GENEL TURİZM BİLGİSİ - Deneme Sınavı - 8

1961 yılında Türkiye’ye 129 bin turist gelmiş ve 7,5 milyon dolar döviz bırakmışlardır, turistlere 1961 yılında sağlanan geceleme imkânları toplamının %30’u dışarıdan gelen turistlere arz edilmiş ve geri kalanları iç turistler ve iş adamları kullanmıştır. Türkiye’nin ödemeler dengesi açığının kapatılmasında turizmden daha fazla yararlanılması, zengin, doğal ve tarihî kaynaklara bu anlamda önem verilmesi, gerekli yatırım faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi ve tanıtıma özel önem verilmesi vurgulanmıştır. Bu dönemde, kaynakların sınırlı olması sebebiyle yurdun turizme elverişli bölgelerinden ancak bir kısmının geliştirilmesi planlanmıştır.

Türkiye’de kamu düzeyinde turizm alanda örgütlenme yapılarını, “Kültür ve Turizm Bakanlığı”, “Türkiye Seyahat Acentaları Birliği” ve “Turist Rehberleri Birliği” olmak üzere üç ana örgüt üzerinde incelemek mümkündür.

6326 sayılı “Turist Rehberliği Meslek Kanunu” uyarınca kurulmuş, kendisine bağlı 7 Meslek Odası ile 6 Bölgesel Meslek Odası olmak üzere tüm Türkiye’de örgütlenmiş 13 odanın kamu kurumu niteliğinde meslek üst kuruluşudur.

Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liseleri: Yiyecek İçecek Hizmetleri, Konaklama ve Seyahat Hizmetleri, Eğlence Hizmetleri, Gıda Teknolojisi, Güzellik ve Saç Bakım Hizmetleri, Hasta ve Yaşlı Hizmetleri ve Denizcilik alanlarında sektörde görev alacak veya kendi başına iş yapabilecek, yabancı dil bilir nitelikli elemanları yetiştiren, ilköğretim üzerine 4 yıl eğitim veren okullardır.

Türkiye turizmi ile ilgili gelecek dönemlerdeki olası gelişmelerden bazıları aşağıda şekildeki gibi özetlenmektedir; Turizm geliri artacak, Ürün yelpazesi genişleyecek, Kültür turizmine yönelik talep artacak, Butik oteller çekici hâle gelecek, SPA turizmi yaygınlaşacak, Turizm talebi çeşitlilik gösterecek, Avrupa Birliği turizm talebini etkileyecek, İç turizm gelişecek, Kısa süreli seyahatler artacak, Turizm bilinci yaygınlaşacak, Asayiş sorunları turizm talebini etkilemeye devam edecektir.

Cumhuriyet’in ilanından önceki dönemde yer alan bu önemli olaylar, turizmin Cumhuriyet’in ilanından sonraki dönem için bir zemin oluşturmuştur ve gelişimi başlatmıştır. Aslında turizmle doğrudan ilgisi olan ancak o dönemin (Osmanlı) kendi yapısı içerisinde ayrı bir yere sahip olan yeniden yapılanma çalışmalarıyla
Türkiye’ye getirilen buharlı gemiler Türkiye’de turizmle ilgili ilk hareketler olarak görülebilir. II. Mahmut döneminde ‘Kırlangıç’ adlı buharlı geminin Artemis öncülüğünde alımıyla başlayan deniz taşımacılığı 1829 yılında Tersane-i Amire tarafından alınan Kebir ve Sagir buharlı gemilerinin alınmasıyla gelişmeye
başlandı.

II. Mahmut döneminde ‘Kırlangıç’ adlı buharlı geminin Artemis öncülüğünde alımıyla başlayan deniz taşımacılığı 1829 yılında Tersane-i Amire tarafından alınan Kebir ve Sagir buharlı gemilerinin alınmasıyla gelişmeye başlandı.

Öte yandan, 29 Ekim 1890 yılında kabul edilen 190 sayılı “Seyyahine Tercümanlık Edenler Hakkında Tatbik Edilecek 190 Sayılı Nizamname”, bu dönemde dış turizm hareketlerinin bir sonucu olarak yürürlüğe sokulmuştur.

