GENEL UYGARLIK TARİHİ - Deneme Sınavı - 16

Osmanlı Devleti’nin Savaştığı Cepheler
Taarruz Cepheleri Savunma Cepheleri
ANA
CEPHELER
1 - Kafkas (Doğu) Cephesi 3 - Çanakkale
2 - Kanal (Süveyş) Cephesi 4 - Irak
YAN
CEPHELER
5 - Suriye-Filistin
6 - Hicaz-Yemen
Sınırlarımız Dışında
Müttefiklerimiz için Kuvvet
Gönderilen Cepheler
7 - Galiçya
8 - Romanya
9 - Makedonya

Dominyon: Eskiden Britanya İmparatorluğu’na ya da Commonwealth’e bağlı ülkeleri belirten terim. Bu devletler Kanada, Yeni Zelanda, Avustralya, Güney Afrika Birliği, İrlanda ve Newfoundland’dır. Bunlar yasal açıdan özerk olmakla ve dış işlerinin yönetimini kendileri üstlenmekle birlikte, Büyük Britanya imparatorunu hükümdar olarak kabul ediyorlardı. Dominyon teriminin yerine 1947’den sonra, “Commonwealth üyesi” ya da “Comnonwealth devleti” terimi kullanılmaya başlandı

Devlet Adı Ateşkes Adı
ve Tarihi
Barış Antlaşması
ve Tarihi
Bulgaristan Selanik
28 Eylül 1918
Nöyyi
27 Kasım 1919
Osmanlı İmparatorluğu Mondros
30 Ekim 1918
Sevr
10 Ağustos 1920
Avusturya-Macaristan
İmparatorluğu
(Macaristan) Belgrat
3 Kasım 1918
Triyanon
4 Haziran 1920
(Avusturya) Willaquiste
4 Kasım 1918
Sen Jermen
10 Eylül 1919
Almanya Redhondes
11 Kasım 1918
Versay
28 Haziran 1919

1925’te Avrupa devletlerinin imzaladığı Locarno Antlaşmaları bütün sınırların güvenliğini ve bütün anlaşmazlıkların görüşmeler yoluyla çözümlenmesini
karara bağlıyordu.
Geçici Barış Dönemi’nin önemli konularından birisi silahsızlanma meselesiydi. Başkan Wilson’un yer verdiği silahsızlanma meselesi söyle idi: İç güvenliğin
gerekleri göz önünde tutularak, silahlanmalarda en büyük indirimler sağlanmalıdır. Bu düşünce Milletler Cemiyetinin 8. maddesinde de aynı şekilde yer aldı.
Silahsızlanmayla ilgili yapılan ilk girişim Washington Deniz Silahsızlanması Konferansı idi. Dönemin en önemli gelişmesi ise Fransa Dışişleri Bakanı Briand ile ABD Dışişleri Bakanı Kellog’un karşılıklı teklifleri üzerine gelişen savaşı bir ulusal politika
aracı olarak kullanmaktan vazgeçme taahhüdünün tüm dünya devletlerince imzalanacak çok taraflı bir anlaşmada yer alması düşüncesiydi. Bu iki devletin girişimleri sonucunda 27 Ağustos 1928’de ilk önce 9 devlet (ABD, İngiltere, Fransa,
Almanya, İtalya, Japonya, Polonya, Belçika ve Çekoslovakya) arasında imzalanan
Briand-Kellog Paktı veya Paris Paktı’na göre; bu ülkeler anlaşmazlıklarını savaş
yoluyla çözmeyeceklerini ve her zaman barışçı girişimleri ön planda tutacaklarını
taahhüt etmekteydi

Savaşan tarafların Mihver Devletleri: Almanya, İtalya, Japonya; Müttefikler: İngiltere, Fransa, ABD, SSCB şeklinde bloklaşması.

Kazablanka (Casablanca) Konferansı (14-24 Ocak 1943)
Bu konferans Rooswelt ve Churchill arasında yapıldı. Toplantıya Stalin davet edilmişse de gelemedi. Konferansta şu karar alındı: Rusya üzerideki baskıyı hafifletmek için Sicilya’ya çıkarma yapmak ve Balkanlar’da yeni bir cephe açmak için
Türkiye’yi savaşa katılmaya ikna etmek. Konferans, müttefiklerin siyasi birliğini
sağlayamamakla birlikte stratejik yönden uyum sağladıkları bir toplantı oldu.

