GENEL İŞLETME

Sorunun çözümünde Etik ve Yasa kavramları bilinmeli ve buradan Etik ikilem sonucuna ulaşılmalıdır.

Kohlbergin yaklaşımı öğrenilerek sonuca gidilmelidir.

Etik kodun tanımı öğrenilmeli ve diğer seçeneklerden farkı net bir şekilde ayırt edilmelidir.

Bireysel sorumluluk bu konu başlığı altında yer almamaktadır.

İlgili süreç sırası ile öğrenilmeli ve doğru seçenek paydaşların geri bildirimi olarak işaretlenmelidir.

Doğru cevap UN Global Compact olmalıdır çünkü diğerlerinin dayandığı ilkeler ve faaliyet alanları farklıdır.

Küresel Raporlama Girişimi (Global Reporting İnitiative) bilmeli ve kısaltmayı tanıyarak bu seçenek işaretlenmelidir.

Özgür seçim alanında bir itaat kurumu yoktur; kişi sadece kendi kendisini sınırlayabilir. Hukuk alanında uyulması zorunlu kurallar, yasal sistem içinde tanımlanmış kanun¬larla belirtilmiştir. Bu iki uç arasında kalan alan, etik alandır)

Etik kusur, bireyin aldığı kararın, ahlaki açıdan yanlış, yasa dışı veya etik dışı olması durumudur. Bazı davranışlarda ise bu konuda kolayca bir karara varılamaz. Etik standartlar resmi, yazılı, toplumun tüm bireylerinin kabul ettiği, üzerinde uzlaşılmış maddeler olmadığı için etik bir meselede en uygun davranışın ne olduğu hakkında anlaşmazlık ve ikilemler ortaya çıkabilir. Etik ikilem, hem bir seçimin hem de davranış alternatifinin potansiyel zararlı etik sonuçları nedeniyle istenmediği durumlarda ortaya çıkar.

: Bireyselcilik yaklaşımı olarak da anılan bu yaklaşımın temel sorusu, “Nelere hakkım var?”dır. Bir etik yaklaşımı olarak haklar kuramına göre, etik olan karar ya da eylem, onlardan etkilenen insanların haklarını en iyi koruyandır. Bu haklar ve özgürlükler Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinde yer alan haklardır. Yönetsel karar ve davranışlarda, özellikle yaşam ve güvenlik, gizlilik, doğruluk, vicdan özgürlüğü, konuşma özgürlüğü, özel mülkiyet gibi haklar önemlidir.

İşletmelerin basında, halkla ilişkiler çalışmalarında ve diğer bütün ilişkilerinde kullandıkları dil, işlenen konu ne olursa olsun, faaliyette bulunan coğrafyanın değerleriyle çatışmamak, etiği dışlamadan ve genel kabul gören bir üslupla yürütülen çalışmalar bütünü olmalıdır. Risk yönetimi teknikleri ile birlikte geliştirilecek iş etiği uygulamaları, çevre kirliliği ve ürünün çevre dostu materyallerden yapılması gibi iş etiği konularını ilgilendiren pek çok konuda işletme adına olumlu bir imaj yaratabilecektir.

Klasik görüş, işletme yönetimlerinin tek sosyal sorumluluğunun kâr maksimizasyonu olduğunu söyler. Şirket sahiplerinin tek şeyle ilgilendiklerini ileri sürer: Finansal kazanç. Aynı zamanda yöneticilerin hiçbir zaman organizasyonun kaynaklarını “toplumun iyiliği” için harcama kararı alamayacağını, bunun işletmeye ilave maliyet getireceğini savunur. İşletmelerin temel faaliyet konusu dışındaki bu harcamalar, ya ürün fiyatına ya da işletme sahiplerinin kâr paylarına yansıtılacaktır.

Birleşmiş Milletler tarafından 2000 yılında evrensel kabul edilen ilkeler seti oluşturulmuştur. Toplam on ilke insan hakları, işgücü, çevre ve yolsuzlukla mücadeleyle ilgilidir. Bu ilkelerden çalışma standartlarında; İlke 4’de ‘’Zorbalıkla ve zorla işçi çalıştırılmasına son verilmeli’’ ifadesi yer almaktadır.

Etik açıdan kabul edilebilir davranış, hem yasal olarak hem de toplumun büyük bir kesimi tarafından ahlaki açıdan kabul edilebilir. Özetle hukuk alanında yasal standartlar: etik alanında toplumsal standartlar; özgür seçim alanında da bireysel standartlar söz konusudur

Adalet Kuramı Yaklaşımı: Bu yaklaşım, etik kararlar›n eşitlik, doğruluk ve tarafsızlık standartlarına dayalı olmasını savunur. İşletmelerde üç tür adalet gözetilmelidir. Bunlar; dağıtım adaleti, prosedürel/işlemsel adalet ve etkileşimsel adalettir. Da¤›t›m adaleti, insanlara keyfiyete göre farklı davranılmamasını gerektirir. Bir kararla ilgili tüm kişilere aynı şekilde davranılmalıdır. Örneğin aynı işi gerçekleştiren kadın ve erkeklere farklı ücret verilmemelidir. Ancak çalışanlar işle ilgili beceri ve sorumluluklar gibi alanlarda farkalılaştığında, bu farklılıklar oranında ücretlerinde farklılık olabilir. Ancak bu farklılıkların örgütsel amaç ve görevlerle net bir biçimde ilişkili olması gerekir.

