GENEL MUHASEBE

Muhasebe İçi Envanter

Muhasebe dışı envanter işlemleri tamamlanıp, envanter listeleri hazırlandıktan  sonra elde edilen bu liste ile genel  geçici mizandaki  tutarlar  karşılaştırılır.  Eğer  tutarlar  arasında  bir denklik  varsa  herhangi  bir sorun yoktur dolayısıyla yapılacak bir işlem yoktur. Kayıtlardaki tutarlar dönem sonu bilançosunda görülecektir.  Eğer  genel  geçici  mizandaki  tutarlar  ile muhasebe  dışı envanter  sonucu  bulunan  tutarlar arasında  fark  çıkarsa,  gerçek  tutarlar  muhasebe  dışı envanter sonucunda  bulunan  tutarlar  olduğundan, hesaplar bu tutarları verecek şekilde muhasebe kayıtları aracılığıyla ayarlanır ve düzeltilir. Bu işlemlere muhasebe içi envanter işlemleri denir.

Dönen varlıklar grubu aşağıdaki kalemlerden oluşur:

A - Hazır Değerler

B - Menkul Kıymetler

C - Ticari Alacaklar

D - Diğer Alacaklar

E - Stoklar

F - Gelecek Aylara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları

G - Diğer Dönen Varlıklar

Duran  varlıklar  grubu  ise,  bir  yıl  veya  işletmenin  normal  faaliyet  döneminde  paraya  dönüşmesi, satılması veya tüketilmesi öngörülmeyen varlıkları kapsamaktadır. Duran varlıklar grubu aşağıdaki kalemlerden oluşur:

A - Ticari Alacaklar

B - Diğer Alacaklar

C - Mali Duran Varlıklar

D - Maddi Duran Varlıklar

E - Maddi Olmayan Duran Varlıklar

F - Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar

G - Gelecek Yıllara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları

H - Diğer Duran Varlıklar

A - BRÜT SATIŞLAR

t165.000

      (t300 x 550)

B - SATIŞ İNDİRİMLERİ (-)

t15.000

     (t300 x 50)

C - NET SATIŞLAR

t150.000

Kaynaklar, bilançoda kısa vadeli yabancı kaynaklar, uzun vadeli yabancı kaynaklar ve öz kaynaklar şeklinde sınıflandırılmıştır. Kısa vadeli yabancı kaynaklar grubu, bir yıl veya işletmenin normal faaliyet döneminde   ödenecek  olan  borçları kapsamaktadır.   Kısa  vadeli  yabancı  kaynaklar   grubu  aşağıdaki kalemlerden oluşur:

A - Mali Borçlar

B - Ticari Borçlar

C - Diğer Borçlar

D - Alınan Avanslar

E - Ödenecek Vergi ve Diğer Yükümlülükler

F - Borç ve Gider Karşılıkları

G - Gelecek Aylara Ait Gelirler ve Gider Tahakkukları

H - Diğer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar

Uzun  vadeli  yabancı  kaynaklar  grubu,  bir  yıl  veya  işletmenin  normal  faaliyet  döneminde  vadesi gelmemiş  olan borçları  kapsamaktadır.  Uzun  vadeli  yabancı  kaynaklar  grubu  aşağıdaki  kalemlerden oluşur:

A - Mali Borçlar

B - Ticari Borçlar

C - Diğer Borçlar

D - Alınan Avanslar

E - Borç ve Gider Karşılıkları

F - Gelecek Yıllara Ait Gelirler ve Gider Tahakkukları

G - Diğer Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar

Öz  kaynaklar  grubu,  işletme  sahip  veya  ortaklarının  sahip  veya  ortak  sıfatıyla  işletme  varlıkları üzerindeki haklarını kapsamaktadır. Öz kaynaklar grubu aşağıdaki kalemlerden oluşur:

A - Ödenmiş Sermaye

B - Sermaye Yedekleri

C - Kâr Yedekleri

D - Geçmiş Yıllar Kârları

E - Geçmiş Yıllar Zararları (-)

F - Dönem Net Kârı (Zararı)

Muhasebe İçi Envanter

Muhasebe dışı envanter işlemleri tamamlanıp, envanter listeleri hazırlandıktan  sonra elde edilen bu liste ile genel  geçici mizandaki  tutarlar  karşılaştırılır.  Eğer  tutarlar  arasında  bir denklik  varsa  herhangi  bir sorun yoktur dolayısıyla yapılacak bir işlem yoktur. Kayıtlardaki tutarlar dönem sonu bilançosunda görülecektir.  Eğer  genel  geçici  mizandaki  tutarlar  ile muhasebe  dışı envanter  sonucu  bulunan  tutarlar arasında  fark  çıkarsa,  gerçek  tutarlar  muhasebe  dışı envanter sonucunda  bulunan  tutarlar  olduğundan, hesaplar bu tutarları verecek şekilde muhasebe kayıtları aracılığıyla ayarlanır ve düzeltilir. Bu işlemlere muhasebe içi envanter işlemleri denir.

