GENEL UYGARLIK TARİHİ - Deneme Sınavı - 8

Osmanlı Devleti savaş süresince Çanakkale Cephesi hariç, diğer cephelerin hiçbirinde başarı sağlayamadı ve Bulgaristan’ın ardından ateşkes imzalayarak savaştan çekildi (30 Ekim 1918 Mondros Ateşkes Antlaşması).

ABD Başkanı Wilson ve 14 İlkesi

Savaşın Başlaması

Dünya Savaşında İmzalanan Gizli Anlaşmalar

Savaşın Nedenleri

21. Yüzyıl ve Küreselleşme

Yalta Konferansı

Atlantik Demeci Bildirisi

Tahran'da Churchill, Rooswelt ve Stalin’in bir araya gelmesiyle oluflturulan toplant›da savafl ve savafl sonras› düzen ele alındı.

Yerel Kongre İktidarları Döneminden Ulusal Mecli'se

Türkiye Cumhuriyeti’nin Bağımsızlık Senedi: Lozan Barış Antlaşması

I. Dünya Savaşı,savaşanlar yönünden doğrudan olarak 3 kıtaya, fakat dominyonlar ve sömürgeler açısından da dolaylı olarak 5 kıtaya yayılmıştır. Bu yüzden, Afrika’daki sömürgelerle Avustralya ve Yeni Zelanda gibi İngiliz dominyonların savaşa katılması, savaşın uzun sürmesine ve onu döneminde en geniş coğrafyaya yayılan savaş olmasına neden olmuştur. Avrupa’da İspanya, İsviçre ve İskandinav ülkeleri dışında 14 devlet bu savaşın içinde yer almıştır. Her gün 10 km ilerlemeyi öngören Alman planlarına göre, tren yollarının yardımı ile hızlı ve hareketli bir savaş beklenmiş ancak, Avrupa cephesinde üç sene boyunca 10 km’den fazla ilerlenememiştir. Savaşa daha sonra getirilen askerler ise, savaşın 3 kıtadan, 5 kıtaya yayılmasına neden olmuştur. I. Dünya Savaşı’nın en önemli özelliklerinden biri, bazı yeni silahların bu savaşta ilk kez kullanılması olmuştur. Bunlar arasında başta uçak olmak üzere en etkili zırhlı araç tank, denizaltı ve zehirli gazlar yer almıştır. 28 Temmuz 1914’te başlayan Dünya Savaşı 11 Kasım 1918’e kadar 4 yıl 3 ay 14 gün sürmüş ve bu hâliyle dönemi itibarıyla tarihin kesintisiz en uzun savaşı olmuştur. Bu veriler doğrultusunda, I, IV ve V şıklarda, I. Dünya Savaşı'nı dönemi itibarıyla diğer savaşlardan ayıran ilklerden bahsetmektedir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Musul'un 400 yıllık Osmanlı vilayeti olmasına ve yaşayanların büyük çoğunluğunu Türklerin oluşturmasına rağmen, İngiltere’nin lehine kararlar verilerek İngiliz egemenliğine bırakılması, emperyalist devletlerin söz sahibi olduğu, güçsüz devletlerin hakkının yenildiği bir ortam oluşturduğunu göstermektedir. Milletler Cemiyeti müttefiklerin elinde yeni bir tip emperyalizm olan manda sistemini genişletmek amacıyla sömürgeciliği kullanmıştır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Sovyet Rusya’dan sonra I. Dünya Savaşı’nın ortaya çıkardığı yeni rejimlerden biri de İtalya’da faşizm olmuştur. Faşizm, bir kuramdan daha çok bir eylem biçimi olarak başlamış, faşistler iktidara geçtikten sonra kuramlarını geliştirmişlerdir. Hitler ise, iç politikada Nazilere tam teslimiyet dışında hiçbir şeyi tanımamakla birlikte, saf Alman ırkını Yahudiler, Slavlar ve diğer düşük ırklardan temizleyerek oluşturabileceği düşüncesiyle toplama kampları, fırınlar ve sürgünlerle amacına ulaşmaya çalışmıştır. Ayrıca, Almanya’nın dışında yaşayan bütün Almanların birleştirilmesi: Tek Ulus, Tek Devlet ilkesinin gerçekleştirmek istemesi de, Almanya’nın emperyalist bir politika sürdüreceğinin en belirgin işareti olmuştur. Bu yüzden, doğru cevap D seçeneğidir.

