GIDA COĞRAFYASI - Deneme Sınavı - 16

Dünya tereyağı ihracatı 782 bin ton olarak gerçekleşmiştir. Yeni Zelanda 475 bin ton ile %60’lık tereyağı ihracat payı ile dün­ya pazarında lider konumundadır. Tereyağının büyük kısmı Asya ve Orta Doğu’ya ihraç edilmektedir. İthalatçı ülkeler arasında ilk sırayı Rusya almaktadır. Kişi başına düşen en yüksek tereyağı tüketimi Batı Avrupa ülkelerindedir.

2013 yılı itibarıyla dünya yumurta üre­timinin %39’unu karşılayan Çin, en önemli yumurta üreticisidir. ABD ise toplam üreti­min %7’lik kısmını oluşturarak, ikinci büyük üretici konumundadır. Hindistan, Meksika, Brezilya, Japonya, Rusya, Endonezya, Ukrayna ve Türkiye diğer önemli yumurta üreticisi ülkelerdir.

Ülkeler

Yumurta Sayısı (Bin Adet)

Çin

488.920.000

ABD

95.176.000

Hindistan

69.731.000

Meksika

50.316.920

Brezilya

43.430.604

Japonya

42.032.900

Rusya

40.778.968

Endonezya

27.194.000

Ukrayna

19.418.800

Türkiye

16.523.180

Fransa

15.749.808

Nijerya

14.444.000

İtalya

13.839.000

Pakistan

13.813.000

Almanya

13.736.000

Diğer

319.344.834

Toplam

1.284.449.014

Türkiye hayvan varlığında en büyük paya sahip olan koyun, Türkiye’nin hemen her bölgesinde yetiştirilmekle birlikte, en çok Trakya kesimi, İç Anadolu, İç batı Anadolu, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeler’inde yaygındır. Doğu ve Batı Karadeniz ile Akde­niz Bölgeler’inde az yetiştirilmektedir.

Mandanın et verimi yanında süt verimi de önem taşır. Manda sütü çok yağlıdır. Krema, kaymak ve yoğurt üretiminde diğer sütlere tercih edilmektedir. Sütünün rengi beyaz olduğundan, süt mamullerinde sıkça kullanılmaktadır. Türkiye’deki manda sayısı geçmişten bu yana giderek azalmıştır. Bunda en önemli faktör yetişme şart­larının ortadan kalkmasıdır.

Bal üretimi bakımından büyük bir potansiyele sahip olan Türkiye, dünyada önemli bir bal üreticisidir. Türkiye’de bal üretimi geçmişten bu yana yıldan yıla dalgalanmalar gös­termekle birlikte, uzun dönem içinde artış göstermektedir. 1992 yılında 60 bin ton olan bal üretimi, 2002 yılında 74 bin tona, 2014 yılında 102 bin tona yükselmiştir. Son beş yıl içerisinde toplam bal üretimi miktarı sürekli artmıştır. Türkiye bal üretiminde dün­yada -Çin’den sonra- ikinci sırada yer almaktadır. Bal üretimi her bölgede yer almakla birlikte, daha çok Ege (%22), Akdeniz (%20), Doğu Karadeniz (%17) ve Doğu Anadolu Bölgeleri’nde üretilmektedir.

Mera hayvancılığında, hayvanlardan elde edilen et ve süt verimi düşüktür.

Modern kümes hayvancılığında en çok yetiştirilen hayvan tavuktur. Tavukçuluk,
tavuktan elde edilen iki önemli gıdaya göre, yumurta ve et tavukçuluğu olarak iki şekilde yapılmaktadır.

Dünya genelinde kişi başına ortalama günlük protein tüketimi 80 gram olup, bunun 32 gramı hayvansal kaynaklı proteinlerden karşılanmaktadır

Dünyada kırmızı et üretiminin büyük bölümü domuz etidir. Domuz eti üretiminde
Çin başta olmak üzere, ABD, ve AB-28 büyük üretici ülkelerdir

Dünya kişi başı et tüketiminin karşılandığı et türlerine bakıldığında, büyük
oranda kanatlı eti (%39,4) ve domuz etinden (%36,1) karşılandığı görülmektedir. Daha sonra sırasıyla sığır eti (%19,5) ve koyun eti (%5) gelmektedir.

