GENEL MUHASEBE - Deneme Sınavı - 6

Vergi Usul Kanunu: VUK’nun 258. maddesi değerlemeyi “Değerleme, vergi matrahlarının hesaplanmasıyla ilgili iktisadi kıymetlerin takdir ve tespitidir.” şeklinde tanımlamaktadır. 261. maddesi ise değerleme ölçülerini “Değerleme, iktisadi kıymetin nevi ve mahiyetine göre aşağıdaki ölçülerden biri ile yapılır: Maliyet bedeli, borsa rayici, tasarruf değeri, mukayyet değer, itibari değer, vergi değeri, rayiç bedel, emsal bedeli ve emsal ücreti.” şeklinde ele almıştır. Türkiye Muhasebe ve Finansal Raporlama Standartlarına göre değerleme ölçüleri, kavramsal çerçevede dört başlık altında toplanmıştır. Bu ölçüler; tarihi maliyet, cari maliyet, gerçekleşebilir değer ve bugünkü değerdir.

Stoklar: Dönem sonu işlemlerinin en ayrıntılı şekilde yapıldığı kalemdir. İşletmedeki tüm stoklar sayılır, fiziki nedenlerle bozulmuş, kırılmış, çatlamış vb. nedenlerle sorunlu olan stoklar belirlenir ve sayım listelerine işaret edilir.

Bir hesabın kapalı olması, borç ve alacak taraf toplamlarının birbirine eşit olması anlamına gelir. Bu nedenle, kesin mizanda borç kalanı veren varlık hesaplarının borç kalanı kadar alacaklandırılması, alacak kalanı veren kaynak hesaplarının ise alacak kalanı kadar borçlandırılması halinde ilgili hesaplar kapatılmış olacaktır. Bunun için yevmiye defterinde kapanış maddesidüzenlenir. Bu madde büyük defter hesaplarına aktarıldığı zaman bütün hesapların borç ve alacak eşitliği sağlanacak ve dönem sonunda açık bir hesap kalmayacaktır. Hesap döneminin bitmesi aynı zamanda izleyen dönemin başlaması anlamına gelir. Bu nedenle işletmenin dönem sonundaki durumu, hesapların yukarıdaki kayıt ile kapanmış olmasına rağmen, izleyen dönemin başlangıç durumudur. Kısacası düzenlenen dönem sonu bilançosu, bir sonraki dönemin dönem başı bilançosunu oluşturacaktır. Yeni dönemde hesaplar, dönem başı bilançosuna dayanarak bir açılış maddesiile tekrar açılacak ve böylece işletmenin sürekliliği sağlanmış olacaktır.

Bilanço, işletmenin belirli bir tarihteki finansal durumu hakkında bilgi veren bir tablodur. Bilanço, işletmenin sadece belirli bir tarihteki finansal durumunu gösterdiği için statikbir tablo olarak nitelendirilir. Bu kapsamda bilanço, bir işletmenin belirli bir tarihteki varlıklarını ve bu varlıklar üzerinde kimlerin hak sahibi olduğunu gösteren bir finansal tablo olarak tanımlanmaktadır.

Muhasebe sürecinde dönem sonu işlemleri sırasıyla; genel geçici mizan, muhasebe dışı envanter, muhasebe içi envanter den sonra  kesin mizan ve sonrasında da finansal tabloların düzenlenmesi ve kapanış kayıtları yapılır. Doğru cevap B’dir.

Muhasebe sürecinde dönem sonu işlemleri sırasıyla; genel geçici mizan, muhasebe dışı envanter, muhasebe içi envanter, kesin mizan, finansal tabloların düzenlenmesi ve kapanış kayıtlarının yapılmasıyla gerçekleştirilir. Doğru yanıt A’dır.

Muhasebe sürecinde, seçeneklerdeki işlemler sırasıyla; aylık mizan, muhasebe dışı envanter, muhasebe içi envanter, kesin mizan, finansal tabloların düzenlenmesi şeklinde sırasıyla gerçekleştirilir. Doğru yanıt A'dır.

Envanter işlemleri, işletmenin sahip olduğu varlıklar ve kaynakların bilanço günündeki miktar ve değerlerini kesin bir şekilde ve dökümlü olarak belirlemek ve elde edilen sonuçlara göre gerekli ayarlama ve düzeltme kayıtları, fire, aşınma ve yıpranma kayıtları yaparak gerçek değerleriyle görülmesini sağlamaktır. Kısacası envanter işlemleri, muhasebe bilgilerinin işletmenin gerçek durumunu gösterir hale getirilmesi için yapılan iş ve kayıtlardan oluşmaktadır. Geçici mizanlar, dönem içindeki muhasebe kayıtlarına göre yapılan işlemlerdir, envanter işlemi değildir. Doğru yanıt D’dir.

İşletmelerin Faaliyet dönemlerinin sonunda düzenlediği envanter, dönem sonu envanteridir. Faaliyetlerine devam eden işletmeler dönem sonu envanteri ve dönem başı envanteri düzenlemek zorundalar. İşletmenin dönem sonu envanteri aynı zamanda o işletmenin sonraki döneminin dönem başı envanteridir. Örneğin 31.12.2018 dönem sonu envanteri, 01.01.2019 dönem başı envanteridir.

