GIDA COĞRAFYASI - Deneme Sınavı - 11

Pirinç dünyanın en yogun nüfuslu bölgesi olan Güney Asya, Güneydogu Asya ve Doğu Asya ülkelerinin temel gıdasıdır.

FAO 2012 yılı verilerine göre dünyanın en büyük tahıl ithalatçısı 24,5 milyon ton ile Japonya’dır. Japonya’nın ardından 17,7 milyon ton ithalat ile Mısır ikinci sırada yer almaktadır. Bu iki ülkeyi sırasıyla; 16,9 milyon ton ile Meksika, 14,3 milyon ton ile Güney Kore ve 14 milyon ton ile Çin Halk Cumhuriyeti izlemektedir.

Tritikale; bugday ve çavdar melezidir. Buğday ve arpanın yetiştirilemediği fakir topraklarda tarım yapılabilmesi amacıyla ıslah edilmistir. Genel olarak yem amacıyla kullanılır. Özellikle daneleri kanatlıların beslenmesinde önemlidir.

İç Anadolu Bölgesi, Güneydoğu Anadolu Bölgesi ve Trakya Yarımadası, Türkiye’nin başlıca buğday ekim alanlarıdır. Diğer tarafan Dogu Karadeniz Bölümü’nde ve Batı Karadeniz kıyı kesimindeki Zonguldak’ta bugday tarımı yapılamamaktadır.

Tava: Çeltik tarlalarındaki 2-15 dekar büyüklüğündeki parsellerdir. Çiftçiler suyun yüksekliğini ayarlayabilmek için bu parsellerin etrafını setlerle yükseltirler. Buna ilaveten, suyun akısını sağlayabilmek için hafif bir eğim verir ve boğazlar oluştururlar.

Pirinç ekmek yapımına uygun olmamasına rağmen, içerisinde glüten bulundurmamasından dolayı çölyak hastalığı olan kişiler için alternatif bir besin kaynağıdır.

Yulaf üretimi açısından Türkiye’de İç Anadolu Bölgesi’nde Sivas, Niğde, Nevşehir, Ankara, Konya, Marmara Bölgesi’nde Çanakkale, Balıkesir ve Kocaeli öne çıkmaktadır. Ege ve Akdeniz Bölgeleri ile Orta ve Batı Karadeniz bölümleri yulaf ekilen diğer alanlardır. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde ve Doğu Karadeniz Bölümü’nde yetiştirilmediği, Doğu Anadolu Bölgesi’nde ise sınırlı alanlarda yulaf tarımı yapılmaktadır.

Siyez bulgurunun tanıtılması amacıyla her yıl geleneksel İhsangazi Siyez Bulguru Festivali düzenlenmektedir.

Bakla terimi, botanikte tohum kabuğu anlamına gelen baklagiller Kutuplar hariç dünyanın hemen her tarafına yayılmıştır. Genelde meyve ve tohum için kullanılmaktadır. Baklagil, olgunlaşmış yenilebilir bitkilerin tohumlarını ifade etmektedir. Dünyanın en geniş üç familyasından biridir.Ekonomik önemi açısından tahıllardan sonra ikinci sırada yer alır. Bu nedenle D seçeneğinde yer alan  tahıllardan sonra üçüncü sırada yer alır ifadesi ikinci sırada yer alan baklagiller için yanlış bir ifadedir. Bu nedenle Doğru Yanıt D'dir.

Baklagiller kalori açısından sıralandığında sıralama şu şekildedir: Fasulye 341, Börülce 342 Bakla 343 Mercimek 346 ve Nohut 358 kaloridir. Bu nedenle kalorisi en yüksek bakliyat nohuttur. Doğru yanıt C’ dir.

Baklagillerin dünyadaki yayılışını dünyadaki alansal dağılışı, sıcaklık, yağış, topografya, yükselti, eğim gibi doğal faktörler; nüfus miktarı içinde bulunduran beşeri faktörler; gelir durumu ekonomik yapı gibi özellikleri içinde bulunduran ekonomik faktörler etkilemektedir. Bunların başında sahanın iklim durumu, sahip olunan arazinin yükselti değerleri, tarıma elverişli alan miktarı, su kaynaklarına sahiplik gibi etkenler önemli ölçüde tarımsal faaliyetlerin yoğunluğunu belirlemektedir. Nüfus baklagillerin dünyadaki yayılışını etkileyen beşeri faktörler arasında yer aldığı için yanlıştır. Bu nedenle doğru yanıt E’dir.

