GENEL İŞLETME - Deneme Sınavı - 14

Genel sistem yaklaşımının en önemli vurgusu, olgu, olay veya sistemlerin incelenmesinde, karşılıklı ve çevresel ilişkilerin de göz önünde bulundurulması noktasıdır.

İşletmenin iç çevresi işletme sınırları içinde, işletmenin vizyonunu, misyonunu, temel yeteneğini, örgüt yapısını ve kültürünü içinde barındıran bir çeşit alt sistemler bütünüdür. Bunun aksine dış çevre işletmenin sınırları dışında yer alan ve işletmeyi doğrudan veya dolaylı olarak etkileyebilen çeşitli bileşenleri içeren bir çeşit üst sistemdir.

İşletmenin genel çevresi temel olarak beş bileşenden oluşmaktadır. Bu bileşenler siyasal-yasal çevre, ekonomik çevre, sosyokültürel çevre, teknolojik çevre ve doğal çevre olarak isimlendirilmektedir.

Siyasal- Yasal çevrenin en güçlü aktörü devlettir. Devlet, yasal düzenlemeler yapabilme gücünün yanında, bilgiye erişimin sağlanması ve paylaşılması gibi işlevler de üstlenmiştir. Bu işlevler rekabetin sağlıklı bir şekilde sürdürülmesi açısından oldukça önemlidir.

Kültür bireylerin bakış açılarını şekillendirmekte ve onların içinde bulundukları dünyayı anlamlandırma çabalarına yol göstermektedir. Kültür, belli davranışların yapılmasını engellerken, belli davranışları olumlamakta, bir başka deyişle normlaştırmaktadır. Normlar toplumda yerleşmiş tavır, değer ve davranış kalıpları olarak tanımlanabilir. Normlar bireylerin karar verme süreçlerinde oldukça etkili olmaktadır. Çalışma saatleri, iş yerinde tercih edilen giyim tarzı ve profesyonel yaşamda uygun bulunan tavır ve davranışlar iş yaşamına ilişkin toplumsal normlardan bazılarıdır.

Doğal çevre konusunda değinilmesi gereken bir başka nokta işletmelerin doğal çevreye olan olumsuz etkileridir. Gelişen ekonomi ve işletmelerin, hayatın her alanında var olmaya başlamaları, ister istemez, işletme çevre etkileşiminde bazı olumsuzlukları da beraberinde getirmektedir. Fakat toplum genelinde artan eğitim düzeyiyle birlikte çevresel sorunlara olan duyarlılık giderek artmaktadır. İşletmeler faaliyetlerini sürdürürken doğal çevreye en az zarar verecek yolları aramalıdırlar.

İşletmenin sektörel çevresi, işletme dış çevresinin bir alt sistemidir ve işletme genel çevresiyle işletme iç çevresi arasında bir konumda yer almaktadır. İşletmenin sektörel çevresi, görev çevresi olarak da anılmaktadır.

Örgütleme, bir işletmede kimin, neyi, hangi yetkiyle gerçekleştireceğinin ortaya konması sürecidir. Bu süreç sonunda kaynakların nasıl konumlandırıldığını, yapılacak görevlere ilişkin ne tür bir iş bölümüne gidildiğini ve işletme içindeki birimlerin nasıl koordine edildiklerini gösteren bir yapı ortaya çıkmaktadır. Bu yapıya örgüt yapısı denilmektedir.

İşletmelerde görev yapan yöneticiler, işletme çevresini yakından izlemeli ve nasıl bir çevre içinde faaliyet gösterdiklerini iyi bilmelidirler. Bu amaçla işletmeler, çevreye ilişkin sürekli bilgi edinilmesine olanak sağlayan çeşitli mekanizmalar kurmalı ve çevreden gelen geri bildirimleri sürekli olarak değerlendirmelidirler. İşletmeler için çevresel belirsizliğin derecesi oldukça önemlidir. İşletmelerin performanslarında çevresel belirsizliğin derecesi ve bu belirsizlik¬le baş edebilmek için alınan önlemlerden elde edilen sonuçlar, hayati önem taşımaktadır

İşletmelerin çevreye sundukları ürünler çok çeşitlidir. İşletmeler tarafından çevreye sunulan ürünler somut birer çıktı ise bu tür ürünlere mal denir Bazı işletmelerin çıktıları belli bir performansı gerektiren soyut ürünlerdir. Bu ürünler hizmet olarak adlandırılır. Örneğin yüksek öğretim konusunda faaliyet gösteren bir kurum olan üniversitenin temel çıktısı eğitim hizmetidir

Sosyakültürel çevrenin sosyal boyutu bağlamında özellikle üzerinde durulması gereken konulardan birisi toplumun demografik özellikleridir.

Teknolojik yenilikler, ürünlerin üretim aşamasındaki yenilikleri veya işletmenin genel yönetsel süreçlerindeki yenilikleri ifade etmektedirler. İşletmeler ürüne ilişkin yenilikleri yakından izlerken, sürece ilişkin gelişmeleri gözden kaçırmamalıdırlar. Unutulmaması gereken; her iki tür teknolojik yeniliğin de rakip işletmelere karşı rekabet üstünlüğü sağlama potansiyeline sahip olduğudur.

Günümüzde işletmelerin müşteriler karşısındaki üstün konumları giderek aşınmaktadır. Müşterisi olmayan bir mal veya hizmetin işletme için değeri neredeyse sıfırdır

Tedarikçilik uygulamalarında tedarik zinciri yaklaşımının hızla gelişmesinin altında yatan nedenler şöyle sıralanabilir; * İşletmeler kendi yaptıkları işe yoğunlaşmış, uzmanlık alanlarının dışındaki işleri, bu alanda uzman, diğer işletmelere yaptırma eğilimine girmişlerdir. * Müşteri ihtiyaçlarının karşılanmasında hızın öneminin giderek artması, işletmecileri tedarikçilerle yakın ilişkiler kurmaya ve piyasaya sürülmesi planlanan ürünlerin tasarım süreçlerinden itibaren bir arada çalışmaya itmiştir. *İşletmelerin girdi sağlama konusunda süreklilik talepleri, işletmelerin az sayıda güvenilir tedarikçiyle ilişkiler kurmasına neden olmuştur. *Küreselleşme, işletmelerin girdi sağlama alanlarını oldukça genişletmiş, en kaliteli girdiyi, en ucuza sağlayabilen tedarikçilerin bulunması önemli bir çaba halini gelmiştir.

Çıkar gruplarının işletmeleri sosyal sorumlu davranmaya iten türleri, baskı grupları olarak nitelendirilmektedir

İşletme iç çevresi; misyon, vizyon ve temel yetenekler, örgüt yapısı ve örgüt kültürü olmak üzere üç başlık altında toplanır