Dokuma sanayii ilk sırada gelişen sanayi kollarından biri oldu. Bu dönemde pek çok imalathane örgütlendi. İmalathaneler sanayileşmeye gidişte ilk adımı oluşturdular. Bu imalathaneler, uzak pazarlara yönelik üretim yapıyorlardı. Özellikle dokumacılık büyük gelişme gösterdi. Dokuma kumaşlara olan talep arttı. İmalathanelerde seri üretim  başladı. Kısa sürede ucuz ve standart mal üretilmeye ve bunların ticareti yapılmaya başlandı. Doğru yanıt B'dir.

16. yüzyıl başlarında Amerika Kıtası’nı fethe başlayan İspanyollar 50 yıl içinde Meksika, Orta Amerika ve Brezilya hariç Güney Amerika’ya yayılacaklardır. İspanya’nın ardından İngiltere, Hollanda ve Fransa da sömürgeci yarış içinde yerini alacaktır. Doğru yanıt D'dir.

Genel olarak 15 ve 16.yüzyıllarda Batı Avrupa devletlerinin hepsinin amacı merkezî mutlak siyasal yapılanmaya gitmekti. Düşünürler de geliştirdikleri kuramlarla, mutlak monarşiyi savunan görüşler ileri sürdüler. Aynı dönemlerde İtalya’da Niccola Machiavelli (1469-1527), İngiltere’de Thomas Hobbes (1588-1679), Fransa’da Jean Bodin (1530 1596) mutlak monarşiyi savunan kuramlar geliştirdiler. Böylece farklı ülkelerde, birbirine yakın görüşler ileri sürülmüş; hepsi de içinde bulundukları siyasal duruma çözüm olarak mutlak monarşik yönetimleri görmüşler ve bunu savunmuşlardır. Doğru yanıt D'dir.

Rönesans, İtalya’da Floransa merkezli olarak ortaya çıkmıştır. İtalya’da ortaya çıkmasının nedenleri arasında; ekonomik gelişmişlik, antik geleneğin varlığı, Bizanslı bilginlerin eski Yunan edebiyatının metinlerini buraya getirmeleri ve bunların incelenmesi ile ilk genel kitaplıkların ve edebiyat derneklerinin burada kurulması sayılabilir. Doğru yanıt E'dir.

Maniyerizm 16. yüzyılın ikinci yarısında Rönesans sanatına karşı duyulan bir tepkinin sonucunda ortaya çıkmıştır. Rönesans’ın insanı ön plana alan, sıkı bir geometriye dayanan akılcı tutumuna karşı çıkma, katı kalıpları yıkma eylemidir. Doğru yanıt C'dir.

Reform hareketini, ekonomik, sosyal ve siyasal yaşamı içine alacak şekilde genişleten Münzer oldu. Münzer, ekonomik alanda eşitlikçi bir düzen arayışı içindedir. Münzer, Tanrı Krallığı adını verdiği bir sosyal düzenden söz etmektedir. Özel mülkiyetin ve zümre farklılıklarının olmadığı bu düzenin, tüm Hristiyan dünyayı kapsamasını hedeflemişti. Doğru yanıt A'dır.

III. Murad’ın emriyle İstanbul’da açılan rasathanenin başında Suriye ve Mısırda eğitim alan Türk asıllı Takiyüddin El Raşid bulunuyordu. Takıyeddin, yeni rasat aletleri de icat etmiştir. Böylece İstanbul rasathanesinin kuruluşundan sonraki faaliyetleri, İslam astronomi çalışmalarına en ileri gelişmeyi sağlamıştır. Doğru yanıt A'dır.

Osmanlılar, çeşitli milletlerden gelen sanatkar, mühendis ve tabipleri gruplar halinde teşkilatlandırmış; sarayda Efrenciyan adıyla ayrı bir dairede toplanan bu meslek erbabının bilgi ve deneyimlerinden yararlanmıştır. Doğru yanıt B'dir.

Daha 1389’da I.Kosova Savaşında Osmanlıların top kullandığı kesin olarak bilinmektedir. Topların kullanımı, Avrupa’da feodal kalelerin yıkılması ve merkezi monarşilerin kurulmasında büyük rol oynadı.

