GENEL UYGARLIK TARİHİ - Deneme Sınavı - 20

Emevî zamanındaki ilk çalışmaların ardından Abbasî Devleti döneminde, çeviri işi, daha köklü ve sistematik bir düzeye ulaşmıştır. Özellikle, Halife Me’mûn (813-833) döneminde Bağdat’ta, kütüphanesi ve devamlı memurları bulunan bir bilimler akademisi (Beytü’l-hikme) kurulmuş ve tercüme faaliyetinin gelişmesi ile birlikte pek çok önemli tercüman ortaya çıkmıştır. Cundişapurlu, Hristiyan bir hekim olan Huneyn b. İshak bunların en önde gelenlerinden birisidir. Huneyn b. İshak’ın, özellikle, Hippocrates’ten yaptığı çeviriler, Arap tıp dünyasının gelişmesinde büyük rol oynamıştır. Bu dönemde, astronomi, fizik, matematik ve diğer konularda da önemli sayılarda çeviriler yapılmıştır. Hatta, halifeler, her tarafa ve özellikle Bizans’a, yazma eserlerin araştırılması ve Arapça’ya kazandırılması amacıyla bilim adamları göndermişlerdir. 

Bu nedenle doğru yanıt B'dir.

Feodal toplum yapısı içinde ayrıcalıklı sınıfları oluşturan aristokratlar ve ruhbanlar, feodal üretim biçiminin devamından yanaydılar. Ancak sistem içinde zamanla nüfusları artan tarımsal kökenli sınıf, geçim sıkıntısı içine girdi. Uzun yıllardır durumlarında hiçbir iyileştirmeye gidilmeyen serfler arasında genel bir memnuniyetsizlik hakim oldu. Hiçbir maddi varlığı olmayan toplumun bu alt tabakası, düzen için bir tehdit olarak algılandı. Amaç düzenin devamlılığını sağlamak olduğundan bu kitlenin Avrupa dışına çıkarılmasına karar verildi ve Haçlı Seferleri örgütlendi. Doğru cevap B'diri

Burjuvazi: Yeniçağ Batı Avrupa’sının sınıfsal yapısı içinde yükselen sınıfı oluşturan, zenginliği ticarete dayalı olan, ekonomik yapıda üstünlüğü ele geçiren ve sonrasında siyasal yapıda hak arayışları içine giren, döneme damgasını vuran bir sınıftır. Ticaret sayesinde zenginleşen, kentlerde oturan, bu yüzden kendisine kent soylu anlamına gelen burjuvazi denilen tüccar sınıfı 15.yüzyıldan itibaren yükselişe geçmiştir. Doğru cevap E'dir.

İşçi Sınıfı: Yeniçağ Avrupa’sında ekonomik ve sosyal yapıda meydana gelen değişimle birlikte ortaya çıkan ve imalathanelerde iş bölümü esasına göre çalışan, ücret karşılığı emeklerini satarak geçinen yeni sınıfa verilen isim. Bu sınıfı oluşturanlar serfler ve zanaatçılardı.Doğru cevvap C'dir

Ortaçağ’ın kan soyluluğuna dayalı ayrıcalıklı sınıfı aristokratlar, bu değişime ayak uydurma çabası içine girdiler.  Bir kısmı  topraklarındaki serfleri, özgürlüklerini de bağışlayarak topraklarından çıkarıp, topraklarını çayır hâline dönüştürerek koyun sürüleri beslemeye başladılar. Bu iş için birkaç çoban yeterli olduğundan, sayıları gittikçe artan serfleri de beslemek zorunda kalmayacaklardı. Böylece elde ettikleri yünü satıp, kendi ihtiyaçlarını karşılama yoluna gittiler. Doğru cevap D'dir.

Yeni Çağdaki siyasal yapılanmaya baktığımızda, ilk aşamada mutlak monarşilerin oluşum sürecini görürüz. Bu süreçte Orta Çağdaki çok başlı feodal siyasal yapının değiştirilmesi ve iktidarın tek elde toplanması amaçlanmıştır. Kısaca bu, değişen ekonomik yapıya uygun bir siyasal yapılanma arayışıdır. Üretim biçimi değişmiş, üretim ilişkileri iş birliği ve iş bölümü esasına göre yeniden şekillenmiştir. Doğru cevap A'dır.

Kapitalizm, Ortaçağ’daki feodal sistemin sömürücü zihniyetini miras almıştı. Bu yapıda da ezilen sınıfların varlığı düşünsel yapıyı etkiledi. İdealize edilen hümanizm ile burjuvazinin kendi çıkarlarına göre kullanılan bireyciliğin, alt sınıfları ezmesi karşısında, düşünürler bir arayış içine girdi. Yaşanan bu çelişkiler ütopik kuramların ortaya atılmasına neden oldu.Genel olarak ütopyacı olarak nitelendirdiğimiz  düşünürlerin görüşlerini, içinde bulundukları kapitalist sistem ve bu sisteme karşı insanların mutluluğa nasıl erişebilecekleri arayışı şekillendirmiştir. Doğru cevap E'dir.