DÖNEM SONU İŞLEMLERİ

Muhasebe  süreci  içinde  dönem  içi  işlemler  tamamlandıktan  sonra  sıra  muhasebe  döneminin  sonunda yapılacak işlemlere gelir. Dönem sonu işlemleri aşağıdaki gibi sırasıyla yapılır:

Hesapların Kapatılması

Muhasebenin   temel  kavramlarından   dönemsellik  kavramı   gereğince,   her  hesap  dönemi   diğerinden bağımsız olduğundan, dönem sonu işlemleri tamamlanıp gerekli finansal tablolar düzenlendikten sonra, o döneme ait hesapların da kapatılarak dönemin sona erdirilmesi gerekir. Bir hesabın kapalı olması, borç ve alacak  taraf toplamlarının  birbirine  eşit olması  anlamına  gelir. Bu nedenle,  kesin mizanda  borç kalanı veren varlık hesaplarının  borç kalanı kadar alacaklandırılması,  alacak kalanı veren kaynak hesaplarının ise alacak kalanı kadar borçlandırılması halinde ilgili hesaplar kapatılmış olacaktır. Bunun için yevmiye defterinde  kapanış  maddesi  düzenlenir.  Bu  madde  büyük  defter  hesaplarına aktarıldığı  zaman  bütün hesapların borç ve alacak eşitliği sağlanacak ve dönem sonunda açık bir hesap kalmayacaktır. Kapanış maddesi aşağıdaki gibi yapılır:

Öz  kaynaklar  grubu,  işletme  sahip  veya  ortaklarının  sahip  veya  ortak  sıfatıyla  işletme  varlıkları üzerindeki haklarını kapsamaktadır. Öz kaynaklar grubu aşağıdaki kalemlerden oluşur:

Envanter: Bazen işletmenin sadece varlıklarını, bazen mevcut, alacak ve borçlarını gösteren listeleri, bazen de sadece stokların miktar ve değerlerini ifade etmek için kullanılan bir kavramdır. Envanter çıkarma, Sayım ve değerleme olmak üzere iki aşamalı ve işletmenin tüm varlık, alacak ve borçların bulunduğu liste olarak ele alınmaktadır. Envanter işlemleri, işletmenin sahip olduğu varlıklar ve kaynakların bilanço günündeki miktar ve değerlerini kesin bir şekilde ve dökümlü olarak belirlemek ve elde edilen sonuçlara göre gerekli ayarlama ve düzeltme kayıtlarını yaparak gerçek değerleriyle görülmesini sağlamaktır. Dönem sonu işlemleri, muhasebe sürecinin genel geçiçi mizanın hazırlanması işlemlerinden sonraki aşamalar olarak adlandırılır. Envanter işlemlerini de kapsayan geniş bir kavramdır. Dönem içi işlemler, günlük işlemlere ait ispat edici belgelerin ve bilgilerin elde edilmesi ve bu belgelere dayanarak işlemlerin yevmiye ve büyük deftere kaydedilmesi ve de geçici mizanların düzenlenmesini kapsar.

Dönem sonu işlemleri aşağıdaki gibi sırasıyla yapılır:

Değerlemede kullanılacak ölçü ve yöntemler çeşitlidir. Bu değerleme ölçüleri konusunda beş farklı belirleyici yasal düzenleme bulunmaktadır:

Yevmiye defterine yapılan kayıtların, büyük deftere doğru ve eksiksiz aktarılıp aktarılmadığını kontrol etmek amacıyla düzenlenen çizelgelere mizan adı verilir. Bu kontrol, mizanın hazırlandığı tarihte, yevmiye defterindeki borçlu ve alacaklı tutarların kümülatif toplamlarının büyük defterde de oluşup oluşmadığının denetlenmesi temeline dayanır.

Muhasebe içi envanter işlemlerinden sonra kayıt doğruluğunu sağlamak üzere oluşturulan mizandır. Kesin mizanın içerdiği tutarlar dönem sonu itibarı ile kesindir ve tutarların kalanları dönem sonu bilançosunu oluşturur. Kesin mizanda, borç kalanı veren hesapların kalanları bilançonun aktifini, alacak kalanı veren hesapların kalanları ise bilançonun pasifini oluşturacaktır. Kesin mizanın şekli ve düzenlemesi diğer mizanlardan farklı değildir. Ancak kesin mizanda tüm maliyet, gider ve gelir hesapları kapanmış bir biçimde yer alır. 
Dönem içinde herhangi bir zamanda düzenlenen mizanlara “geçici mizan” adı verilir. Genelde geçici mizanlar her ayın sonunda çıkartılırlar. Ancak mizanların daha kısa aralıklarla da çıkarılması mümkündür, böylelikle mizanların ortaya çıkarabileceği hatalar daha çabuk bulunarak düzeltilebilir. Son ayda çıkartılan mizanda birikmiş olarak on iki aylık tutarlar ve kalanlar gözükür. Bu mizana “genel geçici mizan” adı verilir.