Belirli büyüklükteki şirketlerin iş etiği yönetimin de daha çok kullandıkları güncel yaklaşımlar ve araçlar;I. Misyon ve/veya değerler bildirgesi II. Etik kodlar III. Raporlama/tavsiye kanallar IV. Rik analizi ve yönetimi V. Etik yöneticisi/etik sorumlusu/etik komiteleri VI. Etik danışmanları VII. Etik eğitimi VIII. Paydaşlara danışma, diyalog ve iş birliği IX. Denetim, hesap verme ve raporlama

İşletmeler açısından sosyal sorumluluk dört bölümde incelenebilir. Bunlar sosyal sorumluluğun birbiriyle ilişkili ve ayırt edilebilir dört yüzünü ifade etmektedir. Ekonomik, yasal, etik ve hayırseverlik sorumluluklar başlıkları altında toplanan bu sorumluluklar ardışık katmanlardan oluşmaktadır. Sorumluluk açısından katmanlar›n hepsi önemlidir. Ancak en alt basamaktan üst basamaklara doğru çıkıldıkça işletmelerin toplumun daha geniş kesimine karşı duyarllılık gösterdiği ve mevcut sorunlara çözüm üretmede katkı sağladığı görülür. İlk basamakta yer alan ekonomik sorumlulukların kapsamI, esas olarak iktisadi bir birim olan işletmelerin toplum içindeki varlık nedeni ve temel sorumluluğuyla ilişkilidir. Bunlar işletmenin işlevini uygun bir şekilde yerine getirmesi ve varlığını sürdürmesidir. Bu basamakta yatırımcılar yatırımlarının karşılığını almayı, çalışanlar iş güvenliği ve adil ücret, müşteriler ise uygun fiyatlı, kaliteli ürünler talep ederler. Bu basamak iki açıdan önemlidir. Birincisi, diğer sorumlulukların hepsi göreceli olarak ekonomik yükümlülüklerin gerçeklefltirilmesine bağlıdır. İkincisi ise işletmelerin bu konudaki zaafiyeti yatırımcıları çalışanları tedarikçileri ve müşterilerini derinden etkiler. Ülke ekonomisi de bu durumdan olumsuz etkilenir. Piramit’in ikinci basamağında yasal sorumluluklar yer almaktadır. İşletmeler faaliyetlerini gerçekleştirirken ilgili yasalara ve düzenlemelere uymakla yükümlüdür. Örneğin rekabet stratejilerini oluştururken yasalara uymak zorundadırlar. Üçüncü basamakta, etik sorumluluklar adil ve doğru olma yükümlülükleri, iyi niyetli yaklaşımlar yer alır. Bu sorumluluk, yasal engel olmasa bile toplum ve paydaşların beklentilerine uygun, doğru faaliyetlere işaret eder.

V. Kurum kültürünün gözden geçirilmesi II. Paydaş gruplarının tanınması IV. Paydaşlarla ilgili konuların belirlenmesi I. İşletmenin sosyal sorumluluk alanlarının belirlenmesi III. Kaynaklar ve önceliklerin belirlenmesi VI. Paydaşlardan geribildirim alınması

Günümüz küresel iş dünyasında daha yaşanabilir bir dünya yaratmak amacıyla pek çok anlayışı ve yaklaşımı geliştirilmektedir. Şirketlerin kâr maksimizasyonu ötesinde sorumluluklarI olduğu gerçeği yaygın ve artan bir şekilde kabul görmektedir. Sürdürülebilir kalkınma anlayışlı, paydaş yaklaşımı, evrensel etik iş ortamı oluşturma girişimleri işletmelere yeni görevler yüklemektedir Küresel iş etik kodların dayanacağı evrensel etik ilkeler veya temel değerler arayışı, önemli sayıda girişimin ortaya çıkmasıyla sonuçlanmıştır. Bu girişimlerden bazıları şunlardır; • Dinler arası Bildirge: Hıristiyan, Müslüman ve Yahudiler için Uluslararası işletme etik kodları; Bu bildirge 1994 yılında üç dini, temsilen iş ve hükümet liderleri, ilahiyatçılar ve akademisyenler tarafından tasarlamıştır. turma girişimleri işletmeleri yeni görevler yüklemektedir. Bu temsilciler uluslararası işletmelere yol gösterebilecek üç dinin temsilcilerinin ortaklaşa belirlediği temel ilkeler;dalet, karşılıklı saygı, çevresel-ekonomik -sosyal faktörlerin yönetiminden sorumlu olma ve dürüstlüktür. * Minnessota ilkeleri (Caux ilkeleri) uluslararası alanda ve çeşitli kültürlerde faaliyette bulunan işletmeler için oluşturulmuş kapsamlı bir etik kurallar setini ortaya koyar.