GIDA COĞRAFYASI

Buğday tahıl grubundaki en önemli üründür. Çeşitleriyle ve iklim şartlarına uyum sağlaması ve veriminin yüksek olması sebebiyle ekim oranı yüksektir.

Dağ veya tepelerle sınırlanmış, suları aynı denize, göle veya ırmağa akan bölgelere havza adı verilmektedir. Havzalar tahıl ekimi için önemli alanlardır.

FAO’nun 2013 yılı verilerine göre Rusya Federasyonu 90.375.448 ton, Endonezya 89.791.562 ton, Fransa 67.518.281 ton, Kanada 66.372.400 ton, Türkiye 37.475.264 ton tahıl üretmektedir.

Pirinç dünyanın en yoğun nüfuslu bölgesi olan Güney Asya, Güneydoğu Asya, Doğu Asya ülkelerinin temel gıdasıdır.

FAO raporuna göre dünya ticaretine hem ithalat hem ihracat bakımından en çok konu olan ürün buğdaydır.

Seçeneklerdeki yıllar incelendiğinde 2011 yılında ülkemizde toplam tahıl alanı başına düşen tahıl üretim miktarı 2000, 2002, 2004, 2007 yıllarından daha fazladır.

Türkiye’de tahıl tarımı arazileri içinde en geniş alanı buğday tarım arazisi kaplar.

Pirinç içerisinde gluten bulunmadığı için çölyak hastaları tarafından alternatif bir besin olarak kullanılır.

FAO kaplıcaya yönelik istatistik yayınlamamaktadır.

Siyez bulguru Türkiye’de ki ilk Slow Food Presidia’sıdır. Siyez Bulguru 2012 yılında İtalya’nın Torino kentinde gerçekleştirilen Terra Madre-Salone Del Gusto festivalinde Türkiye’yi temsil etmiştir.

Tahıllar, dünya tarım tarihinin en erken kültüre alınan bitkileridir. Daneleri insan ve hayvanların beslenmesinde ya da endüstride ham madde olarak kullanılan bitkilerdir. Başlıca tahil ürünleri buğday, pirinç, mısır, darı (kocadarı/sorgum, kumdaı, cindarı), çavdar, yulaf, arpa, tritikale (buğday ve çavdar melezi) ve kuşyemidir. Doğru cevap C'dir.

Tahıl daneleri, karbonhidratlar, proteinler, yağlar, mineraller ve vitaminler açısından zengindir. Cinsine göre değişmekle birlikte tahıl danelerinin bileşiminde %65-75 nişasta, %8- 15 protein, %1-5 yağ, %1,5-3 oranında şeker bulunur. Dünyada insanların günlük kalori ihtiyaçlarının yarıdan fazlası tahıllarla karşılanmaktadır. Yaşam tarzlarına bağlı olarak, halkların toplam gıda tüketimi içindeki tahıl tüketiminin oranı değişmektedir. Bazı yıllar mısır veya pirincin üretimi buğday üretimini geçebilmektedir. Ama genel olarak en geniş alanlara ekilen tahıl buğdaydır. Doğru cevap B'dir.

Tahıllar, dünyada en yaygın dağılış gösteren bitki grubudur. Hem sıcak iklimlerde hem de serin iklimlerde yetişen tahıl türleri bulunmaktadır. Tarla tarımının yatay ve dikey sınırlarını tahıllar oluşturur. Özellikle serin iklim tahıllarının yetiştirilemediği alanlarda başka hiçbir tarla tarım bitkisi yetiştirilemez. Tahıllar için, diğer tarımsal ürünlerle kıyaslandığında, farklı iklim özelliklerine uyum sağlama konusunda daha avantajlı oldukları söylenebilir. Doğru cevap B'dir.

Türkiye’de geniş alanların tahıl tarımına ayrıldığı anlaşılmaktadır. Ancak çiftçilerin verimli alanlarda tahıl yetiştirmek yerine daha yüksek gelir elde ettikleri tarım ürünlerinin ziraatını tercih ettikleri de dikkate alınmalıdır. TÜİK verilerine göre, Türkiye’de 2000’li yıllara kadar tahıl tarımı için ayrılan tarım alanları büyük değişiklikler göstermemiştir. Türkiye’nin yıllık toplam tahıl üretimi 30.000.000 ton civarında seyretmiştir. Tarım topraklarının yüz ölçümü 239.412.813,6 dekardır. Tarım topraklarının toplam topraklara oranı yaklaşık %31’dir. Doğru cevap D'dir.

