GIDA COĞRAFYASI

İklim ve toprak istekleri bakımından seçici olmaması ve besin değerinin yüksek olması sebebiyle arpa, dünyada ve Türkiye’de yaygın olarak hayvan yemi olarak kullanılmaktadır. Arpa, bira yapımında en çok kullanılan ürün olmakla birlikte viski yapımında da en çok kullanılan tahıldır. Bu nedenle cevap B seçeneğidir.

Kaplıca yani diğer adıyla Siyez özellikle Kastamonu’nun İhsangazi ilçe halkının beslenmesinde önemli yer tutmaktadır. Kaplıcanın belli işlemlerden geçirilmesiyle elde edilen Siyez bulguru bölgenin meşhur ürünlerinden birisidir. Siyez bulgurunun tanıtılması amacıyla her yıl geleneksel İhsangazi Siyez Bulguru Festivali düzenlenmektedir. Ayrıca kaplıca hayvan yemi olarak kullanılmaktadır.

Tahıl daneleri, çıplak ya da kavuzludur. Harmandan sonra buğday, çavdar ve mısır daneleri çıplak; kavuzlu buğday, çeltik, yulaf, darı ve kuşyemi ise kavuzlu olarak elde edilir. Doğru cevap B’dir.

Tahılların dünyadaki yatay (enlem) ve dikey (yükseklik) dağılışını belirleyen hâkim etken sıcaklıktır. Bu nedenle tahıllar, sıcak iklim ve serin iklim tahılları olmak üzere iki ana gruba ayrılır. Doru cevap C’dir.

FAO verilerine göre 2000 ve 2013 yılında en geniş ekim alanı buğday tarımına ayrılmıştır. Ekim alanı bakımından 2000 yılında ikinci sırada pirinç gelmektedir. 2013 yılına gelindiğinde mısır pirince göre daha geniş sahalarda ekilmiştir. Doğru cevap A’dır.

FAO 2012 yılı verilerine göre dünyanın en büyük tahıl ithalatçısı 24,5 milyon ton ile Japonya’dır. Japonya’nın ardından 17,7 milyon ton ithalat ile Mısır ikinci sırada yer almak- tadır. Bu iki ülkeyi sırasıyla; 16,9 milyon ton ile Meksika, 14,3 milyon ton ile Güney Kore ve 14 milyon ton ile Çin Halk Cumhuriyeti izlemektedir. Doğru cevap D’dir.

Mahlut; karışık ekim anlamına gelmektedir. Buğday, arpa, çavdar ve darının birbirine karıştığı tohumların ekilmesiyle elde edilir. Üretimi gittikçe azalmaktadır. Doğru cevap B’dir.

Buğday, serin iklim tahıllarındandır, gelişmesinin ilk devresinde serin bir iklim ister. Ekim zamanına bağlı olarak iki ana gruba ayrılır. İlkbaharda ekilen buğdaylara yazlık buğday, sonbaharda ekilenlere ise kışlık buğday denir. Buğdaylar kullanım alanlarına göre ekmeklik buğdaylar ve makarnalık buğdaylar olarak iki gruba ayrılır. Doğru cevap E’dir.

Mısır’ın gen merkezi Amerika’dır. Amerika’nın keşfinden sonra (1492-1494) Batı toplumlarının koloniyal faaliyetleri sırasında Asya kıtasına gitmiş bir tarım ürünüdür. 16. yüzyılda Akdeniz kıyı ülkeleri, Batı Afrika ülkeleri, Hindistan, Çin ve Sri Lanka gibi ül- kelerde tarımı yapılan ürünler arasına girmiştir. Doğru cevap A’dır.

Mısır lezzetli bir tahıldır. Tazesi haşlanarak beslenmede kullanılır. Sap ve yaprakları yem olarak, sanayide kâğıt ve karton yapımında, koçanı ise sepet örme ve süsleme işlerinde, yem yapımında, yalıtım işlerinde ve yakacak olarak kullanılır. Danelerinden un elde edilir ve ekmek yapılır, lapa, kuymak, mıhlama gibi yiyecekler pişirilir. Mısır patlatılır ve çerez olarak tüketilir. Yağ elde edilir, yem olarak kullanılır. Mısır gevreği, mısır konserveleri, alkol, mısır nişastası, mısır şekeri endüstriyel gıdalar arasında yer alır. Tatlandırıcı olarak mısır şurubu dünyada yaygın olarak kullanılır. Diş macunlarının tatlandırılmasından pinpon toplarının üretimine kadar geniş bir alanda mısırdan yararlanılır. Türkiye’de mumlu mısır tekstil sanayinde kullanılmak üzere yetiştirilmektedir. Mısır, birim alanda yüksek verim alınması sebebiyle hayvan yemi olarak da yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu bilgiler doğrultusunda doğru cevap E’dir.

Yulaf danesi içinde avenin maddesi bulunmaktadır. Bu nedenle bebeklerin, tayların ve çeki hayvanların beslenmesinde kullanılır. Doğru cevap B’dir.

Türkiye’de en önemli çavdar yetişme alanları İç Anadolu Bölgesi’nde yer alır. Nevşehir, Kayseri, Karaman, Niğde, Eskişehir, Aksaray’da çavdar üretilir. Doğru cevap D’dir.

Tahıl daneleri, çıplak ya da kavuzludur. Harmandan sonra buğday, çavdar ve mısır daneleri çıplak; kavuzlu buğday, çeltik, yulaf, darı ve kuşyemi ise kavuzlu olarak elde edilir.

Pirinç dünyanın en yogun nüfuslu bölgesi olan Güney Asya, Güneydogu Asya ve Doğu Asya ülkelerinin temel gıdasıdır.

FAO 2012 yılı verilerine göre dünyanın en büyük tahıl ithalatçısı 24,5 milyon ton ile Japonya’dır. Japonya’nın ardından 17,7 milyon ton ithalat ile Mısır ikinci sırada yer almaktadır. Bu iki ülkeyi sırasıyla; 16,9 milyon ton ile Meksika, 14,3 milyon ton ile Güney Kore ve 14 milyon ton ile Çin Halk Cumhuriyeti izlemektedir.

Tritikale; bugday ve çavdar melezidir. Buğday ve arpanın yetiştirilemediği fakir topraklarda tarım yapılabilmesi amacıyla ıslah edilmistir. Genel olarak yem amacıyla kullanılır. Özellikle daneleri kanatlıların beslenmesinde önemlidir.

İç Anadolu Bölgesi, Güneydoğu Anadolu Bölgesi ve Trakya Yarımadası, Türkiye’nin başlıca buğday ekim alanlarıdır. Diğer tarafan Dogu Karadeniz Bölümü’nde ve Batı Karadeniz kıyı kesimindeki Zonguldak’ta bugday tarımı yapılamamaktadır.

Tava: Çeltik tarlalarındaki 2-15 dekar büyüklüğündeki parsellerdir. Çiftçiler suyun yüksekliğini ayarlayabilmek için bu parsellerin etrafını setlerle yükseltirler. Buna ilaveten, suyun akısını sağlayabilmek için hafif bir eğim verir ve boğazlar oluştururlar.

Pirinç ekmek yapımına uygun olmamasına rağmen, içerisinde glüten bulundurmamasından dolayı çölyak hastalığı olan kişiler için alternatif bir besin kaynağıdır.