Dünya’da baklagiller alan ve üretim bakımından değerlendirildiğinde Asya kıtası başta gelmekte onu Afrika, Amerika, Avrupa ve Okyanusya izlemektedir.  Birinci sırada Asya kıtası yer almaktadır. Bu nedenle doğru yanıt C’dir.

Ticarette sadece ihracat ya da ithalat, hem ihracat hem de ithalat yapan olmak üzere 3 farklı ülke tipi karşımıza çıkmaktadır. Birinci tip kendi ihtiyacının üstünde üretip satan, ikinci tip, sadece ithalat yapanlar. Üçüncü tip hem ihracat hem de ithalat yapanlardır. Fasulyede en fazla üretimi gerçekleştiren Mynmar, Hindistan, Brezilya, ABD, Meksika, Çin gibi ülkelerden Mynmar sadece satış gerçekleştirdiğinden birinci tip ülkeye; Hindistan, Brezilya dışarıya ürün satmadıkları hâlde sahip oldukları büyük nüfusları nedeniyle dışarıdan ürün aldıklarından ikinci tip ülkeye örnektir. Üçüncü tip birinci grup ülkeye hem satıcı hem de alıcı konumunda olan ülkelerden ABD, Avustralya, Pakistan; hiç ürün üretmeyip hem alıcı hem de satıcı ülkeye Hollanda ve Almanya örnek olarak verilebilir. Yukarıdaki seçenekler incelendiğinde yalnızca Brezilya’nın ikinci tip ülkelere doğru olarak örnek verildiği görülmektedir. Bu nedenle doğru yanıt E’dir.

Kazık kök sistemine sahip olan fasulye sıcak iklim bitkisidir. Fasulyede vejetasyon süresi bitkinin özelliğine (sarılıcı, bodur) ve bölgenin ekolojik koşullarına göre de değişmekle birlikte ortalama 70-140 gündür.  Alüvyal ve derin yapıdaki toprakları seven fasulye, tuzluluk ve drenaj problemi olan toprakları sevmez. Protein yönünden oldukça zengin olan fasulye hem kuru hem de taze şekilde tüketilir. Fasulyenin pişme kalitesini kabuk kalınlığı belirlediği için kabuk kalınlaştıkça pişme süresi uzamakta, inceldikçe ise aksine süre kısalmaktadır.  Fasulye tuzlu ve drenaj problemli toprakları sevmediği için bu toprak da çabuk yetişmez. Bu nedenle doğru yanıt D’dir.

Ana vatanı Çin ve Kore gibi Uzak Doğu ülkeleri olan soya bitkisi 5000 yıl önce Doğu Asya ovalarında keşfedilmiştir. Soya fasulyesi yüzyıllarca Çin, Japon, Kore, Mançurya, Endonezya, Filipin halklarının et, süt, peynir, ekmek, yağ ihtiyacını karşılayan en önemli ürün olmuştur. Ana vatanı Çin ve Kore olan soya diğer ülkelerde de yetiştirilir, fakat seçeneklerde ana vatanı olan Çin ve Kore seçenekleri aranmalıdır. Bu nedenle doğru yanıt B’dir.

Nohut toprak isteği bakımından son derece kanaatkârdır. Baklagiller içerisinde kirece en fazla tahammül gösteren bitki olması nedeniyle topraklarda tuzluluk çıktığında ekim nöbetinde kullanılabilecek en iyi bitkilerinden biridir. Bu nedenle doğru yanıt E’dir.

Türkiye’de kırmızı ve yeşil olmak üzere iki tip mercimek yetiştirilmektedir. Kırmızı mercimek %98 oranında kışlık olarak Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde; Yeşil mercimek ise daha çok İç Anadolu Bölgesi ve geçit bölgelerinde ekilmektedir. Bu nedenle doğru yanıt A’dır.

Börülce daha çok Ege Bölgesinin bir ürünü olarak gözükür. Ege dışında Marmara ve Akdeniz bölgesinde ekimi yapılmaktadır. Türkiye üretimin %50 fazlasını Manisa, Uşak ve Muğla illeri karşılar. Bu nedenle doğru yanıt E’dir.

Bakla terimi, botanikte tohum kabuğu anlamına gelmektedir. Doğru cevap B'dir.