1923 yılı ile birlikte Türkiye, yeni bir topluma dönüşümün ilk adımlarını atarken tepeden tırnağa her kurumuyla yeniden yapılanmaya başlamıştır. Yabancı firmaların Türkiye’ye gelişleriyle paralel bir gelişme kaydeden yerel acente ve firmalar, ilk olarak bilet satışları ve pasaport işlemleri gibi faaliyetlerle turizm hareketlerine başlamıştır. O dönemde turizm ve acentelik faaliyetlerinde adı geçenlerden ilki, 18 Ekim 1923 tarihinde Beyoğlu Pera Palas Oteli’nde faaliyete geçen Milli Türk Seyahat Acenteciliği Ziya ve Şürekası (NATTA) isimli kurumdur. NATTA, bilet satışının yanı sıra otomobil kiralama, broşür basma, rehber sağlama, iç ve dış seyahatler düzenleme gibi faaliyetlerde bulunmaktadır.

Turizmle ilgili diğer bir alan olan havacılık, Cumhuriyet Dönemi’nde Türkiye Tayyare Cemiyetinin Cemiyetinin kurulmasıyla ilk adımlarını atmıştır. 1925 yılında kurulan Cemiyet, 1933 yılında Türk Havayolları İşletme İdaresi adını almıştır.

Sosyal sürdürülebilirlik ilkesi: Bir toplumun sahip olduğu geleneksel değerleriyle uyumlu hareket edilmesini ve kültürel kimliğinin güçlendirilmesini içermektedir.

Türkiye’de turizmde planlama ve sürdürülebilirliğin sağlanabilmesi amacıyla Devlet Planlama Teşkilatı tarafından 1963 yılından itibaren düzenli olarak kalkınma planları hazırlanmaktadır.

Onuncu Beş Yıllık Kalkınma Planı (2014- 2018): Turizm faaliyetlerinin daha nitelikli hâle getirilmesi yönünde çalışmalar yapılmaktadır. İş gücünün nitelikli hâle getirilmesi için çeşitli eğitimler planlanmakta, hizmet kalitesinin arttırılması yönünde çalışmalar yapılmakta, daha kaliteli tesis yatırımları ve turizm ürünleri ile dünya çapında markalaşan bir sektör durumuna gelinmesi hedeflenmektedir.

İlk kamu örgütlenmesi ise, 1934 yılında 2450 sayılı İktisat Vekâleti Teşkilat ve Vazifeleri Kanunu ile gerçekleştirilmiştir. Bu Yasa ile turizm işleri, İktisat Vekâleti Dış Ticaret Dairesine bağlı olarak çalışacak Türk Ofisine bırakılmıştır.

1963 yılında Turizm ve Tanıtma Bakanlığı kurulmuştur.

Turizm alanında lise düzeyindeki ilk mesleki okul, 1961 yılında eğitime açılan Ankara Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesidir.

1963 yılında Turizm ve Tanıtma Bakanlığı kurulmuştur. 1968 yılına gelindiğinde, Türkiye’de seyahat acentesi olarak çalışan 281 şirketin bulunduğu görülmektedir. Bu gelişmeler sonucunda 1972 yılında Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği (TÜRSAB) kurulmuştur.

Turist Rehberleri Birliği (TUREB) 22.06.2012 tarihinde 28331 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 6326 sayılı “Turist Rehberliği Meslek Kanunu” uyarınca kurulmuş, kendisine bağlı 7 Meslek Odası ile 6 Bölgesel Meslek Odası olmak üzere tüm Türkiye’de örgütlenmiş 13 odanın kamu kurumu niteliğinde meslek üst kuruluşudur.

Osmanlı İmparatorluğu döneminde iç turizme yönelik ilk etkinlik 1863 yılında düzenlenen Sergi-i Umumi-i Osmani’dir.

İzmir Fuarı nedeniyle Devlet Demir Yollarının indirimli bilet satışlarına başvurması ve bunun sonucunda seyahat eden yolcu sayısında artış olması, aynı zamanda yurt içi turizm faaliyetlerinin de başlangıcı kabul edilir.