GENEL MUHASEBE I

Nakit mal alışı, bankaya yatırılan paralar, çek ödemeleri, vadesi gelen borçların nakden ödenmesi, hisse  senedi alımı  gibi mali nitelikli olaylar sonucunda kasada- ki para  miktarı  azalırsa bu olaylar tediye olarak adlandırılır. Tediye  işlemleri  ise, Kasa hesabını alacaklandırılır.

Hazır Değerler grubunda kasadaki paradan sonra  en likit varlık, işletmenin  sahip olduğu çeklerdir. işletmeler, ticari işlemlerinde kasadaki parası veya  bankadaki  ti- cari mevduatı yerine kaydi para olarak çekleri kullanabilir. işletmenin bir varlık  sa- tışı veya  bir alacak tahsili  karşılığında  nakit  yerine geçen bir çek alması durumuda

101 ALINAN ÇEKLER hesabı kullanılır. Alınan  Çekler  hesabı; ibraz  süreleri sonun- da  tahsil  edilmesi beklenen, likiditesi bakımından kasa  ile  eşdeğer niteliğe  sahip olan  ve Hazır Değerler grubunda yer alan  bir hesaptır.

İşletme  bir varlığın  satışı veya  vadesi bitmiş bir alacağını tahsil  etmek  için  bir çek aldığında  101 Alınan  Çekler  hesabı borçlandırılır. Çek tahsil edildiğinde ise bu hesap alacaklandırılır. Alınan  çekler  hesabı, dönem  sonunda borç  kalanı verir  ya da kalan  vermez.

Pelin ve Halit, 10.05.20X1 tarihinde toplam  t20.000 nakit sermaye ile Pelit Ticaret işletmesini eşit paylı ortak olarak kurmuşlardır.

İşletme,  10 Mayıs tarihinde tüm kuruluş işlemlerini  tamamlamış  ve kuruluş sözleşmesinde ortakların taahhüt  etmiş oldukları onar bin lirayı  Pelit Ticaretin  kasası- na koymuşlardır. Böylece işletmenin  açılış kaydında işletmenin sermayesindeki ve kasasındaki artış kayda alınmıştır.

Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri

işletme  tarafından diğer kişiler için düzenlenen çekler  ile bankaya verilen ödeme emirleri  (virman), Verilen  Çekler  ve Ödeme  Emirleri hesabında takip  edilmektedir.

103 VERiLEN ÇEKLER VE ÖDEME EMiRLERi hesabı, bilançoda gösterilirken nakit ve nakit  benzerleri grubunda bir indirim  olarak yer  almaktadır. Bir diğer ifade  ile pasif  karakterli bir hesap olmasına rağmen aktifte  gösterilmektedir.

işletme  ticari faaliyetleri karşılığında  çek  keşide ettiğinde borcunda bir artış olması  nedeniyle Verilen  Çekler  ve Ödeme  Emirleri  hesabı alacaklandırılır. Keşide edilen çekin  ve ödeme emrinin  banka  tarafından ilgili kişilere ödenmesi durumun- da ise Verilen  Çekler  ve Ödeme  Emirleri hesabı borçlandırılır.

İşletmenin sahip  olduğu  yabancı paraların kullanılması durumunda yapılan ödemeler yabancı paraların ilk alış kuru  değeri üzerinden Türk Lirası olarak kasadan  çıkışı  gerçekleştirilir. Yabancı paralar kasadan çıktığında Türk Lirası  değeri üzerinden alacaklandırılır. Böylece Yabancı Paralar  Kasası  hesabının borç  kalanı ilk  alış kuru  değerine  bölünerek kasada bulunması gereken yabancı para  miktarının  tespit edilmesi amaçlanmaktadır. Ancak  işletme için yabancı paraların miktarının  takip  edilmesi önemli  ise bu durumda Nazım Hesaplar  yardımıyla yabancı paraların takibi  gerçekleştirilebilir.

