GENEL DİLBİLİM I - Deneme Sınavı - 14

Biçimbilimsel ölçüte göre alk'ın aldığı eklere göre bir ffil olması gerektiği anlaşılır. Dolayısıyla doğru cevap B'dir.

bir dilde sözlükbirimlere bulundukları sözdizimsel konuma uygun bir biçim verme işlemine çekim denir doğru cevap D'dir

Bağlaç kapalı küme elemanlarıdır dolayısıyla doğru cevap E'dir

Eylemler açık küme üyelerinden olduğu için doğru cevap C'dir.

adların tümcede değişen işlevlerini gösteren dilbilgisel ulamına Durum denir ve doğru cevap A'dır

Cins adın eril-dişil-yansız, canlı-cansız, insan-hayvan gibi özellikleri temelinde niteleyicileriyle uyum gerektiren bir ulamdır. Doğru cevap D'dir

gönderim noktası konuşma anı olan ulan yalın zaman olarak adlandırılır. Doğru cevap B'dir.

soru kökünde verilen cümle deneysel bir tamamlık içermektedir doğru cevap E'dir

Zavallıcık ısınmak için bütün kibritlerini yaktı cümlesindeki kip kesinlik içerdiğinden dolayı bilgisellik kipi barındırmaktadır. doğru cevap C'dir

Sözcük sınıflarına ilişkin bir diğer nokta ise kullanımlarına bağlı olarak aynı sözcüğün farklı sözcük sınıflarına atanabilir olmasıdır. Örneğin, Türkçedeki ara sözcüğü bağlam içinde sırasıyla ad, sıfat, zarf ve ilgeç olarak sınıflandırılabilir: ara verelim, ara sokak, ara ara uğrarım, arkadaşlar arası.

İşlevsel (görevli) sözcükler sözcelere anlamsal katkılarda bulunmazlar ve bu yüzden bir iletişimsel değer taşımazlar. Bunun yerine tümce parçaları arasında ilişkiler kurarak bazı dilbilgisel görevleri yerine getirirler. Çoğunluğu çekim almayan bu sözcüklerin değişken biçimleri yoktur ve oluşturdukları sınıflar yeni üye katılımına elverişli olmadığı için kapalı kümelerdir. İkincil (minor) sözcük sınıfları olarak da adlandırılırlar.

Açık küme sözcük sınıfları: ad, eylem, sıfat ve belirteçtir. Diğerleri kapalı küme sıfat sınıfına girerler.

Türkçedeki sayısal belirleyicilerle kullanılan adlara çoğul ekini yasaklayan kural, bu esnek kullanımlara bir sınırlık getirmektedir: *iki ağaçlar, *beş çocuklar, *on sorular. Yine de, bazı kalıplaşmış özel kullanımlarda bu kuralın bile esnetildiği görülmektedir: yedi cüce (herhangi bir yedi cüce), Yedi Cüceler (herkesin tanıdığı masal kahramanı olan cüceler).

İran dili olan farsça hariç, diğer dillerde varlıkları sınıflandırırken cins ayrımı yapılmaktadır.

-yapıyordu biçimini seçen ise eylemin bir bölümünü ele alarak bir başka eyleme arka plan oluşturmak istemektedir. Demek ki, bu biçimsel farklılık eylemin zamanı değil görüntülenmesindeki değişikliği yansıtmak için kullanılmaktadır.

Bu tümcede -gitsin eylemi istek kipiyle ilişkilendirilebilir.

Bu tümcede ‘Ahmet karneyi aldın’ eyleminde kişi ekinin öznenin kişi içeriğiyle uyumlu olmamasından kaynaklanmaktadır.

Yavaşca’ sözcüğü ad değil, eylemleri nitelemektedir.

Sözdizimsel olarak eşdeğer konumda olan kurucuları sıralayan sözcüklere ‘bağlaç’ denir.

Merkez üyeler sınıfın tüm özelliklerini taşıyan, merkez dışı üyeler ise kimi zaman merkez üyeler gibi hareket edemeyen sözcüklerdir. Diğer ifadeler doğrudur.