GENEL KİMYA II

Hız, bir süreçteki birim zamandaki değişim olarak ifade edilir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Hız, bir süreçteki birim zamandaki değişim olarak ifade edilir. Örneğin günlük yaşamda bir uçağın hızı 800 km/saat şeklinde ifade edilebilir. Burada değişim bir saatte uçağın uçtuğu mesafedir. Kimyasal tepkimede birim zamandaki değişim olarak tepken ve ürünlerin derişimlerindeki değişim kastedilir. Bir kimyasal tepkimede hızı, birim zamanda tepkenlerin veya ürünlerin derişimlerindeki değişimlerle orantılıdır

Sayda 216, Şekil 9.1 de görüldüğü gibi, A tepkeninin derişimi zamanla azalırken, B ürününün
derişiminde ise A'nın tükenme (tepkimeye girme) miktarı ve hızıyla orantılı olarak
artışı meydana gelmektedir. Bu durumun grafiği Sayfa:216, Şekil 9.2 de gösterilmiştir.

Tepkimelerde tepkenlerin tepkime derecelerini gösteren bu üsler genelde pozitif tam sayılar olurken, bazı tepkimelerde negatif bir sayı, sıfır veya kesirli bir sayı da olabilmektedir. Bu üslerin toplamı tepkimenin (toplam) derecesini verir. Başka bir deyişle, tepkime derecesi hız ifadesinde bulunan derişim terimlerinin üslerinin toplamıdır.

Yarılanma ömrü, bir maddenin (tepkenin) derişiminin, kütlesinin veya basıncının yar›ya düşmesi için geçmesi gereken zamandır.

A tepkeninin derişimi zamanla azalırken, B ürününün
derişiminde ise A nın tükenme (tepkimeye girme) miktarı ve hızıyla orantılı olarak artış meydana gelmektedir. B derişimindeki zamanla olan artışın doğrudan denkleştirilmiş denklemdeki stokiyometri ile ilişkili olacağı açıktır. Bu tepkime için B ürününün oluşum hızı, A tepkeninin
tükenme hızına eşittir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Tepkime hızının birimi mol/L zaman dır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Tepkime stokiyometrisi gere¤i 2 mol A tükendiğinde toplam 5 mol ürün oluşmaktadır. Doğru cevap C seçeneğidir.

2A → 4B + C tepkimesinde tepkime stokiyometrisine göre A'nın ortalama tükenme hızı C nin oluşum hızının iki katıdır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Tepkime hız sabitinin (k) birimi ise tepkimenin derecesine bağlı olarak birinci dereceden bir tepkime için zaman^–1 dir. Doğru cevap E seçeneğidir.

lnk₂/k₁=E_a/R(1/T2-1/T₁)

k_{2 =0.0715 s ^-1}

_{k1 = 2.01x10^{-4 s -1}}    

_{T2= 550 K}

_{T1= 350 K}

Bu tepkime ikinci dereceden bir tepkimedir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Tepkime bir tepkene göre üçüncü dereceden ise tepkenin
derifliminin 2 kat arttırılması durumunda tepkimenin hızı 2³ = 8 kat artar. Doğru cevap D seçeneğidir.

5

Bir tepkimenin gerçekleşebilmesi için çarpışan moleküllerin sahip olması gereken minimum enerjiye tepkimenin etkinleşme enerjisi (Ea) denir. Ea nın sayısal de¤eri her bir tepkime için farklıdır.

Geçiş halinde tepken moleküllerindeki bağların kırılmakta olduğu ve ürün moleküllerindeki bağların oluşmakta olduğu yüksek enerjili bir yapı oluşur. Bu yapıya etkinleşmiş (aktifleşmiş) kompleks denir.

Eğer, tepkime tepken olarak tek bir molekül içeriyorsa tepkimeye unimoleküler tepkime, iki molekül içeriyorsa bimoleküler tepkime, üç molekül içeriyorsa termoleküler tepkime denir. Termoleküler tepkimelerin gerçekleşme olasılığı unimoleküler ve bimoleküler tepkimelere göre oldukça azdır.

H₂(g) + 2ICl(g) → I₂(g) + 2HCl(g) tepkimesine ait hız ifadesi her iki tepkene göre birinci derecedendir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Bir kimyasal tepkimenin hızı, tepken derişimi veya sıcaklık arttırılarak arttırılabileceği gibi, tepkime ortamına katalizör ilavesiyle de arttırılabilir. Katalizörler, tepkimenin daha düşük etkinleşme enerjisine sahip farklı bir mekanizma üzerinden yürümesini sağlayarak tepkime hızını arttıran maddelerdir. Katalizörler denkleştirilmiş tepkime denkleminde yer almazlar ve tepkime sonunda değişime uğramazlar.

Heterojen katalizde tepkenler genellikle gaz ya da çözeltidedir.