GENEL VERGİ HUKUKU - Deneme Sınavı - 4

Tarihi yorum yorum faaliyeti sırasında yasa koyucunun yasanın yapıldığı andaki amaç ve iradesinin araştırılmasıdır

Ekonomik yorum vergi kurallarında yer alan hukuki biçimlere, temsil ettikleri iktisadi içerik nedeniyle ait oldukları alanlardaki anlamlarının dışında anlam yüklenmesine olanak veren ve vergi hukukunda diğer alanlara göre yaygın kullanılan bir yöntemdir.

Yorum türleri, yorum faaliyetinde bulunan organ ya da kişiler dikkate alınarak yapılan bir sınıflandırmadır ve yasama yorumu, idari yorum, yargısal yorum, bilimsel yorum olarak dörde ayrılmaktadır.

Yasama yorumu, kuralın yasa koyucu tarafından yorumudur.

Yorum yöntemleri:

- Deyimsel yorum yöntemi

- Sistematik yorum yöntemi

- Tarihi yorum yöntemi

- Amaçsal yorum yöntemi

Hareket noktasını kuralda yer alan kelimelerin oluşturduğu deyimsel yorum yöntemi, kuralın gerçek iradesinin kuraldaki kelimelere yansıdığı temel varsayımına dayanır. Bu yönteme göre kuralın anlamı, kural metninde yer alan kelimelere, bu kelimelerin cümle içindeki yerlerine, kısaca dilbilim kurallarına göre belirlenir.

Sistematik yorum yönteminde bir yasa hükmünün anlamı belirlenirken bu hükmün yapısı içindeki yeri ve diğer mevzuat hükümleri ile olan bağlantısı ve ilişkisi araştırılır.

Tarihi yorum yönteminde bir yasa hükmü yorumlanırken, yasa koyucunun yasanın yapıldığı andaki amaç ve iradesi araştırılır.

İdari yorum: Hukuk kurallarının onları uygulayacak kamu idareleri tarafından yorumlanmasıdır.

Yorum yöntemleri; deyimsel yorum yöntemi, sistematik yorum yöntemi, tarihi yorum yöntemi, amaçsal yorum yöntemi olmak üzere dört ana başlık altında incelenmektedir.

Hem vergi hukuku kurallarının anlamlandırılması hem de vergiyi doğuran olayın saptanması ve nitelendirilmesi sürecinde iktisadi boyutun esas alınması ancak ekonomik yaklaşımla mümkün olabilmektedir.

Vergi hukuk kuralların yorumunda öncelikli yorum yöntemi yoktur.

Sözel yorum yorum türleri arasında değildir.

Fiziksel yorum yöntemi yorum çeşitlerinden biri değildir.

Hukuk kuralının değişen sosyal ve ekonomik koşullar altında kazandığı anlam, kuralda ifadesini bulan değerlendirmeler ve çıkar çatışması araştırılarak kuralın öngördüğü çözüme, ulaşmak istediği hedefe uygun yapılan yorum çeşidi; amaçsal (Gai) yorum yöntemidir.

Tarihi yorum yönteminde kuralı koyan organın kuralı koyması sırasındaki iradesi araştırılarak kuralın anlamı belirlenir.

Yasa metninde “gibi” edatının kullanıldığı bir durumda (Örneğin VUK. m. 13) genişletici yorum gerekli ve kaçınılmazdır ancak vergi hukukunda genişletici yorumun
hiçbir zaman kıyas derecesine varamayacağı da açıktır.

Vergi hukukunda yorumun sınırını, vergi kuralında yer alan kelimeye yüklenmesi mümkün anlamın sınırı oluşturur.

Hukuk teorisinde yasa boşlukları; bilinçli- bilinçsiz, açık- örtülü, gerçek- gerçek olmayan boşluk biçiminde sınıflandırılmaktadır.

Yorum yapılırken yasa boşluklarının doldurulması ve hukuk yaratma arasındaki sınırların belirlenmesinde yasanın öngörmediği -plana aykırı boşluk- ve yasanın öngördüğü -plana uygun boşluk- boşluk arasındaki farkın ortaya konulması gerekir. Yasanın planına uygun/kural içi boşluk, yasanın bir genel düzenleme yaptığı, salt bir çerçeve çizdiği durumlarda ortaya çıkar. Çoğunlukla yasa koyucunun düzenlemeyi hedeflediği konunun özelliklerini dikkate alarak net belirlemeler yapmayı uygun görmediği veya kaçındığı, içinin doldurulmasını içtihatlara ve/veya hukuk bilimine bırakmak istediği hâllerde yasanın öngördüğü/ plana uygun boşluk söz konusudur.