1669’da Paris’e giden Osmanlı elçisi Süleyman Ağa ile kahve kültürü Avrupa’da moda olmuştur.

Osmanlı ordusundaki hafif süvarilerin, tımarlı sipahilerin ve hafif piyadelerin ileri manevra gücüyle sağladıkları avantajın farkına varan Avrupalılar, Osmanlıyı örnek aldılar ve askerlerinin manevra kabiliyetini arttırmak için piyadelerinde zırh kullanımını azalttılar.

Savaş sırasında askerleri cesaretlendiren ve karşı tarafın psikolojisini olumsuz etkileyen Osmanlı mehterhanesi de Avrupalıların ilgisini çekmiş; Osmanlı mehterhanesini taklit eden Avrupalılar, kendi askeri bandolarını oluşturmuşlardır.

Avrupalılar matbaayı Osmanlı'dan önce haçlı seferleri yoluyla tanımıştır. Doğru yanıt D'dir.

Kanuni Sultan Süleyman Avrupa’da en çok resmi yapılan Osmanlı padişahlarından biri oldu. Şüphesiz bu, onun Avrupa siyasetinde yarım yüzyıla yakın bir süre oynadığı etkin rol ile ilişkilidir. Özellikle Viyana kuşatması sonrasında Avrupa’da, Kanuni Süleyman’ın portreleri yaygınlaştı. Venedikli ünlü sanatçı Tiziano padişahın büst portresini yapmış; Alman ressam Albrecht Dürer de daha 1526 yılında Kanuni’nin portresini çizmişti. Doğru yanıt C'dir.

Potern, taş temelli, kerpiç bedenli surların altında açılan, bir tehlike anında veya ana kapının açılmaması gerektiği durumlarda, gizlice şehrin dışına çıkmayı sağlamak amacıyla kullanılan gizli geçitlerdir.

Hitit Devleti feodal ve teokratik bir yapıya sahiptir. Devletin başında Tabarna denilen egemen bir kral, Tavananna (egemen kraliçe) unvanını taşıyan büyük kraliçe yer almaktadır. Eski Hitit Devleti kurulduğunda devletin yasama gücünde kralın yanında Panku(ş) adı verilen bir soylular meclisi bulunmaktaydı.

Ortaçağ’da üretim malikânelerde o malikânenin ihtiyacı kadar yapılıyordu. Dolayısıyla Ortaçağ'da kendi içine kapalı ve tüketime yönelik bir üretim vardı. Feodal toplum yapısı içinde ayrıcalıklı sınıfları oluşturan aristokratlar ve ruhbanlar, feodal üretim biçiminin devamından yanaydılar. Ayrıcalıklı ve avantajlı konumlarını sürdürmeleri buna bağlıydı. Ancak sistem içinde zamanla nüfusları artan tarımsal kökenli sınıf, geçim sıkıntısı içine girdi. Uzun yıllardır durumlarında hiçbir iyileştirmeye gidilmeyen serfler arasında genel bir memnuniyetsizlik hakim oldu. Hiçbir maddi varlığı olmayan toplumun bu alt tabakası, düzen için bir tehdit olarak algılandı. Amaç düzenin devamlılığını sağlamak olduğundan bu kitlenin Avrupa dışına çıkarılmasına karar verildi ve Haçlı Seferleri örgütlendi (1095). Bu seferler, düzen için tehlikeli görülen işsiz güçsüz, hiçbir maddi varlığı olmayan bu kitlenin tamamen Avrupa dışına atılmasını sağlamak için 200 yıl sürdü.

Görünüşte, dinsel nedenlerle başlatılan Haçlı Seferleri’nin altında yatan gerçek budur. Düzenin devamı için yok edilmeleri gereken bu insanlar yüksek dinsel ideallerle ve cennetle müjdelenerek, Müslümanlar üzerine gönderildi. Ayrıca bu seferler sırasında elde edebilecekleri kazanımlar, ruhban sınıfının amacına hizmet edecek ve saygınlığının artmasını sağlayacaktı.

Burjuvazi: Yeniçağ Batı Avrupa’sının sınıfsal yapısı içinde yükselen sınıfı oluşturan, zenginliği ticarete dayalı olan, ekonomik yapıda üstünlüğü ele geçiren ve sonrasında siyasal yapıda hak arayışları içine giren, döneme damgasını vuran bir sınıf.