Nazım Hesaplar; bir işletmenin alacağı, borcu ve varlıkları ile ilgili olmayan ancak bunların açıklanması için kullanılmak üzere Muhasebe Planında bulunan ana hesaptır.

Eğer işletme, kasasındaki yabancı paraları  kendi  para  cinsinden de takip  etmek  istiyorsa, Nazım Hesaplar kullanılır.

KASA

İşletmelerin kasasında bulunan ulusal para  ve yabancı para  mevcudu, kasa  terimiyle  ifade  edilmektedir. İşletmenin en likit değeri, kasasında bulunan paralardır ve işletmenin  harcamasına hazır  değerlerdir.

Tahsilat; işletmenin temel veya yan faaliyetleri sonucunda alacaklılarından topladığı paralardır.

Nakit mal  satışı, bankadan çekilen paralar, vadesi dolan  alacakların alınması, menkul kıymetlerin satılması gibi finansal nitelikli olaylar sonucunda kasadaki para miktarı  artarsa  bu olaylar tahsilat  olarak adlandırılır.

Tediye; işletmenin temel veya yan faaliyetleri  sonucunda borçlularına ödediği paralardır.

Nakit mal alışı, bankaya yatırılan paralar, çek ödemeleri, vadesi gelen borçların nakden ödenmesi, hisse  senedi alımı  gibi mali nitelikli olaylar sonucunda kasadaki para  miktarı  azalırsa bu olaylar tediye olarak adlandırılır.

Alınan Çekler

Hazır Değerler grubunda kasadaki paradan sonra  en likit varlık, işletmenin  sahip olduğu çeklerdir. işletmeler, ticari işlemlerinde kasadaki parası veya  bankadaki  ti- cari mevduatı yerine kaydi para olarak çekleri kullanabilir. işletmenin bir varlık  satışı veya  bir alacak tahsili  karşılığında  nakit  yerine geçen bir çek alması durumunda 101 ALINAN ÇEKLER hesabı kullanılır. Alınan  Çekler  hesabı; ibraz  süreleri sonun- da  tahsil  edilmesi beklenen, likiditesi bakımından kasa  ile  eşdeğer niteliğe  sahip olan  ve Hazır Değerler grubunda yer alan  bir hesaptır.

İşletme  bir varlığın  satışı veya  vadesi bitmiş bir alacağını tahsil  etmek  için  bir çek aldığında  101 Alınan  Çekler  hesabı borçlandırılır. Çek tahsil edildiğinde ise bu hesap alacaklandırılır.

Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri

İşletme  tarafından diğer kişiler için düzenlenen çekler ile bankaya verilen ödeme emirleri (virman), Verilen Çekler ve Ödeme  Emirleri hesabında takip  edilmektedir.

103 VERiLEN ÇEKLER VE ÖDEME EMİRLERİ hesabı, bilançoda gösterilirken nakit ve nakit  benzerleri grubunda bir indirim olarak yer  almaktadır. Bir diğer ifade  ile pasif  karakterli bir hesap olmasına rağmen aktifte  gösterilmektedir.

İşletme  ticari faaliyetleri karşılığında  çek  keşide ettiğinde borcunda bir artış olması  nedeniyle Verilen  Çekler  ve Ödeme Emirleri  hesabı alacaklandırılır. Keşide edilen çekin  ve ödeme emrinin  banka  tarafından ilgili kişilere ödenmesi durumun- da ise Verilen  Çekler  ve Ödeme  Emirleri hesabı borçlandırılır. Hesap,  pasif karakterli olması  nedeniyle, kalan  verirse  alacak kalanı verir. Hesabın alacak kalanı vermesi  durumunda keşide edilen çeklerin ya da verilen ödeme emirlerinin, işletmenin; lehtara  bankadaki ticari mevduat hesabından veya  nakden bir ödeme yapmadığı anlaşılmalıdır.

İşletmenin verdiği çekler  de ibraz vadelidir.

