GIDA BİLİMİ VE TEKNOLOJİSİ

Mikrobiyolojinin, Hollandalı bir tüccar olan Antony van Leeuwenhoek’in 1674 yılında 200 defa büyütebilen ilk mikroskobu yapması ve 1676 yılında bakterileri görmesi ile başladığı kabul edilir. Doğru cevap A'dır.

Bitkiler, fotosentez yolu ile havadaki karbondioksit ve suyu güneş ışığı ve klo- rofil yardımı ile glikoza çeviriler, bu reaksiyon sonunda oksijen çıkarırlar. Doğru cevap E'dir.

Saprofit mikroorganizmalar ölü bitki ve hayvan dokularından bir anlamda fotosentezin tam tersi bir işlem yaparak havaya karbondioksit ve su salgılarlar. Doğru cevap B'dir.

Canlıların sınıflandırılması konusundaki en eski veri Yunan filozof Aristo (M.Ö. 354-291) tarafından yapılandır. Doğru cevap C'dir.

Ökaryot süper âleminde bitkiler, hayvanlar, fungi ve protista olmak üzere 4 âlem vardır. Bakteri prokaryot süper âleminde yer alır. Doğru cevap B'dir.

As 0,6 değeri altındaki gıdalarda hiçbir mikroorganizma gelişemez. Doğru cevap E'dir.

Mitokondriler, hücrenin enerji santralleridir.

Termofiller için 50-55 °C aralığı en uygun sıcaklık aralığı olarak olarak kabul edilir. Doğru cevap C'dir.

Fakültatif anaerob olarak tanımlanan grup ise solunumu en karmaşık olandır. Oksijen bulunması ya da bulunmaması bunların gelişimini etkilemez. Ekmek mayası F-fakültatif anaerobdur.  Mikroaerofillerin gelişmesi için ortamda mutlak olarak az bir miktar (%5-6) oksijen bulunması zorunludur. Küflerin tamamı aerob karakterlidir ve oksijene ihtiyaç duyarlar. Tetanos bakterisi (Clostridium tetani) gibi bazı bakteriler için oksijen varlığı zehir etkisi yapar. Doğru cevap A'dır.

Mikrobiyolojinin, Hollandalı bir tüccar olan Antony van Leeuwenhoek’in 1674
yılında 200 defa büyütebilen ilk mikroskobu yapması ve 1676 yılında bakterileri görmesi ile başladığı kabul edilir. 1881 yılında Robert Koch’un şarbon hastalığı etmeni olan Bacillus anthracis’i izole etmesi, Louis Pasteur’un 1882’de aşılamayı bulması ve 1928’de Alexander Fleming’in penisilini keşfetmesi de mikrobiyoloji tarihinin önemli kilometre taşlarıdır.

Doğru cevap C şıkkıdır.

Mikroorganizmaların Diğer Yararları
Biyolojik atık su arıtımı, biyogaz eldesi, tek hücre proteini üretimi, biyolojik gübre
ürerimi (baklagiller ile Rhizobium cinsine giren bakteriler arasında ortak yaşam),
biyoinsektisit üretimi (böcekleri öldürmek için kullanılan bakteriler) gibi pek çok
uygulamada mikroorganizmalardan yararlanılmaktadır.

Doğru cevap E şıkkıdır.

MİKROORGANİZMALARIN SINIFLANDIRILMASI VE ADLANDIRILMASI
Mikroorganizmalar, diğer canlı türlerinde olduğu gibi Carl Linnaeus tarafından 1735 yılında açıklanan binomiyel sistemle sınıflandırılır ve adlandırılır. Canlıların sınıflandırılması konusundaki en eski veri Yunan filozof Aristo (M.Ö. 354-291) tarafından yapılandır. Buna göre hayvanlar âlemi; karada, havada ve suda yaşayanlar olarak 3 grup altında toplanmıştır. Bilimdeki ilerlemelere paralel olarak canlıların sınıflandırılmasında da yenilikler olmuştur. Daha önce canlılar sadece bitkiler ve hayvanlar âlemi olarak ikiye bölünmüşken, mikroorganizmaların bulunması ile yeni bir grup olarak Protista âlemi oluşturulmuştur. 5 âlem sisteminde canlılar prokaryot ve ökaryot olmak üzere 2 süper âlem altında toplanır. Prokaryot süper âlemindeki canlılarda genetik materyal olan DNA, tüm hücreye dağılmış durumdadır ve gerçek bir hücre çekirdeği yoktur. Bu süper âlemde, Monera (bakteriler ve siyanobakteriler) olmak üzere tek âlem vardır. Ökaryot süper âlemindeki canlılarda genetik materyal olan DNA, bir çekirdek içindedir. Bitkiler, hayvanlar, fungi ve protista olmak üzere 4 âlem vardır. Şapkalı mantarlar, flamentli mikrofunguslar (küfler) ve flamentsiz mikrofunguslar (mayalar), fungi âlemi içinde toplanır. Protozoa ve algler ise protista âlemi içindedir. Virüsler ise ayrı bir grup olarak sınıflandırılır.

