GENEL TURİZM BİLGİSİ

Rekreasyon kelimesi İngilizce "yaratmak, oluşturmak" anlamına gelir ve haliyle iş ve günlük hayatımızda yıpranan bedenlerimize yeniden enerji depolamak ve kendimizi geliştirmek ile yakından ilgilidir.

Rekreasyon kelimesi İngilizce yaratmak, oluşturmak anlamına gelen “create” fiilinin önüne, yeniden, tekrar anlamına gelen “re” ön ekinin gelmesiyle oluşmuştur.

Birey istediği zaman rekreasyon  faaliyetinden ayrılabilir.

Uyumak her ne kadar biyolojik bir ihtiyacımız olsa da hafta sonu boş zamanımızda belki bir hamakta uyuklama veya kestirme rekreasyon faaliyetidir.

Aslında işleriyle ilgili zorunlu bir faaliyeti gerçekleştirmek üzere konaklama yapma aktivitesidir.

Yaratıcı turizmde turist/ziyaretçi mekân, bölge halkı ve yaşayan kültür ile eğitsel,
duygusal, sosyal ve katılımcı bir etkileşim içerisine girer. Yaratıcı turizmin içinde rekreasyonel faaliyetler yer alabilir.

Hava terminalinin belirli bir alanında kısa bir süre kalan hava transit yolcuları veya gemiden inmelerine izin verilmeyen gemi yolcuları gibi pasaport kontrolü yoluyla ülkeye resmî olarak giriş yapmayan transit kişiler bu kapsamdadır.

Bir ülkeye kruvaziyer ile gelen ve birkaç gün limanda kalmasına rağmen her gece gemide uyumak için gemiye dönen kruvaziyer yolcuları günübirlikçi statüde değerlendirilmelidir.

Turist tipolojileri “Turist tek başına homojen bir kişiliğe sahip midir?” sorusundan hareketle oluşturulmuştur.

Plog, çalışmalarında, turistin kişisel özellikleri ve davranışlarına dayalı  psikolojik temelli belirlemede bulunmaktadır.

“Turist” teriminin ilk kez “Mémoires d’un Touriste” adlı kitapta Stendhal tarafından 1938 yılında kullanıldığı bilinmektedir (McCabe, 2009).

Seyahat; ülkeden ülkeye veya bir ülke içinde bir yerden bir yere gezmek, görmek, eğlenmek amacıyla yapılan bir yere gidip gelme eylemi ve yolculuktur.

Turizm genel olarak ziyaretçilerin gerçekleştirdikleri faaliyetleri ifade etmektedir. Ziyaretçilerin
yaptıkları geziler turizm gezileri niteliğindedir. Ziyaretçinin tanımında üç önemli özellik bulunmaktadır. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:
• Ziyaret kişinin işini veya öğrenimini yürüttüğü yer ile bulunduğu yer arasında düzenli
gezileri dışarıda bırakacak şekilde, olağan
ortamdan farklı bir yere yapılmalıdır.
• Ziyaret art arda 12 aydan fazla sürmemelidir.
• Ziyaret iş, göç (mülteci ve sığınmacı hareketleri) ve gelir elde etmek gibi amaçlarla
yapılmamalıdır

Cohen buradan hareketle, dört turist tipi olduğunu ve bunların örgütlü kitle turisti,
bağımsız kitle turisti, gezgin ve başıboş (isteğine göre gezen-drifter) turist olarak sınıflandırılabileceğini ortaya koymuştur. Bir uçta bulunan örgütlü kitleturisti sadece kurumsallaşmış, bilinen, aşina oldukları yerleri ve her şey dâhil gibi hazır paket ürünleri
tercih ederken, diğer tarafta bulunan başıboş turistler kurumsallaşmamış, yeni, bilinmeyen yerleri ve kendi oluşturdukları bir rotayı tercih etmektedir.

Plog (1974) Cohen’in bu iki uçlu yaklaşımdan etkilenerek turist tipolojisine psikolojik açıdan süreklilik kapsamında bir yaklaşımda bulunmuştur. Turistlerin dışadönük (allocentric) gezginler, içedönük (psychocentric) kitle turizmi turistleri ve orta merkezci her iki tipin özelliklerini kapsayan turistler olarak sınıflandırıldığı bir model ortaya koymuştur.

