GENEL VERGİ HUKUKU

Özel hukuk; kişiler arasındaki ilişkileri tarafların eşitliği ve irade serbestîsi esasına dayanarak düzenleyen hukuk alanıdır.

Vergi hukuku, kendine özgü ilke, kavram, kurum ve kurallarıyla  bağımsız bir hukuk dalı olma niteliğini kazanmış bulunmaktadır.

"Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülükler kanunla konulur, değiştirilir veya kaldırılır." ifadesi vergilerin kanuniliği ilkesini karşılamaktadır.

“Tarh işlemi, vergi alacağının kanunlarında gösterilen matrah ve nispetler üzerinden vergi dairesi tarafından hesaplanarak bu alacağı miktar itibariyle tespit eden idarî muameledir.” ifadesi kanuni idare ilkesini karşılamaktadır.

Konusunu hem suç hem de kabahat niteliği taşıyan hukuka aykırılıklar ile bunlara uygulanacak olan yaptırımların oluşturduğu hukuk dalı ceza hukukudur.

Maddi vergi hukuku, vergi borcuna bağlı hak ve ödevlerin doğumunu, sona ermesini ve bunların içeriğine ilişkin hukuki ilkeleri inceleyen hukuk dalıdır.

Kaçakçılık, vergi mahremiyetinin ihlâli ve mükelleflerin özel işlerini yapma suçları ceza hukuku anlamında suçlardır ve bunları işleyenlere hürriyeti bağlayıcı cezalar hükmolunmaktadır.

Dar anlamda vergi hukuku, vergilerin hukuki düzenini içerir. Diğer şıklarda verilen gelirler dar kapsamı dışında kalan hususlardır.

Geniş anlamda vergi hukuku kapsamına girmeyen şık, mülk ve teşebbüs gelirleridir. Devletin piyasa ekonomisine katılması sonucu elde ettiği mülk ve teşebbüs gelirleri cebir unsuru taşımadıklarından, geniş anlamıyla vergi hukukunun kapsamı dışında kalmaktadır.

Mali hukukun alt dallarından olmayan şık "Medeni Hukuk" tur. Medeni hukuk özel hukuk alanında yer alır.

Vergi hukukunun kamu hukukunun diğer dallarıyla yoğun ilişkisi belirtilirken "medeni hukuk" örnek olamaz. Çünkü medeni hukuk kamu hukuku dallarından biri değildir.

Vergi hukukunun, çok daha geniş kapsamlı ve girift nitelikli ilişkisi idare hukuku ile olan ilişkisidir. Diğer şıklarda verilen hukuk dallarıyla da ilişkisi olmasına rağmen soru kökünde yer verilen "çok geniş ve kapsamlı girift ilişki" vurgusu yoğunluğu işaret etmektedir.

Anayasamızın vergi ödevi başlıklı 73. maddesinde, Devletin kişilerden kamu alacağı biçiminde tek taraflı olarak gelir aktarma yetkisini ancak kanunla kullanabileceği ilkesi yazılıdır.

Anayasamızın 73. maddesinde, vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerin muaflık, istisnalar ve indirimleriyle oranlarına ilişkin hükümlerinde, kanunun belirttiği yukarı ve aşağı sınırlar içinde değişiklik yapma yetkisi CUMHURBAŞKANINA verilmiştir.

Anayasamızın vergi ödevi başlıklı 73. maddesinde  "vergi kanunlarında  yatay ve dikey adalete önem verilmesi gereği" şeklinde bir husussa yer verilmemiştir.

Genel anlamda vergilendirme ilkelerini, vergi ilişkilerinden doğan hak, yetki ve ödevlerin gerçekleştirilme ve kullanılma biçimlerini gösteren kurallardan oluşan genel vergi hukuku dalı "Vergi Usul Hukuku" dur.

Başta vergilerin kanuniliği ilkesi olmak üzere bir çok vergilendirme ilkesine yer veren 1982 Anayasasının 73. maddesi "Vergi Ödevi" başlığı altında düzenlenmiştir.