Doğru cevap D şıkkıdır.

Sınıflandırmadaki esas yaklaşım, yakın akraba grupları bir araya toplamaktır. Buna göre çok yakın akraba olan türler, aynı cins altında toplanır. Benzer özellik taşıyan cinsler familya, benzer familyalar takım, benzer takımlar ise sınıf altında toplanır. Bitkiler ve hayvanlar âleminde arada alt familya ve üst bölüm/ şube gibi topluluklar vardır. Mikroorganizmalar basit olarak Âlem & Bölüm & Sınıf & Takım & Familya & Cins & Tür olarak gruplandırılırlar. 

Doğru cevap B şıkkıdır.

Fungi
Funguslar, mikrobiyolojinin en karmaşık gruplarından birisidir. Yeterince yakın akraba oldukları için şapkalı mantarlar, mayalar ve küfler ökaryotlar Süper Âleminin Fungi âlemi içinde toplanmışlardır. Şapkalı mantarlar, ekmek mayası ve peynir küfünün yeterince yakın akraba olmaları nedeni ile aynı âlemde toplanması, ilk anda kabul edilemez gelebilir. Ancak, taksonomik olarak; insan, kartal, alabalık, örümcek, salyangoz, solucan vb. canlılar “hayvanlar âleminde”, papatya, çınar ağacı, buğday vb. canlılar da yeterince yakın akraba oldukları gerekçesi ile bitkiler âleminde toplanmışlardır. Fungi âleminin 5 sınıfı vardır. Bunlardan, şapkalı mantarları içeren sınıfı olan Basidiomycetes sınıfı, genel mikrobiyoloji ilgi ve bilgisi dışındadır. Myxomycetes (akışkan funguslar), Phycomycetes (algimsi funguslar), Ascomycetes (asklı mantarlar) ve Fungi imperfecti (gelişmemiş funguslar= Deuteromycetes) diğer sınıflardır.

Doğru cevap A şıkkıdır.

MİKROORGANİZMALARIN GELİŞMESİ
Gelişme Eğrisi
Kapalı bir ortamda (bir tüp içinde) yeteri kadar besin maddesi bulunduğunda ve gelişme için gereken sıcaklık vb. faktörler de uygun olduğunda mikroorganizmalar çoğalmaya başlarlar. Basit olarak, bakteriler ikiye bölünürler. Başlangıçta 1 adet olan bakteri, belirli bir süre sonra 2 adet olur. Sonra 4, 8, 16, ... şeklinde sayısını artırır. İkiye bölünme için geçen süre “generasyon süresi” olarak adlandırılır. Diğer canlı türlerinde olduğu gibi bu süre türden türe çok farklılık gösterir. Örneğin tavşan, fare, kedi gibi hayvanlar hızla çoğalırken, zürafa ve fil göreceli olarak daha yavaş çoğalır.
Kapalı bir ortamda gelişen bakteriler, besin maddelerini alırlar. Bunları hücre yapılarının oluşturulmasında ve enerji için kullanırlar. Sonuçta metabolizma sonunda çeşitli kimyasal maddeler (metabolit) hücre dışına atılır. Tüpte biriken bu metabolitler (örneğin asit, alkol vb.), zaman içinde, bunları oluşturan mikroorganizmaya zarar vermeye başlar. Buna bağlı olarak gelişme hızında bir yavaşlama (generasyon süresinin uzaması) görülür. Çoğalma devam ettikçe metabolit birikimi devam eder ve artık bakterilerde giderek artan bir ölüm görülür. Canlı hücre sayısı azalmaya başlar.
Buna göre kapalı bir tüp içinde gelişen/ çoğalan mikroorganizmalarda 8 aşamalı bir gelişme eğrisi elde edilir: 1. Latent (gizli dönem), 2. Üremenin süratlendiği dönem (lag dönemi), 3. Logaritmik üreme dönemi, 4. Üremenin azalma dönemi, 5. Durma dönemi, 6. Bakterilerin azalma dönemi, 7. Logaritmik azalma dönemi (ölme dönemi), 8. Yeniden düzenlenme dönemi.

Doğru cevap E şıkkıdır.

Canlılarda temel olarak 4 beslenme şekli vardır. Buna göre canlılar; Fotolitotrof ototrof, Fotoorganotrof-heterotrof, Kemolitotrof-ototrof ve Kemoorganotrofheterotrof olmak üzere 4 ana grupta toplanırlar.

Doğru cevap B şıkkıdır.

Enzim; hemen tümü protein yapısında olan ve kimyasal tepkileri hızlandıran ve
katalizör görevi üstlenen biyomoleküllerdir.

Doğru cevap C şıkkıdır.

Mitokondriler, hücrenin enerji santralleridir.

Doğru cevap A şıkkıdır.

Flagella, hareket organelidir. Farklı bakteri türlerinde farklı sayıda ve konumda flagella bulunur. Flagella çoğul kelime olup, tekili flagellum’dur.

Doğru cevap D şıkkıdır.

Yapılan tanım mikroorganizmanın tanımıdır.