Et tüketimi gelişmiş ülkelerde ve önemli et üreticisi ülkelerde dünya ortalamasının üstünde iken gelişmekte olan ülkelerde dünya ortalamasında ya da ortalamanın altındadır. Avustralya, ABD, Arjantin, Brezilya, Y. Zelanda, Kanada ve AB-28 gibi ülkelerde kişi başı et tüketimi yüksek iken Mısır, Gana, Hindistan gibi ülkelerde oldukça düşüktür.

FAO 2014 Gıda Görünüm Raporu verilerine göre 2013 yılında büyükbaş et ticaretinde başlıca satıcı ülkeler Brezilya, Hindistan, Avustralya, ABD, Yeni Zelanda, İrlanda, Almanya, Polonya, Hollanda ve Uruguay olmuştur.

Uluslararası küçükbaş hayvan eti ticaretinde Avustralya ve Yeni Zelanda en büyük ihracatçı ülkelerdir.

Dünyada Finlandiya, Danimarka, Norveç, İrlanda, Avustralya, İspanya, Kanada ve ABD kişi başı süt tüketiminin en yüksek olduğu ülkelerdir.

Türkiye hayvan varlığında en büyük paya sahip olan koyun, Türkiye’nin hemen her bölgesinde yetiştirilmektedir.

Bazik karakterli topraklar, toprak yüzeyinden sodyum, magnezyum gibi tuzların uzaklaşmadığı kurak bölgelerde gelişir. Kahverengimsi kırmızı topraklar böyle alkali topraklardır. Alkali topraklar saçak köklü yüzeye yayılan tahılların geliştiği topraklardır. Asitli topraklar daha çok nemli ve yağışlı bölgelerin topraklarıdır. Çok güçlü bir şekilde yıkanmışlardır. Toprakta nitrojen ve alüminyum iyonları birikmiştir. Toprak içindeki
kalsiyum, magnezyum, potasyum, sodyum gibi çözünebilir bazlar derinlere taşınmıştır. Daha çok laterit ve podzol gibi yıkanmış topraklar asitli topraklardır.

Üçüncü Tarım Devrimi’nin geçmişi oldukça yenidir, yirminci yüzyılda ortaya çıkmıştır. Bu dönem birkaç aşamadan oluşur. Önce 20. yüzyılın başlarında 1920’li yıllarda Amerika’da başlayan ardından İkinci Dünya Savaşı sonrasında Avrupa’da da yayılan tarımda makineleşme, tarımda insan ve hayvan gücünün yerini alan önemli bir gelişmedir. Ardından yine ABD’de 1950’li yıllarda kullanılmaya başlanan kimyasal gübreler ve tarım ilaçları birkaç on yıl içinde dünyanın pek çok yerine yayılmıştır. Görülüyor ki üçüncü tarım devrimi olgusu yirminci yüzyılda 50-60 yıllık bir süreçte hızla ortaya çıkmıştır. Bu dönemde sanayi ülkelerinde geliştirilen ilaç ve gübreler ile yüksek verimli tohumlar «Yeşil Devrim» olarak anılmaya başlanan tanımı doğurmuştur.

Tatmin edici, sağlıklı bir beslenme sisteminde dört grup besini tüketmek gereklidir. Bunlar; a- Süt ve süt ürünleri, b- Et, balık, kümes hayvanları, yumurta, c:- Tahıllar ile baklagiller ve d- Meyve ve sebzeler.

Tarım için en uygun olan topraklar nötr karakterli olanlardır, bu ortalama bir değer olarak pH 7 kabul edilir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Ticaret için bitkisel üretimde temel hedef gıda temini değildir, ürünlerin satılmasıdır. Genellikle geniş alanlarda, çoğunlukla ticari işletmeler tarafından, az sayıda türde fakat çok miktarda üretim yapılması söz konusudur. Doğru cevap A seçeneğidir.