (%26,82) ve incir oluşturmuştur (%1,79). Bu meyve grubunu yumuşak çekirdekliler (%21,62), sert (taş) çekirdekliler (%17,56), turunçgiller (%16,56) ve sert kabuklular izlemiştir. Doğru cevap A’dır.

Karbonhidratça zengin olan meyvelere; kuru üzüm (%76), kuru incir (%74), kestane (%72), muz (%21), erik (%20), incir (%18), hurma (%16,5), taze kayısı (%13,4), elma (%13) ve armut (%11,4) örnek olarak verilebilir. Doğru cevap E’dir.

Muz zengin miktarda kalori, protein, sodyum, potasyum, magnezyum, A, E, K ve C vitaminlerini içermektedir. Kabuğunun da faydalı olduğu düşünülmekte ve çeşitli hastalıkların tedavisi için cilde dışarıdan uygulandığı bilinmektedir. Güney Amerika’da United Fruit Company ve diğer Amerikan muz ihracat şirketleri tarafından pazarlanan ve dünya piyasalarına sevk edilen Gros Michel ismindeki muz çeşidi, Cava’da çocuk maması olarak kullanılmaktadır. Doğru cevap E’dir.

Ananas ilk defa Kristof Kolomb tarafından Orta ve Güney Amerika’da yetiştirilmiş ve daha sonra Avrupa’ya tanıtılmıştır. İspanyollar ise bu meyveyi ilk defa o dönem ticaret yaptıkları Filipin, Hawai ve Guam halklarından öğrenmişlerdir. Doğru cevap B’dir.

Portakallar çekirdekli ve çekirdeksiz olarak ayrılmaktadır. Türkiye’de yetişen çekirdeksiz portakalların en iyi cinsi “yafa portakalıdır”. Doğru cevap C’dir.

Dünyada yılda toplam yaklaşık 3.500.000 ton taze kayısı üretilmekte olup bu miktarın yaklaşık 700.000 tonu Türkiye tarafından üretilmektedir. Bu üretim miktarıyla Türkiye, dünya kayısı üretiminde yaklaşık %20’lik payla 1. sıradadır. Türkiye’yi Pakistan, İran, Özbekistan ve İtalya takip etmektedir. Doğru cevap D’dir.

Çin dünya meyve üretiminde lider konumdadır. Çin’in dünya meyve üretiminde lider konumunda olmasında, bir yandan sahip olduğu iklim farklılığının birçok meyve türünün yetiştirilmesine imkân tanıması, diğer yandan da ülkede gerçekleşen ekonomik reform ile üreticilere üretim kararını almada özgürlük sağlanmasıyla meyve üretiminin özellikle dağlık bölgelerde en popüler üretim dalı olması etkili olmuştur.

Bu nedenle doğru yanıt B'dir.