GENEL İŞLETME

İşletmelerin temel amacı insan ihtiyaçları ve isteklerini karşılamak için üretim yapmak ve üretim yaparken de ekonomik anlamdaki üretim faktörlerini kullanmaktır. Sözü edilen ihtiyaçlar ve istekler sonsuz, bunları karşılamak ürünlerin üretiminde kullanılan kaynaklar ya da üretim faktörleri (doğal kaynaklar, emek, sermaye, girişimci) sınırlıdır

İşletmelerin ürettiği her ürün ve hizmet mutlaka bir ihtiyacı giderir, bir isteği karşılar, bir sorunu çözer. Biz buna fayda diyoruz. O hâlde fayda, mal ve hizmetlerin insanların ihtiyaçlarını giderme özelliğine denir

İşletmecilikte en çok kullanılan ihtiyaç araştırması Abraham Maslow’un “İhtiyaçlar Hiyerarşisi”dir. Söz konusu hiyerarşide ihtiyaçlar listelenerek gelişi güzel sıralanmamış, piramidin tabanından başlayarak tepesine kadar yerleştirilmiştir. Buradaki en temel varsayım ihtiyaçların hiyerarşik, insan davranışlarının ise ihtiyaca göre şekillenmesidir. Hiyerarşinin ya da piramidin tabanından başlayarak ihtiyaçlar, aşağıdaki gibi sıralanabilir.
• Fizyolojik ihtiyaçlar
• Güvenlik ihtiyacı
• Ait olma ve sevgi ihtiyacı
• Saygı ihtiyacı
• Kendini gerçekleştirme ihtiyacı

İşletmecilikte en çok kullanılan ihtiyaç araştırması Abraham Maslow’un “İhtiyaçlar Hiyerarşisi”dir. Söz konusu hiyerarşide ihtiyaçlar listelenerek gelişi güzel sıralanmamış, piramidin tabanından başlayarak tepesine kadar yerleştirilmiştir. Buradaki en temel varsayım ihtiyaçların hiyerarşik, insan davranışlarının ise ihtiyaca göre şekillenmesidir. Hiyerarşinin ya da piramidin tabanından başlayarak ihtiyaçlar, aşağıdaki gibi sıralanabilir.
• Fizyolojik ihtiyaçlar
• Güvenlik ihtiyacı
• Ait olma ve sevgi ihtiyacı
• Saygı ihtiyacı
• Kendini gerçekleştirme ihtiyacı

Üretim faktörleri, insan ihtiyaçlarını gidermek, sorunlarını çözmek için piyasaya sunulacak ürün ve hizmetlerin üretiminde kullanılan miktar ve çeşit yönünden sınırlı olan girdi ya da kaynaklardır. Dört temel çeşidi vardır. Bunlar; doğal kaynaklar, emek, sermaye ve girişimciliktir. Doğal Kaynaklar Doğal kaynaklar, insanoğlunun ilk keşfettiği üretim faktörüdür. Temel ihtiyaçların karşılanma zorunluluğu bu üretim faktörünü en önce ortaya çıkarmıştır. Doğal kaynaklar içinde üretim faktörü kapsamında hiç işlenmeden doğrudan tüketilen ürünler yanında, işlemden geçen ya da herhangi bir ürünün üretimi için kaynak olarak kullanılan girdiler de vardır.

z. “İnsan ihtiyaçlarını giderecek, sorunlarını çözecek, beklentilerini karşılayacak derecede fayda sağlamak için üretim faktörlerini kullanarak mal ve hizmet üreten, çoğu kez kâr amacı güden ekonomik, teknik ve sosyal girişimlere işletme denir.” İşletmenin ne olduğunu anlayabilmek ve tanımını yapabilmek için iş modeli kavramını da açıklamak gerekir. Her işletme, içinde kendine has belirli bir iş modelini barındırır. İş modeli, işletmenin kuruluş amacına bağlı olarak, üretim faktörlerini ne şekilde katma değere dönüştüreceğinin planlandığı bir modeldir.

İşletmelerde hissedarlar, çalışanlar, müşteriler, tedarikçiler, toplum ve devlet olmak üzere çok sayıda çıkar grupları vardır. Bu grupların çıkarları birbirleriyle çelişir. Günümüzde artık işletmeler sayılan tüm grupların çıkarlarını dikkate alacak ve dengeleyecek şekilde amaçlarını genişletmişlerdir. Bundan dolayı da işletmelerin amaçlarında artış olmuştur.

