GIDA COĞRAFYASI - Deneme Sınavı - 20

Bebeklerin ilk altı aylarında beslendikleri anne sütü dışındaki hiç bir yemek tek başına ihtiyacımız olan gıda maddelerini içermez ve ihtiyacımızı karşılayamaz. Bu yüzden tatmin edici, sağlıklı bir beslenme sisteminde dört grup besini tüketmek gereklidir. Bunlar; a- Süt ve süt ürünleri, b- Et, balık, kümes hayvanları, yumurta, c:- Tahıllar ile baklagiller ve d- Meyve ve sebzeler. Dolayısıyla yapay glikoz içeren ürünler bu gruba dahil değildir.

Gelir derecesi, kültürel alışkanlıklar, yemeklerin hazırlanma biçimleri ülkeler ve milletlerin hatta bireylerin beslenme tarzlarında farklılıklara yol açar. Bu sebeple dünyanın farklı yerlerinde tüketilen gıda maddelerinin türleri, miktarları ve doğal olarak vücuda alınan kalori miktarları da birbirinden farklıdır. Bakıldığı zaman öncüllerin hepsinin beslenme düzeni ve kalori alımında etkisinin olduğu söylenebilir.

Toprak karaların dış yüzeyini ince bir tabaka olarak kaplayan inorganik ve organik maddelerin parçalanması ve ayrışmasından oluşmuş, içinde canlılar barındıran ve bitkilerin yaşam alanı olan ortamdır. Topraklar taşların ve minerallerin ayrışmasıyla oluşan inorganik ve çeşitli canlı atıkların ayrışmasıyla oluşan organik ana materyalden oluşur. Dünyadaki toprakların %99,9’u mineral, kalanı organik kökenlidir. Toprak, bitkisel üretimin temelini oluşturur.

Toprağın fiziksel yapısını etkileyen başlıca durumlar; toprağın fiziksel özellikleri, toprağın reaksiyonu, topraktaki bitki besin maddeleri ve topraktaki organik madde-humustur. Öncüller arasında yer alan ayrıştırıcılar başlıklar arasında yer almamaktadır.

Hava ve toprak sıcaklığı bitkilerin yetişmesi üzerinde önemli etkiye sahiptir. Sıcaklık bütün beşerî faaliyetleri olduğu gibi tarımsal faaliyetleri de kontrol eden en önemli iklim elemanıdır. Sıcaklık, bitkisel üretimi; vejetasyon süresi, sıcaklık eşik değerleri, optimum sıcaklıklar ve toplam sıcaklıklar yönüyle etkilemektedir. Her ürünün yetişme devresinin çeşitli aşamalarında gelişmesini etkileyen minimum, optimum ve maksimum sıcaklık değerleri vardır. Bitkilerin sıcaklık isteği kutuplara yakın bölgelerden Ekvatora doğru gidildikçe artar. Örneğin tohum çimlenmesi için kutuplara yakın bölgelerde ortalama bir değer olarak sıfır derece civarındayken ılıman kuşakta 5, sıcak iklim kuşağında 10 derece kadardır.

Toprağın yapısı ve sıcaklık tarımı etkileyen doğal koşullara örnek oluşturmaktadır. Tarımsal faaliyetleri doğal koşullarda olduğu gibi birbirinden farklı pek çok beşeri unsur etkiler. Bunlar arasında tarım sektöründe çalışan nüfus, teknolojik gelişmeler, kültürel ve dinî kabuller, sermaye, pazar olanakları, tarımsal toprakların işletme biçimleri başlıcalarını oluşturur. Dolayısıyla şıklar incelediğinde teknoloji ve dini kabullerin beşerî koşullar olduğu görülecektir.