Nakit mal satışı, bankadan çekilen paralar, vadesi dolan alacakların alınması, menkul kıymetlerin satılması gibi finansal nitelikli olaylar sonucunda kasadaki para miktarı artarsa bu olaylar tahsilat olarak adlandırılır. Tahsilat işlemleri ise kasa hesabını borçlandırır.

Nakit mal alışı, bankaya yatırılan paralar, çek ödemeleri, vadesi gelen borçların nakden ödenmesi, hisse senedi alımı gibi mali nitelikli olaylar sonucunda kasadaki para miktarı azalırsa bu olaylar tediye olarak adlandırılır ve kasa alacaklandırılır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yabancı para üzerinde yapılan işlemlerin genel adına döviz işlemleri denir. Nakit para üzerinden yapılan yabancı para işlemleri ise efektif olarak adlandırılır.

Finansal varlıklar, sahibine sözleşmeye dayalı bir hak kazandıran finansal araçlardır. Nakit, ticari alacaklar, alacak senetleri, kredi alacakları, hisse senetleri, tahviller vb. finansal araçlar; finansal varlık olarak kabul edilmektedir.

Tekdüzen hesap planında Dönen Varlıkların ilk grubunu oluşturan Hazır Değerler, aşağıdaki hesaplardan oluşmaktadır:
100. KASA
101. ALINAN ÇEKLER
102. BANKALAR
103. VERİLEN ÇEKLER VE ÖDEME EMİRLERİ (-)
108. DİĞER HAZIR DEĞERLER
Tekdüzen hesap planında hazır değerlerin nakit olarak elde veya bankada bulunan varlıklar ile istendiği zaman değer kaybına uğramadan paraya çevirme imkânı bulunan varlıkları (Menkul Kıymetler hariç) kapsadığı belirtilmektedir.

Nakit mal alışı, bankaya yatırılan paralar, çek ödemeleri, vadesi gelen borçların nakden ödenmesi, hisse senedi alımı gibi mali nitelikli olaylar sonucunda kasadaki para miktarı azalırsa bu olaylar tediye olarak adlandırılır. Tediye işlemleri ise, Kasa hesabını alacaklandırılır.

Yabancı para üzerinde yapılan işlemlerin genel adına döviz işlemleri denir. Nakit para
üzerinden yapılan yabancı para işlemleri ise efektif olarak adlandırılır.

İşletmeler, finansal işlemlerinde Türk Lirası kullanabilecekleri gibi efektif işlemleri de gerçekleştirebilir. Bu nedenle işletmenin nakit işlemlerinde takip edilen kasa hesabı; “100.01 Türk Lirası Kasası” ve “100.02 Yabancı Paralar Kasası” alt hesaplarında da izlenerek işletmenin nakit akışının kontrolüne yönelik bilgiler üretilebilmektedir.

İşletmeler, bankalar ile yaptıkları işlemlerini 102 BANKALAR ana hesabında takip ederler. İşletmeler, iş yaşamlarında birden fazla banka ile işlem yaparlar ve bu nedenle Bankalar ana hesabı, kendisine bağlı alt hesapları olan bir hesaptır. Bankalar ana hesabı ile bankalar yardımcı hesaplarının mutabakatı nakit yönetimi ve kontrolünde oldukça öneme sahiptir.

Diğer nakitler; nitelik itibarıyla hazır değer sayılan vadesi gelmiş kuponları, posta
pulları, banka ve posta havaleleri (yoldaki paralar) gibi kalemleri içerir. Diğer nakitler grubunda yer alan her bir unsur, yardımcı hesaplarda takip edilir.

108 DİĞER HAZIR DEĞERLER HS.                       250
       108.01 Posta Pulu
                           100 KASA HS.                                  250
                                  100.01 Türk Lirası Kasası

321 BORÇ SENETLERİ HS.                                               9.000
                103 VERİLEN ÇEKLER VE ÖDEME EMİRLERİ HS.            9.000