GIDA COĞRAFYASI - Deneme Sınavı - 13

Türkiye’de geniş alanların tahıl tarımına ayrıldığı anlaşılmaktadır. Ancak çiftçilerin verimli alanlarda tahıl yetiştirmek yerine daha yüksek gelir elde ettikleri tarım ürünlerinin ziraatını tercih ettikleri de dikkate alınmalıdır. TÜİK verilerine göre, Türkiye’de 2000’li yıllara kadar tahıl tarımı için ayrılan tarım alanları büyük değişiklikler göstermemiştir. Türkiye’nin yıllık toplam tahıl üretimi 30.000.000 ton civarında seyretmiştir. Tarım topraklarının yüz ölçümü 239.412.813,6 dekardır. Tarım topraklarının toplam topraklara oranı yaklaşık %31’dir. Doğru cevap D'dir.

Tahılların beslenmede olduğu kadar dünya ticaretinde de önemli bir yeri bulunmaktadır. Dünya ticaretine konu olan buğday miktarı 150 milyon tondan fazla iken dünya ticaretine konu olan pirinç̧ miktarı ise yaklaşık 42 milyon ton civarındadır. FAO raporuna göre dünya ticaretine hem ithalat hem ihracat bakımından en çok konu olan ürün buğdaydır; buğdayı sırasıyla mısır, pirinç̧, arpa, sorgum, yulaf ve çavdar takip etmektedir. Verilen bilgilerin hepsi doğrudur. Doğru cevap E'dir.

Buğday, serin iklim tahıllarındandır, gelişmesinin ilk devresinde serin bir iklim ister. Ekim zamanına bağlı olarak iki ana gruba ayrılır. İlkbaharda ekilen buğdaylara yazlık buğday, sonbaharda ekilenlere ise kışlık buğday denir. Kış buğdayı 200-250 günde hasat edilebilir. Yaz buğdayı ise 120-130 günde hasat edilir. Yaz buğdayının yıllık ürünü (rekoltesi) düşüktür. İlkbahar ve sonbaharı yağışlı, yaz mevsimi kurak iklimlerde çok verimli bir şekilde yetiştirilebilir. Doğru cevap C'dir.

Pirinç̧ Muson ülkelerinde lapa olarak her öğün yenilen bir temel gıda maddesidir. Pirincin kullanım alanları kültürden kültüre değişiklik göstermektedir. Pirinç̧ ekmek yapımına uygun olmamasına rağmen, içerisinde glüten bulundurmamasından dolayı çölyak hastalığı olan kişiler için alternatif bir besin kaynağıdır. Ayrıca, pirincin dış̧ katmanı olan kepeği ise özellikle çiftlik hayvanlarının beslenmesinde kullanılmaktadır. doğru cevap B'dir.

Genel olarak Türkiye’de mısır üretimi için ayrılan alanlar genişlemiştir. Mısır üretimindeki artış̧ ise daha dikkat çekicidir. Bu durum, mısır yetiştiriciliğindeki verim artısını gösterir. Türkiye’nin mısır üretimi 14 yıl içinde 2 kattan daha fazla artmıştır. Mısır, Türkiye’de Karadeniz ve kısmen de Marmara Bölgelerinde sulama yapmadan yetiştirilebilir. Yaz mevsiminin nemli olmasından kaynaklanan üstünlüğünün yanı sıra, mısır yemekleri ile anılan Karadeniz Bölgesi’nin, Türkiye’nin en çok mısır yetiştirilen bölgesi olduğu düşünülmektedir. Özellikle Çukurova’da pamuk tarımında bazı yıllar yaşanan isçi sıkıntısı, pahalı girdi, yüksek maliyet ve düşük taban fiyatı gibi itici nedenlerden dolayı buğday ve mısır yetiştiriciliği tercih edilmektedir. Doğru cevap C'dir.

