GIDA COĞRAFYASI - Deneme Sınavı - 21

Genel olarak baklagiller sıcaklığın 5 ile 38 ⁰C , yıllık yağışın 200 - 1500 mm aralığında olan sahalarda yaşayabilme kabiliyetine sahiptirler.

Yulaf, baklagiller ailesine ait değildir. Yulaf baklagil değil tahıldır.

Alan ve üretim bakımından Asya kıtası başta gelmekte onu Afrika, Amerika ve diğerleri izlemektedir.

Fasulyede en fazla üretimi gerçekleştiren ülkeler Mynmar, Hindistan, Brezilya, ABD, Meksika ve Çin'dir. Hollanda ve Almanya, fasülye üretmeyen ülkelerdir.

Fasulyenin kökeni ile ilgili birçok tartışma olsa da ana vatanının Amerika olduğu ve buradan da Asya ve Avrupa’ya geldiği, ülkemizde ise yaklaşık 200 yıldır tarımının yapıldığı tahmin edilmektedir.

Soya sütü Uzak Doğu’da soya fasulyesinin su ile işlenmesi sonucunda elde edilen bir üründür. Sütün işlenilmesiyle yoğurt, peynir, krema, dondurma gibi ürünler üretilir. Uzak Doğu’da soya sütünden elde edilen kek benzeri soya peynirine Tofu adı verilmektedir.

Nohut genelde hafif, kireçli kumlu topraklarda iyi yetişirse de en ideal nohut yetiştirme toprağı kumlu-tınlı topraklardır.

Bugün dünya nohut üretimine baktığımızda, üretimin Asya kıtasının güney ve güney batı bölgeleri ile Avustralya kıtasında daha fazla yoğunlaştığını görebiliriz. Üretilen miktarın yaklaşık % 80-85’i sadece 4 ülke, Hindistan, Türkiye, Pakistan ve Avustralya tarafından gerçekleştirilmiştir.

Mercimek, iklim ve toprak özellikleri açısından en az seçici olan bitkilerden birisidir. Kısaca baklagiller içerisinde düşük ve değişen sıcaklıklara dayanıklılık açısından ilk sıradayer alır. Vejetasyon süresini 90-110 günde tamamlayan bitkinin optimum sıcaklık isteği 10- 30 ⁰C’dir

Ülkemizde, bakla yemeklik tane baklagiller içinde mercimek, nohut ve fasulyeden sonra 4. sırada yer alır.

Besin maddelerini temel olarak Büyük (Makro) ve Küçük (Mikro) besinler olarak ikiye ayırırız. Makro besinlerin başlıcaları şunlardır: Karbonhidratlar, yağlar, proteinler ve su. Biz bunlara büyük miktarlarda ihtiyaç duyarız bunların, elde edilmeleri kolaydır. Karbonhidratlar vücudun büyüyüp gelişmesi ve doku onarımı için gereklidir. Soluk alıp verme, hareket etme ve vücut sıcaklığının korunması için gerekli enerjiyi sağlarlar. Yağlar da vücuda enerji sağlarlar. Proteinler vücudun gelişmesinde, kendini yenilemesinde hücre, vücut sıvıları, antikor yapımında kullanılır ve diğer yandan da enerji verirler. Su, pek çok kimyasal işlemde kullanılır; gözyaşı, ter ve idrar gibi sıvıları oluşturur.

Dünyanın tarım amaçlı kullanılan alanlarının %28’i ekilebilir alanlar, %3’ü dikili alanlar ve dünyanın en geniş üretim alanı olarak %69’u çayır-mera alanlarından oluşur. Dünyadaki toplam ekili dikili alan 15 milyar 530 milyon dekar (Karaların %10,5) ve çayır mera alanları 33 milyar 590 milyon dekardır (Karaların %22,5).

Topraklar taşların ve minerallerin ayrışmasıyla oluşan inorganik ve çeşitli canlı atıkların ayrışmasıyla oluşan organik ana materyalden oluşur. Dünyadaki toprakların %99,9’u mineral, kalanı organik kökenlidir. Toprak, bitkisel üretimin temelini oluşturur.

Toprak içindeki karbondioksit toprak suyu ile birleşerek karbonik asidi
oluşturur, böylece sular mineralleri kimyasal olarak çözündürür ve bitkilerin yararlanabileceği hâle dönüştürerek taşır. Bir toprağın genel olarak %50’si katı madde %25’i su ve %25’i havadır.

Dünya topraklarının reaksiyonu 2,9-11 arasında değişmektedir,
7 nötr durumu göstermektedir. Bu değer arttıkça alkaliliğe azaldıkça asitliğe gidilir. pH değeri 6,6-7,3 olan topraklar nötr, 4,5-6,5 arasında olanlar asit, 7,4-9,1 olanlar bazik-alkali topraklardır.

Bitki besin maddelerinden karbon ve oksijen büyük oranda havadan, hidrojen toprak suyundan karşılanır. Bu üç element genel olarak bitki dokularının %95’ini oluşturur. Diğer elementler topraktan bitki kökleri yoluyla alınırlar. Bunlardan azot (Nitrojen), fosfor, potasyum, kalsiyum, magnezyum, kükürt fazla miktarda kullanılır ve bunlara makro besin
elementleri denir, bunları bitkiler genellikle gübreler yoluyla elde eder.

Tarımsal üretime etki yapan başlıca iklim elemanları; sıcaklık değeri ve bunun yıl içerisindeki dağılımı, nem, güneş ışığı, rüzgâr, yağışın şekli, miktarı ve zamanı gibi unsurlardır. Tarımsal ürünler, bitkilerin ihtiyaç duyduğu koşullar sağlanarak insanlar tarafından asıl yetişme ortamının dışında değilse bile en uygun olmadığı yerlerde de yetiştirilmektedir.

2014 yılı TUİK verilerine göre ülkemizde 5,4 milyon
kişi tarım sektöründe çalışmaktadır, toplam çalışanlar içinde bu nüfusun payı ise %21’dir.

Açık deniz balıkçılığında, 2012 yılı verilerine göre, milyon ton olarak, Çin (13,9), Endonezya (5,4), ABD (5,1), Peru (4,8) ve Rusya (4,0) ilk beş ülkeyi oluştururlar. Aynı yıl açık denizlerde toplam avlanan balık miktarının 79,7 milyon ton olduğu göz önüne alınırsa bu ülkeler toplam üretimin %43’ünü sağlamaktadır.

Besin maddelerini temel olarak Büyük (Makro) ve Küçük (Mikro) besinler olarak ikiye ayırırız. Makro besinlerin başlıcaları şunlardır: Karbonhidratlar, yağlar, proteinler ve su. Biz bunlara büyük miktarlarda ihtiyaç duyarız bunların, elde edilmeleri kolaydır. Verilen öncüller arasında minareller mikro besinler arasında yer almaktadır.