Kazablanka (Casablanca) Konferansı'nda, Rusya üzerideki baskıyı hafifletmek için Sicilya’ya çıkarma yapılması; Washington Konferansı'nda, İtalya’nın işgal edilmesi; Quebec Konferansı'nda, Almanya’nın silahsızlandırılması ve kontrol altına alınması; Tahran Konferansı'nda, savaştan sonra barışın korunması için uluslararasıbir örgütün kurulması hakkında görüşülmüştür. Tüm bu konferanslardaki ortak gündem ise, Türkiye'nin savaşa sokulması hususunda gerçekleşmiştir. Bu yüzden, doğru cevap E seçeneğidir.

Dünyada Rusya ve Amerika olmak üzere iki büyük güç olması, Küreselleşme kavramından bahsetmeyi olanaksız hale getirmiştir. Çünkü, Küreselleşmenin ülke (ulus) sınırlarını ve gümrüklerini ortadan kaldırdığına ve ulusal ülke çıkarları yerine küresel çıkarların varlığını ortaya çıkardığına inanılmaktadır. Böylece, Rusya’da bağımsızlık eğilimlerinin artması sonucunda SSCB'nin dağılması, dünyayı tek kutuplu ve tek merkezli konuma getirmiştir. ABD'nin tek güç olarak yeni ideolojik temeller oluşturmaya başlamasıyla da, küreselleşme denilen sürece hızla girilmiştir. Bu yüzden, açıklamada Sovyetler Birliği’nin çökmesi ile küreselleşme arasındaki bağlantıdan bahsedilmektedir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Aydınlanma felsefesinin ilkeleri: Bilim Akıl: Akılcılık, Laiklik Mutluluk Özgürlük Hukuk

Coğrafi keşiflerden önce, Afrika ve Asya’dan gelen ticari mallar İslam ülkelerinin içinden geçerek, Avrupa’ya taşınmıştır. Bu ticareti İslam dünyasının tüccarları yaptığı için vadeli satış, senetle mal teslimi gibi uygulamalar da ilk olarak İslam coğrafyasında ortaya çıkmış ve buradan, önce İtalya kent devletlerine, sonra da diğer Avrupa devletlerine yayılmıştır. Batıda bu işlemler, bankacılık sistemi içinde daha da geliştirilmiştir. Arap rakamları, barut ve pusula da Doğu’nun Batı’ya armağanları arasında sayılır. Haritaların yapılması, limanların tespiti, Hint Okyanusu’ndaki akıntılar, rüzgarlar, yıldızlar, yön tespiti ile ilgili bilgi ve deneyimler Arap coğrafyacıları aracılığıyla Batı’ya aktarılmıştır.

III. Murad’ın emriyle İstanbul’da açılan rasathanenin başında bulunan Takiyüddin El Raşid Batı Dünyası Batlamyus’dan (2.yy), Kopernik’e kadar (16.yy), açıların ölçülmesinde kirişleri kullanırken; Takıyeddin kirişler yerine İslam astronomi geleneğine uyarak; sinüs, kosinüs, tanjant, kotanjant gibi trigonometrik fonksiyonları kullanmıştır. Ayrıca güneşin apojesini, Kopernik ve Brahe’ye göre gerçeğe en yakın hesaplamıştır. Takıyeddin, yeni rasat aletleri de icat etmiştir. Böylece İstanbul rasathanesinin kuruluşundan sonraki faaliyetleri, İslam astronomi çalışmalarına en ileri gelişmeyi sağlamıştır.

Deniz coğrafyası konusunda çalışan Seydi Ali Reis El Muhit adlı eserinde uzun deniz seyahatlerini, Hint Okyanusundaki gözlemlerini astronomi ve coğrafi bilgilerini Türkçe kaleme almıştır. 16.yüzyılda kaleme alınan, Muhammed b.Emir el-Suudi el Niksari’nin Tarih-i Hind-i Garbi adlı eserinde ise Amerika’dan ve coğrafi keşiflerden bahsetmektedir. İspanyol ve İtalyan kaynaklardan yararlanılarak yazılan eserde Kolomb, Balboa, Magellan, Cortes ve Pizarro’nun keşiflerini anlatmıştır.