Bireylerin işlerini, aileleri ve toplumla ilgili görevlerini ve zorunlu fizyolojik gereksinimlerini yerine getirdikten sonra geri kalan boş zamanlarında, özgür iradelerini
kullanarak katılmayı tercih ettikleri dinlenme, eğlenme, bilgilerini veya becerilerini geliştirme, toplumsal yaşama istekli bir şekilde katılma eylemleri rekreasyon olarak tanımlanmaktadır.

Turizm ve Seyahatin Gelişmesindeki Dönüm Noktaları

Fermente edilmiş içeceklerin keşfi
MÖ 6000 Ukrayna otlakları, güneybatı Rusya ve batı Kazakistan’da atın evcilleştirilmesi
MÖ 4000 Ur kentinde ilk asfalt yolun yapılması
MÖ 4000 Sümerlerin tekerleği bulması
MÖ 3300 Sümerlerin ilk şehri kurması
M.Ö 3300 Sümerlerin yazıyı bulması
MÖ 3200 Mısırlıların ilk yelkenliyi bulması
MÖ 3200 Mısırlıların ilk zar oyunlarını keşfetmesi
MÖ 2400 Hindistan’da ilk tersanenin yapılması
MÖ 2400 Sümerlerin müzik notalarını bulması
MÖ 1760 Uzak Doğu’da ticaret yollarının yapılması
MÖ 1400 Mezoamerika’da ilk (kauçuk) top oyunu oynanması
MÖ 1100 Fenikelilerin ticaret ve seyahat için yelkenli filolar kurması
MÖ 700 Asurların at eyerini bulması
MÖ 600 Antik Yunan’da ilk vagon yolunun yapılması
MS 300 Mayaların orta ve kuzey Amerika’da ticaret ve seyahat yolları kurması
MS 500 Romalıların düzenli yolları ve hanları inşa etmesi
MS 589 Çin’de tuvalet kâğıdının bulunması
MS 960 Çin’de havai fişeklerin keşfedilmesi
MS 1275 Marco Polo’nun Uzak Doğu’ya seyahati
MS 1439 Matbaanın bulunması
MS 1613 Avrupa’da varlıklı genç bireylerin Grand Tour’a başlamaları
MS 1750 Endüstri Devrimi’yle bireylerin gelirlerinde ve boş zamanlarında artış
MS 1783 İlk buharlı vapur ve sıcak hava ile çalışan balonun bulunması
MS 1804 İlk buharlı lokomotifin bulunması
MS 1807 İlk içten yanmalı motorla (hidrojen) çalışan otomobilin yapılması
MS 1841 İlk kitle turizm hareketinin (grup turu) Thomas Cook tarafından yapılması
MS 1886 İlk benzinli otomobilin yapılması
MS 1903 İlk başarılı uçak uçuşunun gerçekleştirilmesi
MS 1913 Çalışanların ilk kez ücretli tatil hakkını kazanması
MS 1914 İlk seri üretim otomobilin yapılması
MS 1919 İlk tarifeli hava yolu uçuşunun başlaması
MS 1950 ABD’de ilk otel ve motel zincirlerinin (franchising) kurulması ve genişlemesi
MS.1952 İlk jet motorlu tarifeli uçak seferlerinin başlaması
MS 1978 Seyahat acentelerinin elektronik rezervasyon sistemlerini kullanması
MS 1996 İlk online tatil (otel, uçuş, oto kiralama) satış sitelerinin hizmete girmesi
MS 2004 İlk sosyal ağ (facebook) hizmetinin kurulması
MS 2007 İlk AirBnB ve Uber gibi aracı satış hizmetlerinin başlaması

Urry (1990) postmodernizm yaklaşımından hareketle, postmodern turist yaklaşımıyla ortaya koymuştur. Urry (1990) turizmi bir deneyim olarak ve günlük rutinle çelişen bir boş
zaman faaliyeti olarak değerlendirmektedir.

Thomas Cook’un 1841 yılında kitle turizmine yönelik ilk turu gerçekleştirmiştir.

Plog yapılan tüm tipolojilerin tipolojisini ortaya koymak adına, hepsini gözden geçiren yeni bir psikolojik temelli belirlemede bulunmuştur. Bu kapsamda turistler kişilik tipleri ve davranışları çerçevesinde sekiz grupta; cesur olmayan turistler, zevk ve keyif arayan turistler, sakin turistler, kendine güvenen turistler, oyuncu turistler, eril-maço turistler, entelektüel turistler ve insan odaklı turistler olarak ele alınmaktadır.