Çağdaş anlamdaki işletmelerin amaçları aşağıdaki gibi sıralanabilir.
• Kâr
• Ekonomik sürdürülebilirlik
• Sosyal sürdürülebilirlik
• Çevresel sürdürülebilirlik

İşletme fonksiyonları demek, işletmenin gruplandırılmış faaliyetleri demektir. İşletmenin birbiriyle ilişkili, yakın ve benzer faaliyetleri gruplandırılır ve çok sayıda faaliyeti az sayıda gruplarda sınıflandırılarak; yönetim, pazarlama, üretim, finansman, muhasebe, insan kaynakları(personel), halkla ilişkiler (PR) ve araştırma geliştirme (Ar-Ge) fonksiyonları hâlinde gösterilir.

İşletmenin üretimde kullanılacak üretim faktörlerini satın almak için ihtiyaç duyacağı kaynakların temin edilmesi finansman fonksiyonunun görevidir. İşletmedeki diğer üretim faktörleri gibi finansman da yönetilmelidir. Yatırım ve işletme sermayesi bakımından, işletme kurulurken ihtiyaç duyulan finansmanın belirlenmesi, bu finansmanın en uygun şekilde tedarik edilmesi ve verimli kullanılabilmesi için yönetilmesi gerekir. İyi yönetilemeyen finansman, işletmelerin üretimde ihtiyaç duyacağı kaynakları tehlikeye sokacağından sık sık krizlere neden olur. Bu da işletmelerin ekonomik sürdürülebilirliğini tehlikeye sokar

İşletmelerde sermayenin kime ait olduğunu açıklayabilmek için, önce dünya ölçeğinde bakmak gerekmektedir. Buna göre işletmeleri;
1. Yerli işletmeler,
2. Yabancı işletmeler
Şeklinde iki gruba ayırabiliriz.
Yerli İşletmeler
Bir ülkedeki işletmelerin mülkiyeti, o ülkedeki girişimci kişi ya da kurumların
(devlet, yerel yönetimler, sivil kuruluşlar) ise bunlar tarafından yönetiliyorsa bunlara yerli işletmeler denir (Mirze, s.65). Ülke içinde yerli işletmelerin mülkiyeti de
çeşitlilik gösterir. Özel işletmeler, kamu işletmeleri gibi.

Doğru cevap A şıkkıdır. Bir üretim faktörü olan girişimci ya da girişimcilerin genellikle kar getirisi için sahibi oldukları sermayeyle kurdukları işletmelere özel işletmeler denir.

Doğru cevap A şıkkıdır. Bir ülkedeki işletmelerin mülkiyeti, o ülkedeki girişimci kişi ya da kurumların ise bunlar tarafından yönetiliyorsa bunlara yerli işletmeler denir.

Doğru cevap A şıkkıdır. Kamu İktisadi Teşebbüsleri olarak adlandırılan devlet işletmeleri ile belediyelere ve özel idarelere ait işletmelere kamu işletmeleri denir.

Doğru cevap A şıkkıdır. Başka ülkeden gelen bir girişimcinin o ülkede kurduğu işletmeye yabancı işletme denir.

Doğru cevap A şıkkıdır. Bir ülkede kurulmuş ancak faaliyetlerinin bir kısmı başka ülkelerde yürütülüyorsa, bu tür işletmelere uluslararası işletme denir.

Doğru cevap A şıkkıdır. İşletmede toplam üretimin, pazarlamanın, insan kaynakları ve yönetiminin önemli bir kısmı yabancı ülkelerde yapılıyorsa, bu işletme çokuluslu işletme olarak adlandırılır.

Doğru cevap A şıkkıdır. Yemek, içmek, nefes almak, uyumak, barınmak fiilleriyle yerine getirilen ihtiyaçlar fizyolojik ihtiyaçlardır.

Doğru cevap A şıkkıdır. Davranışları şekillendiren toplum, insanların varlığını kabul ederek, onlara toplumda bir yer vererek, ait olma ihtiyaçlarının giderilmesini sağlar.

Doğru cevap A şıkkıdır. Yaratıcılık, buluşçuluk, kapasite ve potansiyelini ortaya çıkarmak ve bütün bunları gerçekleştirdikten sonra haz duymak kendini gerçekleştirme ihtiyacı kapsamında ele alınır.

Doğru cevap A şıkkıdır. İşletmenin üretimde kullanılacak üretim faktörlerini satın almak için ihtiyaç duyacağı kaynakların temin edilmesi finansman fonksiyonunun görevidir.