Tahılların beslenmede olduğu kadar dünya ticaretinde de önemli bir yeri bulunmaktadır. Dünya ticaretine konu olan buğday miktarı 150 milyon tondan fazla iken dünya ticaretine konu olan pirinç̧ miktarı ise yaklaşık 42 milyon ton civarındadır. FAO raporuna göre dünya ticaretine hem ithalat hem ihracat bakımından en çok konu olan ürün buğdaydır; buğdayı sırasıyla mısır, pirinç̧, arpa, sorgum, yulaf ve çavdar takip etmektedir. Verilen bilgilerin hepsi doğrudur. Doğru cevap E'dir.

Buğday, serin iklim tahıllarındandır, gelişmesinin ilk devresinde serin bir iklim ister. Ekim zamanına bağlı olarak iki ana gruba ayrılır. İlkbaharda ekilen buğdaylara yazlık buğday, sonbaharda ekilenlere ise kışlık buğday denir. Kış buğdayı 200-250 günde hasat edilebilir. Yaz buğdayı ise 120-130 günde hasat edilir. Yaz buğdayının yıllık ürünü (rekoltesi) düşüktür. İlkbahar ve sonbaharı yağışlı, yaz mevsimi kurak iklimlerde çok verimli bir şekilde yetiştirilebilir. Doğru cevap C'dir.

Pirinç̧ Muson ülkelerinde lapa olarak her öğün yenilen bir temel gıda maddesidir. Pirincin kullanım alanları kültürden kültüre değişiklik göstermektedir. Pirinç̧ ekmek yapımına uygun olmamasına rağmen, içerisinde glüten bulundurmamasından dolayı çölyak hastalığı olan kişiler için alternatif bir besin kaynağıdır. Ayrıca, pirincin dış̧ katmanı olan kepeği ise özellikle çiftlik hayvanlarının beslenmesinde kullanılmaktadır. doğru cevap B'dir.

Genel olarak Türkiye’de mısır üretimi için ayrılan alanlar genişlemiştir. Mısır üretimindeki artış̧ ise daha dikkat çekicidir. Bu durum, mısır yetiştiriciliğindeki verim artısını gösterir. Türkiye’nin mısır üretimi 14 yıl içinde 2 kattan daha fazla artmıştır. Mısır, Türkiye’de Karadeniz ve kısmen de Marmara Bölgelerinde sulama yapmadan yetiştirilebilir. Yaz mevsiminin nemli olmasından kaynaklanan üstünlüğünün yanı sıra, mısır yemekleri ile anılan Karadeniz Bölgesi’nin, Türkiye’nin en çok mısır yetiştirilen bölgesi olduğu düşünülmektedir. Özellikle Çukurova’da pamuk tarımında bazı yıllar yaşanan isçi sıkıntısı, pahalı girdi, yüksek maliyet ve düşük taban fiyatı gibi itici nedenlerden dolayı buğday ve mısır yetiştiriciliği tercih edilmektedir. Doğru cevap C'dir.

İklim ve toprak istekleri bakımından seçici olmaması ve besin değerinin yüksek olması sebebiyle arpa, dünyada ve Türkiye’de yaygın olarak hayvan yemi olarak kullanılmaktadır. Arpa, bira yapımında en çok kullanılan ürün olmakla birlikte viski yapımında da en çok kullanılan tahıldır. Son yıllarda besin değerinin farkına varılmasıyla arpa, insan beslenmesinde de kullanılmaya başlanmıştır. Çorba ve ekmek yapımında arpa kullanılmaktadır. Dolayısıyla öncüllerin hepsi doğrudur. Doğru cevap E'dir.

Çavdar serin iklim tahıllarındandır. İklim ve toprak şartları açısından en az seçici olan tahıllardandır. 1-2 °C sıcaklıkta çimlenebilir. Kıraç̧ ve verimsiz topraklarda da yetişir. Soğuk şartlarına uyum sağlamıştır. Kar örtüsü olmadan -30 °C’ye dayanabilir. Nem isteği yetişmesinin hiçbir döneminde yüksek değildir. Geniş̧ kök sistemiyle erozyonu önleyen bir bitkidir. Yetişme süresi kısadır. Çavdar danesinde %12-13 protein, %73-74 oranında karbonhidrat bulunmaktadır. Doğru cevap D'dir.