GIDA COĞRAFYASI - Deneme Sınavı - 21

Erik, şeftali, vişne kayısı sert (taş) çekirdekli meyvelerdendir. Elma ise yumuşak çekirdekli meyvelerdendir (Bkz. Tablo 5.1). Doğru cevap C'dir.

Muzun üretimi en fazla Asya ülkelerinde yapılmakta ve bu kıtayı sırasıyla Güney Amerika, Orta ve Kuzey Amerika, Afrika, Okyanusya ve Avrupa ülkeleri izlemektedir.

Kakao geleneksel olarak Aztekler tarafından su ve baharatla karıştırılarak, çikolata yapımında kullanılmıştır. İspanyol istilasından sonra Avrupa’ya getirilen kakao, süt ile karıştırılarak kullanılmaya başlanmış ve kısa sürede popüler olmuştur.

Türkiye, kekik üretimi ve ihracatında dünya ülkeleri arasında ilk sırada yer alır.

Sadece baharat olarak kullanılan türler yanında, sebze olarak tüketilen ancak aslında baharat olan bazı sebze türleri bulunmaktadır. Bunlar üretim sezonu içerisinde taze olarak değerlendirilirken, yetiştiriciliği yapılmayan dönemler için kurutularak saklanırlar. Yani yeşilken yemeklere ve özellikle salatalara katılırlar. Kurutulmuş olanları da baharat olarak kullanılır. Bu türlerin başında, ülkemizde de yaygın yetiştiriciliği yapılan, nane ile dereotu ve maydanoz gelmektedir. Fesleğen ve Çörtük Otu da bu sınıfta yer alır.

Çam Fıstığı (Pinus Pinea):

Çamgiller (Pinaceae) ailesinden Akdeniz ikliminin hakim olduğu ülkelerde yayılış gösteren bir ağaç türü olan fıstık çamının kozalaklarından çıkarılan sert kabukların kırılması sonucu elde edilen tohumlarının kabuğu sıyrılmış ve zarından temizlenmiş, embriyosu da bulunan endosperm kısmıdır.

Ülkemizde çok eski dönemlerden beri yetiştirilmekte olan haşhaşın, Orta Anadolu’da Hititler döneminde ekildiği bilinmektedir. Aslında Doğu Karadeniz kıyıları hariç bütün bölgelerimizde tarımı yapılabilir.

Pulp: Meyvelerin kabuk, zar, tohum, küçük çekirden vb. kısımlarından uzaklaştırılmış dilimlenmiş ya da püre hâline getirilmeden ezilmiş yenilebilir kısmına denir.

2012 yılı itibarıyla dünyada ihracatı en çok yapılan yaş meyve muz olmuş, söz konusu ürünün ihracatı yaklaşık olarak 8,7 milyar dolar dolayında gerçekleşmiş ve muzun yaş meyve ihracatındaki payı %14,3 olmuştur. Doğru cevap E'dir.

Orta ve Güney Amerika’da bazı ülkeler muz üretiminde ve ticaretinde dünya sıralamasında önlerde yer almaktadır. Muz ihracatında Ekvador 2,1 milyar dolarlık ihracat ve %22,8 pay ile dünya lideri konumundadır. Bu ülkeyi 1,3 milyar dolar ve %14,1’lik pay ile Belçika, 822 milyon dolar ve %9 pay ile Kolombiya izlemektedir. Bunları 707 milyon dolar ve %7,7 pay ile Kosta Rika ve 648 milyon dolar ve %7,1’lik payla Filipinler takip etmektedir (TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası, 2015).

Muz ihracatında Ekvador 2,1 milyar dolarlık ihracat ve %22,8 pay ile dünya lideri konumundadır. Dünya yaş meyve ihracatında ikinci sırada 7,1 milyar dolarlık ihracat hacmiyle üzüm gelmektedir. Elma 7,1 milyar dolarlık ihracat ve %11,5’lik pay ile dünya yaş meyve ihracatında üçüncü sırada yer almaktadır. Doğru cevap E'dir.

Muz, Güneydoğu Asya kökenli bir meyvedir. Ana vatanı Güney Çin, Hindistan, Hindistan ile Avustralya arasında kalan adalardır. Buna karşın ana vatanından çok uzaklara götürülerek dünyanın çeşitli bölgelerinde muz üretimi yapılmaya başlanmıştır. Doğru cevap D'dir.

Dünya ceviz üretiminin yarısını Çin tek başına karşılamaktadır. Üretimde birinci olan Çin, 4,25 milyon dekarda 1,7 milyon ceviz üretmektedir. İkinci sırayı %13,2 üretim payı ve 450 bin ton üretimle İran, %12,5 pay ve 425 bin ton üretimle ABD izlemektedir. Türkiye, %5,7 üretim payıyla dördüncü, Meksika %3,2 payla beşinci, Ukrayna %2,8 payla altıncı, Hindistan %1,2 payla yedinci, Şili ise %1,1 payla sekizinci sırada bulunmaktadır. 8 ülke, dünya ceviz üretimindeki payını 1995-2012 döneminde %74’den %89’a çıkarmıştır (Türkiye Ziraat Odaları Birliği, 2015). Doğru cevap D'dir.

Vücudumuza aldığımız besin maddeleri, hücrelerimizde oksijenle birlikte yakılarak enerjiye dönüşür. Ancak bu yanma işlemi sırasında ‘oksidan’ adı verilen moleküller ortaya çıkar. Oksidanlar; kanser, damarlarda yapı bozuklukları ve erken yaşlanmaya sebep olur. Bu oksidanlarla savaşıp onları etkisiz hâle getiren ve vücuttan atılmasını sağlayan kimyasal maddelere ‘antioksidan’ adı verilir (http://www.monthlyfitness. com). Antioksidanlar vücut hücreleri tarafından üretildiği gibi, gıdalarla da alınırlar. Gıdalarla alınan en önemli antioksidanlar, betakaroten, E ve C vitaminleridir.

Doğru cevap C'dir.

Yenibahar (Pimenta Racemosa) Mersingiller (Myrtaceae) ailesinden, ana vatanı Jamaika olan ve Amerika’nın sıcak bölgelerinde yetişen bir ağaç türüdür. Jamaika biberi de denilmektedir. Doğru cevap A'dır.

Sentetik kimyasal maddelerin tarımda yarattığı olumsuz etkilerin belirlenmeye başlamasıyla birlikte 20. yüzyılın başlarında geleneksel tarım yöntemine
alternatif bazı arayışlar görülmeye başlanmıştır. Bunlardan bir tanesi de organik tarımdır. 1970’li yıllara kadar devam eden çalışmalar 1972 yılında Uluslararası Organik Tarım Hareketleri Federasyonunun (IFOAM) kurulmasıyla uluslararası nitelik kazanmıştır.

Zerdeçal, zencefilgiller (Zingiberaceae) ailesinden sarı çiçekli, büyük yapraklı, yaprakları sivri uçlu, çok yıllık otsu bir bitki cinsidir. Hint safranı olarak da bilinir. Diğer isimleri zerdeçöp, safran kökü, sarıboya, zerdeçavdır. Doğru cevap B'dir.

Muskat, küçük Hindistancevizigiller (Myristicaceae) ailesinden portakal ağacına benzeyen, tropik bir ağaç cinsidir. Küçük Hindistancevizi ya da Hintcevizi adıyla da bilinir. Doğru cevap E'dir.