Yeniçağ’da düşünsel yapıya insanı merkez alan hümanizm akımının hâkim olduğunu görüyoruz. Ortaçağ’daki feodal-dinsel ideolojiyi esas alan skolastizme karşı, Yeniçağ’da insanı temel alan akla dayalı bir düşünce sistemi gelişmeye başlayacaktır. Döneme damgasını vuran Rönesans’ın ideolojisini hümanizm akımı oluşturacaktır. Doğru cevap B'dir

Reform daha iyi duruma getirmek için yapılan değişiklik, iyileştirme, düzeltme, ıslahat anlamlarına gelmektedir. Reform, 16.yüzyıl başlarından itibaren, Katolik Kilisesinin yozlaşmasına karşı çıkışla başlayan ve Protestanlık mezhebinin ortaya çıkışına yol açan, dinsel bir harekettir. Önce Almanya’da, daha sonra Fransa, İngiltere ve Kuzey Avrupa ülkelerinde etkili olmuştur. Doğru cevap D'dir.

Ekonomik ve sosyal yapının değiştiği ve bir dönüşümün yaşandığı bu ortamda reform hareketinin başlatıcısı Luther olmuştur. Luther, kutsal kitabı esas alarak, kilise babalarının yazdıklarını, papalık bildirilerini, din adamlarının aracılığını ve papanın otoritesini reddetmiştir.Luther’in ileri sürdüğü görüşlerde öne çıkan nokta, inananların kendi kendilerinin rahipleri olduğu söylemidir. Doğru cevap C'dir.

16.yüzyılda Osmanlı haritacılığı Piri Reis’in eserleriyle gelişmiştir. Piri Reis 1513’te çizdiği büyük ölçekli dünya haritasını, Kristof Kolomb’un Amerika haritası ile Avrupa ve İslam haritalarından yararlanarak hazırlamıştı. doğru cevao D'dir

Agora her şeyden önce bir alandır. Bu alanı stoalar ve diğer tipte yapılar çevirir. Kentin içinde, şehirden geçen başlıca yolların birleştiği yerde, düzenli veya düzensiz plan formlarında, ticari, sosyal ve politik hayatın merkezidir. Doğru cevap D'dir.

Sanayi Devrimi,ilk olarak İngiltere’de ortaya çıktığı gözlemlenmiştir.

16. yüzyıldan itibaren görülen Avrupa’daki nüfus artışına paralel bir şekilde
İngiltere’de de nüfus hızla artmıştı. Hızlı nüfus artışı yanında, tarımdaki
ilerlemelere bağlı olarak, köylerden kentlere göç olgusu da görüldü. Genel
nüfus artışı ve köyden kente göç hareketleri, kentlerde sanayi için gereken
işgücünü hazırladı.

Yukarıdaki maddelerin hepsi sanayi devriminin sonuçlardan biridir.

İlk kez, insanların doğuştan bazı haklara sahip oldukları vurgulanarak, özgür ve demokratik bir yönetimin temel ilkeleri ortaya konulmaktaydı. Bildirinin temel esasları şu şekilde tanımlanabilir:
• Tüm insanlar eşit yaratılmışlardır.
• İnsanların doğuştan sahip oldukları, vazgeçilemez ve devredilemez bazı
hakları vardır. Bunlar yaşama, özgürlük ve mutluluğa erişme haklarıdır.
• Devletler bu hakları korumak adına insanlarca kurulmuştur. Yöneticiler,
yönetme gücünü yönetilenlerin onayından alırlar.
• Eğer herhangi bir hükümet şekli, bu amaçlara aykırı hareket ederse, bu yönetimi düşürmek ya da değiştirmek, yeni bir yönetim kurmak halkın hakkıdır.

Temelinde özgürlük kavramının şekillendirdiği, düşünce özgürlüğü çerçevesinde, bireylerin ifade özgürlüğünü, sınırlamalar olmaksızın özel girişimciliğin ve serbest piyasa koşullarının ekonomik alanda geçerliliğini, sağlamayı amaçlar.Bu amaçların gerçekleşmesine yönelik olarak, toplumsal yaşama devlet vb. kurumların müdahalelerini en asgari seviyede tutmayı ve hukukun üstünlüğünü esas alan, bir toplum düzenini hedefleyen öğreti.

Montesquieu (1689-1755), Kanunların Ruhu isimli eserinde Fransa’da dinsel, siyasal ve sosyal kurumları incelemiş ve mutlak monarşi yerine anayasalı bir
monarşiyi savunurken devlet iktidarını oluşturan yasama, yürütme ve yargının
(kuvvetler ayrılığı esasını) birbirinden bağımsız olması gerektiğini savunmuştu.
Böylece bu kuvvetlerin gerektiğinde birbirini dengelemesi, durdurması gerektiğini savunarak, Fransa’da mutlak monarşi rejimine karşı ilk darbeyi vurmuştu.

Bildiri adından da anlaşılacağı üzere sadece Fransız halkına seslenmemektedir.
Tüm insanlığı kapsayıcı ve bireylerin haklarını vurgulayan, onun özgürlüğünü esas alan bir anlayışı yansıtmaktaydı. Bildiri, yalnızca içinde yaşanılan çağı değil, bütün çağlar için geçerli olabilecek temel ilkeleri ve değerleri açıklamaktaydı.

Kralın kanun bile önerme hakkı bulunmamaktaydı. Y