Bilançoda, birbirleri ile ilgili unsurları net ve gerçek değerleriyle bir arada göstermek ve analizlere kolaylık sağlamak amacıyla bazı durumlarda kesin mizanda alacak kalanı veren bir hesap, bilançonun aktifinde ilgili olduğu bir kalemin altında indirim olarak gösterilebilir. Şüpheli alacaklar karşılıkları, değer düşüklüğü karşılıkları, alacak senetleri reeskontu, birikmiş amortismanlar gibi aktif düzenleyici hesapolarak adlandırılan bu hesapların kalanları ilgili aktif grubu içinde yer alacaktır. Aynı şekilde bazı durumlarda kesin mizanda borç kalanı veren bir hesap, bilançonun pasifinde ilgili olduğu bir kalemin altında indirim olarak gösterilebilir. Ödenmemiş sermaye, zarar, borç senetleri reeskontu gibi pasif düzenleyici hesapolarak adlandırılan bu hesapların kalanları ilgili pasif grubu içinde yer alacaktır.

Vergi Usul Kanunu: VUK’nun 258. maddesi değerlemeyi “Değerleme, vergi matrahlarının hesaplanmasıyla ilgili iktisadi kıymetlerin takdir ve tespitidir.” şeklinde tanımlamaktadır. 261. maddesi ise değerleme ölçülerini “Değerleme, iktisadi kıymetin nevi ve mahiyetine göre aşağıdaki ölçülerden biri ile yapılır: Maliyet bedeli, borsa rayici, tasarruf değeri, mukayyet değer, itibari değer, vergi değeri, rayiç bedel, emsal bedeli ve emsal ücreti.” şeklinde ele almıştır. Türkiye Muhasebe ve Finansal Raporlama Standartlarına göre değerleme ölçüleri, kavramsal çerçevede dört başlık altında toplanmıştır. Bu ölçüler; tarihi maliyet, cari maliyet, gerçekleşebilir değer ve bugünkü değerdir.

Stoklar: Dönem sonu işlemlerinin en ayrıntılı şekilde yapıldığı kalemdir. İşletmedeki tüm stoklar sayılır, fiziki nedenlerle bozulmuş, kırılmış, çatlamış vb. nedenlerle sorunlu olan stoklar belirlenir ve sayım listelerine işaret edilir.

Bir hesabın kapalı olması, borç ve alacak taraf toplamlarının birbirine eşit olması anlamına gelir. Bu nedenle, kesin mizanda borç kalanı veren varlık hesaplarının borç kalanı kadar alacaklandırılması, alacak kalanı veren kaynak hesaplarının ise alacak kalanı kadar borçlandırılması halinde ilgili hesaplar kapatılmış olacaktır. Bunun için yevmiye defterinde kapanış maddesidüzenlenir. Bu madde büyük defter hesaplarına aktarıldığı zaman bütün hesapların borç ve alacak eşitliği sağlanacak ve dönem sonunda açık bir hesap kalmayacaktır. Hesap döneminin bitmesi aynı zamanda izleyen dönemin başlaması anlamına gelir. Bu nedenle işletmenin dönem sonundaki durumu, hesapların yukarıdaki kayıt ile kapanmış olmasına rağmen, izleyen dönemin başlangıç durumudur. Kısacası düzenlenen dönem sonu bilançosu, bir sonraki dönemin dönem başı bilançosunu oluşturacaktır. Yeni dönemde hesaplar, dönem başı bilançosuna dayanarak bir açılış maddesiile tekrar açılacak ve böylece işletmenin sürekliliği sağlanmış olacaktır.

Bilanço, işletmenin belirli bir tarihteki finansal durumu hakkında bilgi veren bir tablodur. Bilanço, işletmenin sadece belirli bir tarihteki finansal durumunu gösterdiği için statikbir tablo olarak nitelendirilir. Bu kapsamda bilanço, bir işletmenin belirli bir tarihteki varlıklarını ve bu varlıklar üzerinde kimlerin hak sahibi olduğunu gösteren bir finansal tablo olarak tanımlanmaktadır.

Muhasebe sürecinde dönem sonu işlemleri sırasıyla; genel geçici mizan, muhasebe dışı envanter, muhasebe içi envanter den sonra  kesin mizan ve sonrasında da finansal tabloların düzenlenmesi ve kapanış kayıtları yapılır. Doğru cevap B’dir.