GENEL EKONOMİ - Deneme Sınavı - 2

Harrod-Domar büyüme teorisi: Harrod ve Domar, aslında iki farklı çalışma gerçekleştiren iktisat bilim insanlarıdır. Yaptıkları çalışmalar ve elde ettikleri bulguların oldukça benzer olması nedeniyle iktisat alan yazınına Harrod-Domar modeli olarak kazandırılmıştır. Keynesyen düşünceye sahip olan Harrod’un 1939 yılında ve yine Keynesyen iktisatçı Domar’ın 1947 yılında yapmış oldukları
çalışmalar, modern ekonomik büyüme kuramlarının ortaya çıkışı olarak değerlendirilebilir. Harrod ve Domar modeli, burada matematiksel
bir yaklaşımla ele alınmayacak, genel çerçevesi öz olarak ele alınacaktır.
Harrod ve Domar, ülke ekonomilerinin nasıl dengeli büyüyebileceğini ve bu büyümenin nasıl sürekli hale getirilebileceğini açıklamaya çalışmışlardır.
Ekonomik büyüme milli gelirdeki artışlarla ölçülmektedir. Bu artışların sağlanması için ise bugünkü tüketimden feragat etmek yani tasarrufta bulunmak gerekmektedir. Modele göre, büyüme oranı sermaye hâsıla katsayısı (k) ve tasarruf oranı (s) tarafından belirlenmektedir. Ekonomik büyüme, tasarruf oranıyla pozitif, sermaye hâsıla katsayısıyla negatif yönlü bir ilişki içerisindedir. Yani tasarruf katsayısının büyük olması büyümeyi hızlandıran bir faktördür.

İçsel Büyüme Teorileri: İçsel büyüme teorileri, ekonomik büyümeyi sistem içerisinde aramaktadır.  Romer (1986) ve Lucas (1988) beşeri sermaye ile bilgi birikimini ön plana çıkaran çalışmaları, teoriye ilgili ilk çalışmalar olarak karşımıza çıkmaktadır. Neo-klasik büyüme teorisinde kamunun belirgin bir rolü yoktur. İçsel büyüme modellerinde ise devletin ekonomideki önemi ortaya koyularak, gelişmiş ekonomilerde durgun duruma girilmeden kesintisiz bir büyüme mekanizması geliştirilmek hedeflenmektedir. Modelde devlete biçilen rol; kaliteli sağlık ve eğitim hizmeti sunmak, araştırma ve geliştirme faaliyetlerini teşvik etmek, teknoloji transferlerini teknoloji transferini kolaylaştırmak, mülkiyet haklarını korumak, rekabetin önündeki engelleri kaldırarak ve dışa açık ekonomik sistemi kurmaktır. Kısacası devletin ekonomide aktif bir rol üstlenmesi gereği, içsel büyüme teorisyenleri için ön şarttır.

Ekonomi eksik istihdamda iken talep artışı yaşanması reel hasılada artış yaratır, yani ekonomiyi büyütür. Kapasite kullanım oranlarını artırması ve kısa dönemli olması beklenir. Bu tür bir büyüme, kapasitenin genişlemesine göre daha tercih edilebilir bir büyüme değildir. Ekonomik olarak arzu edilen durum ise üretim kapasitesinin genişlemesi yani uzun dönemli büyümedir. Dolayısıyla "Kapasitenin genişlemesine göre daha tercih edilebilir bir büyümedir" seçeneği yanlış bir ifadedir.

Bir ülkede, üretim faktörlerinin tam ve etkin kullanılması sonucu üretilebilecek maksimum mal ve hizmet miktarını ifade eden kavram potansiyel gayri safi yurt içi hasıladır.

İşsiz, acımasız, sessiz, köksüz büyüme kavramları Birleşmiş Milletler 1996 İnsani Kalkınma Raporu’nda yer alan kötü olarak tanımlanmış ekonomik büyümeyi ifade eder. BUnlara bakılmaksızın, büyümenin uzun döneme yayılması tercih edilebilirdir. Uzun dönemli büyüme diğer şıklardakilere göre tercih edilmesi gereken bir kavramdır.

