GENEL MUHASEBE I

Stoklar; en genel anlamıyla işletmelerin ana faaliyet konularını yerine getirebilmeleri için tüketmek, satmak ya da üretimde kullanmak amacı ile elinde bulundurduğu varlıklar olarak tanımlanmaktadır.

Ticaret işletmelerinin ana faaliyet konusu, bir imalat işletmesinden ya da başka bir ticaret işletmesinden almış oldukları malları uygun gördükleri oranda bir kâr ile diğer bir işletmeye ya da nihai müşteriye, başka bir ifade ile ihtiyaç sahiplerine satmaktır.
Stoklar tekdüzen hesap planında aşağıdaki hesap gruplarında izlenirler.
150 İlk Madde ve Malzeme
151 Yarı Mamuller Üretim
152 Mamuller
153 Ticari Mallar
157 Diğer Stoklar
158 Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı (-)
159 Verilen Sipariş Avansları
Ancak yukarıda sıralanan hesaplardan 150 İlk Madde ve Malzeme, 151 Yarı Mamuller Üretim ve 152 Mamuller; imalat işletmeleri tarafından kullanılan hesaplar olup Maliyet Muhasebesi dersinde ayrıntılı bir şekilde ele alınacaktır. Bu ünitede ticaret işletmeleri tarafından gerçekleştirilen mal alım-satım işlemleri ele alınacağından 153 Ticari Mallar hesabı kullanılacaktır.

190 DEVREDEN KDV HESABI: İşletmenin bir ay içinde alış işlemleri sonucunda
ödediği ya da ödeyeceği katma değer vergisinin izlendiği 191 İNDİRİLECEK
KDV hesabı ile satış işlemleri sonucu alıcılardan tahsil ettiği ya da edeceği
katma değer vergisinin izlendiği 391HESAPLANAN KDV hesabının karşılaştırılması sonucunda ödenen ya da ödenecek katma değer vergisinin tahsil edilen ya da tahsil edilecek katma değer vergisini aşması durumunda, başka bir ifade ile 191 İNDİRİLECEK KDV hesabının bakiyesinin 391 HESAPLANAN KDV hesabının bakiyesini aşması durumunda, kalan tutarın izlendiği hesaptır.

Alış giderleri, satın alınan malların işletmenin amaçladığı şekilde kullanıma ya da satışa hazır hâle gelebilmesi için işletme tarafından yapılması gereken harcamalardır.

Satış işlemi ile doğrudan ilgili olarak herhangi bir harcama yapılması gerekiyorsa nakliye, sigorta vb bu tutarlar, devamlı envanter yönteminde olduğu gibi 760 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri hesabının borcunda izlenir.

Brüt Dönem Kârı veya Zararı = Brüt Satışlar – Satış İadeleri– Satış İskontoları – Satılan Ticari Malların Maliyeti= 6.000 – 450 – 500 – 3.700
                                = 1.350 lira (Kâr)

153 TİCARİ MALLAR HESABI

İade edilen malların maliyeti 153 Ticari Mallar hesabında açılacak “Alış İadeleri” alt hesabının alacağına, alış işleminin peşin ya da kredili olmasına bağlı olarak ilgili hesap ya da hesapların borcuna kaydedilir.

Kredili mal alışı

Satılan Ticari
Malların Maliyeti = Dönem Başı Ticari Mal Stoku –( Mal Alışları – Alış İadeleri)–Dönem Sonu Ticari Mal Stoku
                               = 1.000 + (6.500 – 500) – 3.300
                               = 3.700

Stokların maliyeti; satın alma fiyatı, ithalat vergileri, nakliye, yükleme boşaltma maliyetleri ile mamul, malzeme ve hizmetlerin elde edilmesiyle doğrudan bağlantısı kurulabilen diğer maliyetleri içerir. Ticari iskontolar ve benzeri diğer indirimler ise stok maliyetinin belirlenmesinde indirim konusu yapılırlar.

Demirbaşlar stok değil maddi duran varlık grubunda yer alan bir hesaptır. Sorunun doğru yanıtı "A" seçeneğidir.

Satış bedeli üzerinden alıcılardan tahsil edilen ya da tahsil edilecek olan katma değer vergisinin izlendiği hesap, Hesaplanan KDV Hesabıdır. Sorunun doğru yanıtı "B" seçeneğidir.

Katma değer vergisi satın alınan malların maliyetine dahil edilmez. Sorunun doğru yanıtı "C" seçeneğidir.

Ticari mal satın alındığından Alıcılar hesabı yer almaz. Sorunun doğru yanıtı "D" seçeneğidir.

Sorunun doğru yanıtı "E" seçeneğidir. Diğer şıklar doğru değildir.

Sorunun doğru yanıtı "A" seçeneğinde belirtildiği gibi, alıcılar hesabı 1440 TL borçlandırılır.

Satılan malların nakliyesi için ödenen giderler, pazarlama, satış ve dağıtım giderleri hesabına kaydedilir. Sorunun doğru yanıtı "B" seçeneğidir.

Satılan Ticari Malın Maliyeti= Dönem başı mal mevcudu+Dönem içi alışlar-Dönem sonu mal mevcudu

Satılan Ticari Malın Maliyeti= 100 + 1500 - 200=1400 TL

Sorunun doğru yanıtı "C" seçeneğinde verilmiştir.

Satılan Ticari Malın Maliyeti= 2000+20000-1000-1500=19500

Brüt Kar=Satışlar-Satılan Ticari Malın Maliyeti

Brüt Kar=23000-19500= 3500 TL

Doğru seçenek "D" şıkkıdır.

Dönem Karı= Satışlar- Satılan Ticari Malın Maliyeti- Faaliyet Giderleri

Dönem Karı= 10000- 8000- 1000= 1000 TL

Sorunun doğru yanıtı "E" seçeneğidir.