Türkiye Muhasebe ve Finansal Raporlama Standartlarında temel değerleme ölçüsü olarak, gerçeğe uygun değer kabul edilmiştir. TTK ve SPK değerleme ölçüleri konusunda Türkiye Muhasebe Standartlarını adres göstermektedirler. Gerçeğe Uygun Değer: Karşılıklı pazarlık ortamında, bilgili istekli taraflar arasında bir varlığın el değiştirdiği veya bir borcun ödendiği değerdir.

Dönem içinde herhangi bir zamanda düzenlenen mizanlara “geçici mizan” adı verilir. Genelde geçici mizanlar her ayın sonunda çıkartılırlar. Son ayda çıkartılan mizanda birikmiş olarak on iki aylık tutarlar ve kalanlar gözükür. Bu mizana “genel geçici mizan” adı verilir. Genel geçici mizan dönem sonu ayarlama ve düzeltme kayıtlarından önce düzenlenir. Doğru yanıt C’dir.

Varlıklar, bilançonun aktifnde dönen ve duran varlıklar şeklinde sınıflandırılmıştır. Duran varlıklar grubu, bir yıl veya işletmenin normal faaliyet döneminde paraya dönüşmesi, satılması veya tüketilmesi öngörülmeyen varlıkları kapsamaktadır. doğru yanıt B'dir.

Birbirleri ile ilgili unsurları net ve gerçek değerleriyle bir arada göstermek ve analizlere kolaylık sağlamak amacıyla bazı durumlarda kesin mizanda alacak kalanı veren bir hesap, bilançonun aktifinde ilgili olduğu bir kalemin altında indirim olarak gösterilebilir. Şüpheli alacaklar karşılıkları, değer düşüklüğü karşılıkları, alacak senetleri reeskontu, birikmiş amortismanlar gibi aktif düzenleyici hesap olarak adlandırılan bu hesapların kalanları ilgili aktif grubu içinde yer alır. Ödenmemiş sermaye borç kalanı veren ve pasifi (sermaye hesabını) düzenleyen bir hesaptır, aktifi değil. Doğru yanıt D’dir.

Gelir tablosunda muhasebe ilkeleri, muhasebe standartları ve TTK hükümlerine göre hesaplanan kâr, ticari kâr’dır. Ticari kâr belirlenirken; vergi yasalarına göre kabul edilsin veya edilmesin tüm giderler ile vergiye tabi olsun ya da olmasın tüm gelirler dönem kârı veya zararı hesabına devredilir. Doğru yanıt D’dir.

Envanter işlemleri, işletmenin sahip olduğu varlıklar ve kaynakların bilanço günündeki miktar ve değerlerini kesin bir şekilde ve dökümlü olarak belirlemek ve elde edilen sonuçlara göre gerekli ayarlama ve düzeltme kayıtlarını yaparak gerçek değerleriyle görülmesini sağlamaktır.

Türkiye Muhasebe ve Finansal Raporlama Standartları: Standartlara göre değerleme “finansal tablolarda yer alan unsurların bilançoda ve gelir tablosunda tahakkuk ettirilecekleri ve gösterilecekleri parasal tutarların belirlenmesi işlemi” olarak tanımlanmaktadır. Standartlarda temel değerleme ölçüsü olarak, gerçeğe uygun değer kabul edilmiştir. Standartlarda farklı durumlarda uygulanması gereken ve gerçeğe uygun değere karşılık gelen çok sayıda değerleme ölçüsü sayılmaktadır. Bu değerleme ölçüleri, kavramsal çerçevede dört başlık altında toplanmıştır. Bu ölçüler; tarihi maliyet, cari maliyet, gerçekleşebilir değer ve bugünkü değerdir. Finansal tabloların hazırlanmasında en çok kullanılan değerleme ölçüsü tarihi maliyet ölçüsüdür, diğer değerleme ölçüleri genellikle tarihi maliyet ölçüsü ile birlikte kullanılır.

Temel finansal tablolar; bilanço, gelir tablosu ve eklerini kapsamakta iken ek finansal tablolar ise; satışların maliyeti tablosu, fon akım tablosu, nakit akım tablosu, kâr dağıtım tablosu ve öz kaynaklar değişim tablosu gibi daha ayrıntılı bilgileri içermektedir.

Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’nde finansal tabloların amaçları üç noktada ele alınmaktadır: 

• Yatırımcılar, kredi verenler ve diğer ilgililer için karar almada yararlı bilgiler sağlamak,
• Gelecekteki nakit akımlarını değerlendirmede yararlı bilgiler sağlamak,
• Varlıklar, kaynaklar ve bunlardaki değişiklikler ile işletme faaliyet sonuçları hakkında bilgi sağlamak.

Yevmiye defterine yapılan kayıtların, büyük deftere doğru ve eksiksiz aktarılıp aktarılmadığını kontrol etmek amacıyla düzenlenen çizelgelere mizan adı verilir.

Kesin mizan, muhasebe içi envanter işlemlerinden sonra kayıt doğruluğunu sağlamak üzere oluşturulan mizandır.