GENEL MUHASEBE I

Diğer alacaklar, işletmelerin temel faaliyeti dışında ve en çok bir yıl içinde tahsil edilmesi beklenen senetli veya senetsiz alacaklar ile bu gruba ait şüpheli alacaklar ve şüpheli alacak karşılığından oluşmaktadır, Tekdüzen Hesap Planında bu tür alacaklar 13 Diğer Alacaklar grubu altında yer almaktadır, Diğer alacaklar grubu aşağıdaki hesaplardan oluşmaktadır:131 Ortaklardan Alacaklar132 İştiraklerden Alacaklar133 Bağlı Ortaklıklardan Alacaklar135 Personelden Alacaklar136 Diğer Çeşitli Alacaklar137 Diğer Alacaklar Reeskontu (-)138 Şüpheli Diğer Alacaklar139 Şüpheli Diğer Alacaklar Karşılığı (-)Doğru cevap (E) şıkkıdır. Diğer çeşitli alacaklar Diğer alacaklar grubundadır.

Ortakların henüz yerine getirmedikleri sermaye taahhütleri, işletmeden çekilen paralar veya ödünç aldıkları paralar için işletmeye olan kısa vadeli borçları söz konusu olabilmektedir, Ortaklara verilen borçlar, finansal raporların hatalı analiz edilmesini önlemek amacıyla ayrı bir hesapta izlenmelidir, İşletme ortaklarından olan bu alacaklar 131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR hesabında izlenir, Ortaklardan Alacaklar hesabının borç kalanı, ortakların işletmeye olan borçlarının ne kadar olduğunu göstermektedir, Ortaklar işletmeden borç para aldıklarında bu hesap borçlanır, ortakların almış oldukları borçlarını ödemeleri durumunda ise bu hesap alacaklanır,İş yaşamında ortaklardan alacaklar hesabi; şirket ortağının, şirketin fonlarının diğer bir deyişle şirket sermayesinin ortak tarafından kullanılmış olması anlamını taşımaktadır, Ortakların işletmeden sıklıkla ödünç para alması, işletmelerde kişilik kavramının göz ardı edilmesi veya örtülü sermaye kullanımı gibi bazı sorunlara neden olabilmektedir, TTK, bu sorunlara neden olan ve ortaklardan alacaklar hesabı gibi cari hesapların kullanımını yasaklamıştır,TTK’nun 358, maddesinde, “iştirak taahhüdünden doğan borç hariç, pay sahipleri şirkete borçlanamaz, Meğerki borç, şirketle, şirketin işletme konusu ve pay sahibinin işletmesi gereği olarak yapılmış bulunan bir işlemden doğmuş olsun ve emsalleriyle aynı veya benzer şartlara tabi tutulsun” şeklinde yapılan düzenleme ile anonim şirketler ve limited şirketlerde ortaklardan alacaklar hesabının kullanımı yasaklanmaktadır.Doğru cevap (E) şıkkıdır.

TMS 28 İştirakler standardına göre bir yatırıma iştirak diyebilmek için yatırımcı işletmenin yatırım yaptığı işletme üzerinde en az %20, en çok %50 oy hakkına sahip olmakla birlikte o işletme üzerinde önemli etkiye sahip olması gerekmektedir. Önemli etki kavramı, yatırım yapılan şirketin ve faaliyetlerle ilgili ve finansal politikaların belirlenmesi kararlarına katılma gücünü ifade etmektedir.

Bir işletmenin sermayesinin %50’sinden fazlasına sahip olduğu diğer işlemlerden olan ve bir ticari işlem sonucu doğmamış bulunan alacakları 133 Bağlı Ortaklıklardan Alacaklar hesabında takip edilmektedir. Alacağın doğması halinde bu hesap borçlandırılırken alacağın tahsil edilmesinde ise hesap alacaklandırılır.Doğru cevap (D) şıkkıdır.

İşletmelerin ana faaliyet konusunu oluşturan mal veya hizmet satışlarından ortaya çıkan, çek ve senede bağlanmamış alacaklar; 120 Alıcılar hesabında izlenir.

Ticari malların veya sunulan hizmetlerin belirli bir vadeye bağlı satışı sonucunda ortaya çıkan alacaklara Ticari Alacaklar denmektedir. Dönen Varlıklar kapsamında yer alan Ticari Alacaklar grubuna ilişkin hesaplar şöyledir 120 Alıcılar 121 Alacak Senetleri 122 Alacak Senetleri Reeskontu (-) 125 Ertelenmiş Ticari Alacaklar Vade Farkı (-) 126 Verilen Depozito ve Teminatlar 127 Diğer Ticari Alacaklar 128 Şüpheli Alacaklar 129 Şüpheli Alacaklar Karşılığı (-)

Alıcılar hesabının işleyişi ve muhasebeleştirilmesi aşağıdaki büyük defter üzerinde örneklendirilmiştir. Daha önceki, dönemden devreden senetsiz alacaklar, Vadeli (kredili) mal ve hizmet satışları, Senetsiz alacaklara tahakkuk ettirilen faizler, Eksik, hatalı vb. nedenler ile yapılan düzeltmeler ve diğer işlemler hesabın borcunda izlenirken Müşterilerden tahsil edilen paralar, Alıcılara hesabına karşılık alınan senetler, Müşterilere yapılan miktar ve kasa iskontoları, İdari takibe alınan alacaklar, Şüpheli duruma düşen alacaklar, Eksik, hatalı vb. nedenler ile yapılan düzeltmeler ise hesabın alacağında izlenir.