GENEL DİLBİLİM II - Deneme Sınavı - 6

Amaçlılık

Anlatısal söylem, öznel boyutta  Günlük kişisel öyküler ve nesnel boyutta Haber öyküleri içerir.

II ve IV

4

5

Metindilbilim, metni oluşturan öğelerin ve metindeki dilsel düzenlerin çözümlenmesiyle ilgili dilbilim dalıdır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Sözce, somut dil kullanımında bir konuşucunun iki susma arasında ürettiği söz birimidir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Metinsellik, metni metin yapan bileşenlerin oluşturduğu bütündür. Doğru cevap C seçeneğidir.

Bağlaşıklık, metin tümceleri arasındaki dilsel, dilbilgisel bağlantıdır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Tutarlılık, metnin tümceleri ve tümceden daha büyük parçaları (örneğin yazılı metinlerde paragraflar) arasındaki mantıksal, anlamsal bağlantıdır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Gönderim, ardışık metin tümcelerindeki sözcükler arasında kurulan ve bu tümceler boyunca aynı metin varlığının (örneğin Ali) farklı dil öğeleriyle doğrudan ya da dolaylı olarak yinelenmesini sağlayan bağıntıdır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Eksiltme, metinde daha önce bütüncül bir yapı içinde geçen bir metinsel öğenin yüzey metinden çıkarılmasıdır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Değiştirme, örneğin “öyle” gibi işlevsel metin öğelerini, metinde kendinden önce geçen adlar, eylemler ya da bir metin bölümünün tamamının yerine kullanmaktır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Sözcüklerin eşdizimsel kullanımları da sözcüksel bağlaşıklığı sağlayan ilişki türlerinden biridir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Amaçlılık, her metnin, iletişimin doğası gereği üreticisi tarafından bağlaşık ve tutarlı bir bütün olarak oluşturulması gereğine işaret eder. Doğru cevap B seçeneğidir.

Dizge tümceleri, dilin yapısına ve işlevlerine yönelik konulardaki kuramsal tartışmalarda sunulur ve bir dilin dilbilgisel betimlemeleri yapılırken kullanılır.

• Tümceler kendileriyle sınırlandırılmış yapısal birimlerdir.
• Tümceler içindeki varlıklar ve olaylar için bilindiklik ve tanıdıklıktan söz edilemez.
• Tümceler üreteninin kim olduğu, nerede ve ne zaman üretildiği ve hangi amaçla üretildiği gibi kullanımsal sorulara duyarlılık taşımaz. Doğru cevap E'dir.

Metin Tümceleri
• Metin tümceleri, birlikte kullanıldıkları diğer metin tümceleri ile sınırlandırılmış kullanımsal birimlerdir.
• Metin tümceleri içindeki varlıklar ve olaylar için bilindiklik ve tanıdıklıktan söz edilebilir.
• Metin tümcelerine üreteninin kim olduğu, nerede ve ne zaman üretildiği ve hangi
amaçla üretildiği gibi kullanımsal sorular yöneltilebilir. Doğru cevap D'dir.

Sözce, dili doğal bağlamlarında ele alan dilbilim çalışmalarının, örneğin metindilbilimin bir diğer temel kavramıdır. Sözce, bir iletişim ortamında, örneğin bir konuşma anında bir konuşucunun iki susma arasında ürettiği söz birimidir. Bütünüyle somut dil kullanımına ilişkin bir kavramdır. Doğru cevap C'dir.

Bir ürün metni, metin yapan özellikler alanyazınında metinsellik başlığı altında ele alınmaktadır. Bu özellikleri belirleyen ölçütlerse metinsellik ölçütleri olarak adlandırılmaktadır.