GENEL KİMYA II

Moleküller arasında 3 çeşit moleküllerarası kuvvet bulunabilmektedir. Bunlar;
• Dipol-dipol kuvvetleri,
• London (dispersiyon) kuvvetleri,
• Hidrojen bağı.

Doğru cevap E şıkkıdır.

İki polar molekül arasındaki bu elektrostatik çekimin sonucunda oluşan kuvvete dipol-dipol kuvveti denir. London (dispersiyon) kuvvetleri polar, apolar bütün moleküller arasında görülen bir moleküllerarası etkileşim kuvvetidir. Elektronegatifliklerinin yüksek olduğunu ve moleküler bileşiklerinde ortaklanmamış elektron çifti içerdiklerini bildiğimiz azot (N), oksijen (O) ve flor (F) atomlarının hidrojen atomuyla yaptığı bağlar polar kovalent bağlardır. Bu tür moleküllerde N, O veya F a bağlı hidrojen atomu kısmi pozitif yüklüdür ve komşu molekülde bulunan N, O veya F atomunun ortaklanmamış elektron çifti ile etkileşime girer. Bu moleküllerarası etkileşim türüne hidrojen bağı denir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Bir sıvının akmaya karşı gösterdiği dirence viskozite denir ve sıvıdaki bir molekülün diğer moleküllere göre hareket edebilmesiyle ilgili bir olaydır. Benzer moleküller arasında olan ve bu molekülleri bir arada tutan etkileşim kuvvetlerine kohezyon kuvvetleri denir. Bir madde ile bir yüzeyi (başka madde) arasında olan etkileşim kuvvetlerine ise adezyon kuvvetleri denir. Bu kuvvetlerin büyüklükleri genellikle farklıdır. Örneğin su ile cam yüzeyi arasındaki adezyon kuvvetleri, su molekülleri arasındaki kohezyon kuvvetlerinden daha büyüktür. Cam bir boru içerisine sıvı su koyduğumuzda, su yüzeyinde menisküs adı verilen iç bükey bir kavis oluşur. Yüzey geriliminin neden olduğu bir başka olgu kapiler etkidir. Adezyon kuvvetlerinin kohezyon kuvvetlerinden büyük olduğu durumda çok dar çaplı (kılcal) borular bir sıvıya daldırıldığında sıvı bu borular içinde yukarıya doğru yükselir. Buna kapiler etki denir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Katı fazdaki bir maddenin ısı alarak sıvı faza geçmesine erime denir. Sıvı fazdaki bir madde yeteri miktarda enerji aldığında gaz (buhar) faza geçer, bu olaya ise buharlaşma adı verilir. Buhar basıncı yüksek olan katıların sıvı faza geçmeden katı fazdan doğrudan gaz fazına geçmesi olayına süblimleşme denir. Süblimleşmenin tersi ise kırağılaşmadır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Suyun üçlü noktasının sıcaklık ve basıncı 0,0098 °C ve 4,58 torr dur. Doğru cevap A şıkkıdır.

En sıkı istiflenmede birim hücrenin %74,04 ü atomlarca doldurulur. Doğru cevap D şıkkıdır.

Doğru cevap E şıkkıdır.

Birim hücredeki konumu/Birim hücreye katkısı
Merkez:1
Yüzey:1/2
Kenar:1/4
Köşe:1/8

Doğru cevap B şıkkıdır.

İyonlardan oluşan ve kuvvetli iyonik bağlar ile bir arada bulunan katılara iyonik katılar denir. London kuvvetleri, dipol-dipol ve hidrojen bağları gibi moleküllerarası kuvvetlerle bir arada tutulan moleküllerden oluşan katılara moleküler katılar denir. Atomların komşu atomlarla elektronlarını ortaklaşa kullanmasıyla oluşan üç boyutlu örgü yapılı katılara kovalent katılar denir. Allotrop; aynı elementin aynı fiziksel halde farklı formlarına (farklı molekül yapılarına) denir. Metalik bir katıda, değerlik elektronları ait oldukları çekirdeklerden bağımsız hareket edebilmektedir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Basit kübik hücrede koordinasyon sayısı 6 dır ve birim hücrenin sadece yaklaşık %52 si atomlar tarafından doldurulur. Doğru cevap D şıkkıdır.