İklim ve toprak istekleri bakımından seçici olmaması ve besin değerinin yüksek olması sebebiyle arpa, dünyada ve Türkiye’de yaygın olarak hayvan yemi olarak kullanılmaktadır. Arpa, bira yapımında en çok kullanılan ürün olmakla birlikte viski yapımında da en çok kullanılan tahıldır. Son yıllarda besin değerinin farkına varılmasıyla arpa, insan beslenmesinde de kullanılmaya başlanmıştır. Çorba ve ekmek yapımında arpa kullanılmaktadır. Dolayısıyla öncüllerin hepsi doğrudur. Doğru cevap E'dir.

Çavdar serin iklim tahıllarındandır. İklim ve toprak şartları açısından en az seçici olan tahıllardandır. 1-2 °C sıcaklıkta çimlenebilir. Kıraç̧ ve verimsiz topraklarda da yetişir. Soğuk şartlarına uyum sağlamıştır. Kar örtüsü olmadan -30 °C’ye dayanabilir. Nem isteği yetişmesinin hiçbir döneminde yüksek değildir. Geniş̧ kök sistemiyle erozyonu önleyen bir bitkidir. Yetişme süresi kısadır. Çavdar danesinde %12-13 protein, %73-74 oranında karbonhidrat bulunmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Sıcak iklim tahılları, serin iklim tahıllarından yaklaşık iki kat daha fazla toplam sıcaklık ister. Serin iklim tahılları 1-4 derece sıcaklıklarda çimlenebilirken sıcak iklim tahılları 8-12 dereceye ihtiyaç duymaktadır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü 2013 yılı (FAO) verilerine göre dünyada en çok tahıl üreten ülke 554.613.842 ton üretim ile Çin'dir. Doğru cevap D seçeneğidir.

TÜİK 2014 verilerine göre tarım topraklarının % 49'u tahıla ayrılmıştır. Doğru cevap C seçeneğidir.

FAO raporuna göre dünya ticaretine hem ithalat hem de ihracat bakımından en çok konu olan tahıl buğdaydır. Buğdayı sırasıyla mısır, pirinç, arpa, sorgum, yulaf ve çavdar takip etmektedir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Buğday; bitkisel protein oranı en yüksek olan, kolay pişirilebilen, serin iklim bölgelerinde 1700-1800 m yükseklerde de yetiştirilen, % 73-78 oranında karbonhidrat içeren bir tahıl türüdür. Buğday, yaz mevsimi sıcak ve kurak iklimlerde yetiştirilir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Buğday, Türkiye'de step(bozkır) bölgelerinde yaygın olarak yetiştirilmektedir. İç Anadolu, Türkiye'de en çok buğday yetiştirilen bölgedir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Pirinç, nem ve sıcaklıktan hoşlanır. Yetişme devresinde 20-25 derece sıcaklık ister.Hafif killi, kumlu, kireçli toprakları sever. 12 derecenin altına inen sıcaklıklarda çimlenemez. Tarımı zor, yoğun emek ve iş gücü ister. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yaz mevsiminin nemli olmasından dolayı Türkiye'de Karadeniz Bölgesi ve kısmen Marmara Bölgesi'nde  sulama yapmadan mısır yetiştirilebilir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Anadolu’da yulaf yetiştiriciliğine Selçuklu ve Osmanlı Dönemi’nde önem verilmiştir. Kıtlık yıllarında yulaf unundan ekmek yapılmıştır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Türkiye’de en önemli çavdar yetişme alanları İç Anadolu Bölgesi’nde yer alır. Nevşehir, Kayseri, Karaman, Niğde, Eskişehir, Aksaray’da çavdar üretilir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Dünya’da en çok tahıl üreten ülke Çin’dir. Onu sırasıyla ABD ve Hindistan takip etmektedir.

Ekim alanı en geniş olan ürün buğday olmasına rağmen üretim miktarı en fazla ürün mısırdır.

Buğday, tahıl grubu içerisinde % 58’lik üretim payına sahiptir. Buğdayı, sırasıyla arpa ve mısır takip etmektedir.