Son Buzul Çağı’nın sona ermesiyle, günümüzden yaklaşık 12 bin yıl önce başlayıp halen içinde olduğumuz zaman dilimi Holosen olarak isimlendirilmektedir. Bu devrede on bin yıl önce başladığı belirlenen ve 5-6 bin yıl kadar sürdüğü düşünülen kısmına klimatik optimum adı verilir. Bu dönem görece daha sıcaktır. Sıcak ve kurak devre uzamış ve Akdeniz iklimi oluşmaya, belirmeye başlamıştır. Bu sıcak koşullar tahılların rahatlıkla yetişebildiği bir ortam oluşturmuştur. Fakat bu şartlar, otçul hayvanların daha serin olan ve yeşil ot verimi yüksek olan bölgelere göç etmesine yol açmıştır. Bu durum insanların gıdaları içinde eti kısmen azaltmış, daha zor temin edilir hâle getirmiştir ve insanlar doğal olarak bitkisel besinlere ağırlık vermek zorunda kalmışlardır. Dolayısıyla verilen bilgilere bakıldığında bu dönemin görece olarak daha sıcak olduğu görülmektedir.

İkinci tarım devrimi orta Çağ’ın ikinci yarısında yavaşça başlamıştır. Başlangıç yeri ve ne şekilde yayıldığı kesin olarak bilinememektedir. Ancak yapılan araştırmalarda yüzyıllarca süren durgunluk döneminin ardından 7. yüzyılda tarımda önemli değişiklikler olmuştur. Sanayi Devrimi, genelde, İkinci Tarım Devrimi’ni gölgelemiştir. Aslında insanların hayatta kalmasını, dolayısıyla nüfus artışını sağlayan ve onları değişime ve en sonunda da Sanayi Devrimi’ne hazırlayan ise bu Tarım Devrimi olmuştur. Bilgilere bakıldığında III. öncülün yanlış olduğu görülecektir.

Makro besinlerin başlıcaları şunlardır: Karbonhidratlar, yağlar, proteinler ve su. Vitaminler ise mikro besinler sınıfına girer.

15-18 yaş arasında en fazla ortalama kalori ihtiyacı ortaya çıkar. Bu oran erkekler için yaklaşık 2755 kadınlar içinse 2110’dur.

Bir toprağın genel olarak %50’si katı madde %25’i su ve %25’i havadır.

Karbon, oksijen ve hidrojen hava ve sudan alınan bitki besin maddelerine örnektir. Bu yüzden cevap E.

Tarımsal üretime etki yapan başlıca iklim elemanları; sıcaklık değeri ve bunun yıl içerisindeki dağılımı, nem, güneş ışığı, rüzgâr, yağışın şekli, miktarı ve zamanı gibi unsurlardır.

Bitkiler kökleri yoluyla toprakta nem şeklindeki suyu bünyelerine alırlar ve yapraklarıyla buharlaştırarak su kaybederler. Buna terleme (Transpirasyon) denir.

Günümüzde, Afrika’nın güneybatısında San (Bushman), Kongo Havzası’nda Pigme, Brezilya ile Venezuela’da Yanomamö, Papua’da Korawai, Avustralya’da bazı aborijin gruplar gibi az nüfuslu kabileler geçimlerini genellikle toplayıcılık ve avcılıkla sağlamaktadırlar.

Tropik kuşak, ekvatorun her iki yanında 23°27’ paralelleri arasında, yani oğlak ve yengeç dönenceleri, arasındaki geniş ve sıcak iklim kuşağıdır.

Bu Günümüzden yaklaşık 11,000 yıl kadar önce Orta Doğu’da ilk ehlîleştirilen hayvan, koyun olmuştur. Bir süre sonra da yaklaşık 8500 yıl önce, keçi ve belki de domuz bu bölgede ehlîleştirilen diğer hayvanları oluşturmuştur.

Bitkilerin beslenmesi için gerekli olan elementleri sağlamak amacıyla toprağa katılan maddeye gübre adı verilir.

Bir bölgede, o bölgenin doğal koşullarına uygun olarak gelişen her türlü bitki topluluğunun meydana getirdiği örtüye vejetasyon denir.

Tarımda bir yılda elde edilen ürünlerin tümüne rekolte denir.