İşsiz Büyüme ekonomik büyüme yaşanırken istihdamda aynı oranda artışın olmamasıdır

Üretim ise emek, sermaye, doğal kaynaklar ve teknolojinin bir fonksiyonudur. Devlet bu unsurlardan biri değildir.

Okun yasasına göre %2,25 seviyesinin üzerinde her bir birimlik büyüme için, işsizliğin yarım
puan azalmaktadır. Buna göre, ekonomi %4,25 büyüdüğünde işsizlik 1 puan azalır.

Bir ekonominin uzun dönem performansını ölçebilmek için 70 rakamı, söz konusu ekonominin büyüme hızına bölünür ve ortaya çıkan rakam o ülkenin kişi başına reel gelirinin iki katına çıkacağı yıl sayısını gösterir. Bu bilgiyi kullanarak soruyu yanıtlamak istediğimizde:

70 / x = 35  denkleminden x = 70 / 35 = 2 olarak bulunur.

Solow modeli analizinde, uzun dönemde ekonomi, kişi başına üretimin sabit olduğu durağan bir duruma geleceği iddia edilmiştir. Durağan durum dengesi olarak adlandırılan bu durum nedeniyle Solow, sermaye birikiminin büyümeye katkı vermeyeceğini ileri sürmüştür. Dolaysıyla Sorudaki III. madde yanlıştır. Bununla birlikte I ve II ifade doğrudur. Doğru cevap I ve II

İçsel büyüme modeline göre, teknolojik gelişme içseldir ve de ekonomik kararlardan etkilerin. Dolayısıyla bunun tersini iddia eden şık yanlıştır. Diğer şıklar ise doğru ifadelerden oluşur.

Rostow’a göre büyüme aşamaları şunlardır:
• Geleneksel toplum aşaması
• Hazırlık aşaması
• Harekete geçiş aşaması
• İktisadi olgunluk aşaması
• Kitle tüketimi aşaması

İktisadi olgunluk aşaması, artık tasarrufların yatırıma dönüştürüldüğü aşamadır. Bu aşamada gelir artışı nüfus artışından daha fazladır. Gelirin önemli bir kısmı sürekli olarak yatırıma aktarılır. Kitle tüketimi aşaması ise artık ülkenin büyümede sürekliliği sağladığı aşamadır. Bütün bu aşamaların geçilebilmesinin şartı ise ülkede tüketim malı değil sermaye malı üretilmesidir.

Sessiz büyüme, bir yandan ekonomi büyürken diğer yandan hak ve özgürlüklerin kötüleştiği durumu gösterir.

Üretim imkanları eğrisinin altındaki bir noktada bulunmak eksik istihdamı gösterir. Ekonomi eksik istihdamda iken talep artışı nedeniyle ortaya çıkan kapasite kullanım oranındaki artıştır

Bir ülkede üretim faktörlerinin tam ve etkin kullanılması sonucu üretilebilecek mal ve hizmet miktarı potansiyel GSYİH olarak tanımlanır. Üretim imkanları eğrisi, sahip olunan kaynakların tam ve etkin kullanılması durumunda üretilebilecek mal bileşenlerini temsil ettiğinden, Potansiyel GSYİH üretim imkanları eğrisi ile ifade edilebilir.

70/2=35 yıl sonra iki katı olur.

35+35=70 yıl sonra dört katı olur.

Fizyokratlara göre ekonomik büyüme tarımsal ürün artışına bağlıdır.

Thomas R. Malthus, ekonomik büyüme ile ilgili olarak nüfus teorisini geliştirmiştir.

Bir insan yaşamını sürdürecek asgari refah düzeyini elde edememiş ise bu durum mutlak yoksulluk olarak nitelendirilir. Mutlak yoksullukta insanlar, gıda, giyinme ve barınma gibi en temel ihtiyaçlarını karşılayamaz durumdadırlar.

İktisadi olgunluk aşaması: Tasarrufların yatırımlara dönüştürüldüğü aşamadır.

Harekete geçiş aşaması: Ülke GSMH’si içinde tasarruflar belli bir paya sahip olmaktadır.

Hazırlık aşaması: Büyümenin belirleyicileri ülkede hakim olmaya başlamıştır.