Moleküllerarası kuvvetler, bir maddenin erime noktası, kaynama noktası, çözünürlüğü, elektrik ve ısı iletkenliği, kristal yapısı ve sertliği gibi fiziksel özelliklerini belirler.

Moleküller arasında 3 çeşit moleküllerarası kuvvet bulunabilmektedir. Bunlar • Dipol-dipol kuvvetleri, • London (dispersiyon) kuvvetleri, • Hidrojen bağı

Dipol-dipol kuvvetleri, polar moleküller sadece birbirlerine yakın olduğu zaman etkilidir. Dipol-dipol kuvvetlerinin büyüklüğü, moleküllerin dipol momentlerinin büyüklüğü arttıkça artar. Bu nedenle iki atomlu moleküllerde, iki atom arasındaki elektronegatif­lik farkı ne kadar büyükse dipol-dipol kuvvetleri o kadar güçlü olur. Yaklaşık aynı mol kütleli bileşikler arasında polarlığı fazla (dipol momenti büyük) olanlar daha yüksek sıcaklıkta erir ve kaynar.

Sıvı; moleküler, iyonik veya atomik yapıdaki partiküllerden oluşabilir. Sıvıda bu partiküllerin düzenlenmesi ne gazlardaki gibi içinde bulundukları kabı kaplayacak (kabın şeklini alacak) kadar düzensiz, ne de katılardaki gibi düzenlidir. Ancak partiküller sıvı fazda kolaylıkla hareket edebildikleri için sıvılar bulundukları kabın kapladıkları kısmının şeklini alırlar. Sıvıların özellikleri moleküllerarası çekim kuvvetleriyle ilgilidir. Bir gaz yeteri kadar soğutulursa moleküllerarası çekim kuvvetlerinin etkisiyle yoğunlaşarak sıvı hale geçer. Sıvı halde gaz haline göre birbirine daha da yaklaşan moleküllerin, gaz halindeki moleküllerden daha büyük moleküllerarası etkileşim kuvvetlerine sahiptir. Sıvıların moleküllerarası etkileşimler ile ilgili iki önemli özelliği viskozite ve yüzey gerilimidir.

Sıvıların moleküllerarası etkileşimler ile ilgili iki önemli özelliği viskozite ve yüzey gerilimidir.

Faz değişimleri sistemin enerjisindeki değişim sonucu gerçekleşir. Bir katının erimesi veya bir sıvının buharlaşması enerji gerektirir. Katı fazdaki bir maddenin ısı alarak sıvı faza geçmesine erime denir.

Buhar basıncı yüksek olan katıların sıvı faza geçmeden katı fazdan doğrudan gaz fazına geçmesi olayına süblimleşme denir.

Suyun kritik sıcaklığı 374 °C, kritik basıncı 218 atm dir.

Katılar kristal veya amorf (kristal olmayan) yapıda bulunurlar. Kristal bir katı, belirli pozisyonlarda bulunan atom, iyon veya moleküllerden oluşur. Bunlar belirli sıcaklıkta erir. Ayrıca çoğu oldukça parlaktır. Şeker, buz, tuz, elmas, kuvartz, demir, bakır gibi maddeler kristal katılara örnek olarak verilebilir. Amorf katılar ise düzensiz bir yapıdadır ve belirli şekilleri ve erime noktaları yoktur. Amorf katılara kauçuk, cam, plastik örnek olarak verilebilir.

Kübik kristal örgü yapısında basit kübik (bk), iç merkezli kübik (imk) ve yüzey merkezli kübik (ymk) olmak üzere 3 çeşit birim hücre vardır.