GENEL İŞLETME - Deneme Sınavı - 13

Örgüt kültürü ortak anlam, anlayışı anlamlandırma çabalarıdır. İşletme içinde paylaşılan değer, norm ve davranış kalıpları o işletmenin kültürünü oluşturmaktadır. Örgüt kültürü, bireylerin karar verme süreçlerinde oldukça öneli bir etkiye sahiptir. Ayrıca örgüt kültürü, işletmelerin işgücü piyasasıyla olan ilişkilerinde de oldukça belirleyici olmaktadır.

Belli toplumsal ve kültürel eğilimler, yasal çevrede çeşitli değişimlere neden olabilmekte veya işletmelerin ekonomiye ilişkin algileri, bazı siyasal adımların atılmasını sağlayabilmektedir. Doğl bir felaket, işletme çevresinin ne kadar kar karmaşık ve iç içe geçmiş yapıda olduğunu açıklar yapıdadır.

İşletmelerin süreçlerinde müşterilerine artı değer yaratarak yaşam döngüsünü uzatma çabaları entropi kavramını yenmeye yönelik, yani negatif entropiye yönelik bir örnektir.

Belirli bir pazardaki rekabetin ulusal kurumların yönetmeliklerince düzenlenmesi durumunda işletmenin makro çevresi bileşeni olan siyasal - yasal çevre ile mikro çevre bileşeni olan rakipler ve rekabet bileşeni arasında bir etkileşim olduğu görülmektedir.

İşletmelerin gelişen teknoloji sayesinde çevreye daha az zarar veren ve doğayı koruyan üretim yöntemlerine yönelmesi durumu teknolojik çevre ve doğal çevre bileşenlerinin etkileşimiyle açıklanabilir.

İşletmelerin girdi sağlama alanlarının genişlemesi ve bu sayede işletmelerin yaptıkları işe yoğunlaşarak öz değerlerini arttırma fırsatının doğması işletmenin sektörel çevresinin tedarikçiler ve stratejik ortaklıklar bileşeni kapsamında ele alınmaktadır.

İşletmeyi yakından ilgilendiren çevresel faktörlerin sayısı artarken aynı zamanda bu faktörlerin değişim hızlarının da artması durumunda çevresel belirsizlik artar.

İnternetin işletme süreçlerinde yer almasıyla birlikte uluslararası etkileşimin artması ve ülkeler arasında var olan sınırların yok olması eğilimine girmesi durumu teknolojik çevre ile küresel çevre etkileşimine verilebilecek bir örnektir.

Ahlak, bir toplumda birey ya da grupların uymak zorunda oldukları davranış biçimleri ve kurallardır. Ahlak bilimi olan etik ise birey veya grubun davranışlarının doğruluğu ya da yanlışlığı hakkında hüküm vermeyi sağlayan ahlaki ilkeler ve değerler toplamıdır. Kurumların toplumla etkileşimi sonucu oluşan kararlarında ve eylemlerinde geçerli olan ahlaki ilkeler, değerler ve standartlar ise iş etiğini oluşturur. Bu bağlamda iş etiği ahlak norm ve kurallarının iş hayatında işletmelerde, şirketlerde ve kuruluşlarda uygulanması ile ilgilidir.

Hukuk alanında yasal standartlar; etik alanında toplumsal standartlar; özgür seçim alanında da bireysel standartlar söz konusudur.

19. yy filozofları Jeremy Bentham ve John Stuart Mill tarafından desteklenen faydacılık yaklaşımı, çoğunluğun iyiliğini üreten kararın etik karar olduğunu savunur.

Adalet Kuramı Yaklaşımı, etik kararların eşitlik, doğruluk ve tarafsızlık standartlarına dayalı olmasını savunur. İşletmelerde üç tür adalet gözetilmelidir. Bunlar; dağıtım adaleti, prosedürel/işlemsel adalet ve etkileşimsel adalettir.

Örgütün yapısal tasarımı, yapısal değişkenler örgüt üyelerinin etik davranışlarının oluşmasında yardımcı olur. Bazı yapılar belirsizliği yaratırken bazıları çalışanlara güçlü bir şekilde yol gösterir. Resmî kurallar ve düzenlemeler, iş tanımları, etik kodlar, örgüt içinde etik davranışı teşvik eden ve tutarlı davranmayı yerleştiren önemli unsurlardır. Bu unsurlar, aynı zamanda örgüt içindeki belirsizliği ve yanlış anlamayı da önemli ölçüde azaltırlar.

Etik kodlar, belirli bir işletme, meslek grubu veya endüstri içinde etiksel açıdan çalışanlardan/üyelerden beklenen ve istenen davranış türlerini açıklayan bildirgelerdir. Etik yönetiminde en yaygın yaklaşım etik kodların oluşturulmasıdır.

Sosyoekonomik görüş, işletme yönetiminin sosyal sorumluluğunun kâr elde etmenin ötesinde, toplumun refahını korumayı ve iyileştirmeyi de kapsadığını savunur.

Gönüllü sorumluluklar olarak da anılan hayırseverlik sorumluluğu basamağında, topluma kaynakların aktarımı (para, zaman, bilgi gibi) ya da yürütülen projelerle toplumun refahının artırılması ve yaşam kalitesini iyileştirme ön plana çıkar. Bu sorumluluğunun gerçekleştirilmesi toplum tarafından arzu edilir.

John Elkington’un (1998) isim babası ve hararetli savunucusu olduğu üçlü sorumluluk anlayışı, işletmelerin bir tek hedefi olduğu fikrini reddeder. İşletmelerin bir amaç setine sahip olduklarını ve amaçlarının ekonomik değer, sosyal değer ve çevresel değer üretmek olduğunu savunur.

ISO 14000, bir dizi standart serisinden oluşmaktadır. İşletmelerin doğal çevre ile etkileşimlerini yönetmede en iyi uygulamalara yönelik kuralları oluşturmada yol gösterir. Özünde işletmelerin çevre yönetim sistemlerini akredite eder.

Ahlak

Faydacılık Yaklaşımı