GENEL BİYOLOJİ

Fenotip: Canlı bir organizmaya ait olan morfoloji, anatomi, fizyoloji ve davranış gibi görünebilir karakterlerin tümüne verilen isimdir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Taksonomi: Canlı organizmaların ortak özelliklerine göre adlandırılması, tanımlanması ve sınıflandırılması ile ilgilenen bilim dalıdır. Canlıların belirli özelliklerine göre gruplandırılması ile ilgilenen taksonomi, her ne kadar o dönemde bir bilim dalı olmasa da ilk insanların dil kullanma yeteneklerinin ortaya çıkması kadar eskiye dayanmaktadır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Fosil: Geçmiş dönemlerde yaşamış canlı organizmalara ait kalıntılar ya da izlere verilen isimdir. Geçmiş dönemlerde yaşamış ve artık günümüzde var olmayan canlı organizmalara ait fosillerden bu canlıların eşeyli ürediklerinde verimli döller verip vermeyeceğini belirlemek mümkün değildir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Polimorfizm: Aynı türe ait farklı bireylerin en az iki farklı görünüşe sahip olmaları durumudur. Bu görünüş farklılığı yaş ve cinsiyet gibi faktörlere bağlı olarak ortaya çıkabilmektedir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Zigot: Biri anneden diğeri babadan gelen iki eşey hücresinin birleşmesi ile oluşan hücreye verilen isimdir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Allopatrik türleşme aynı türe ait bireylerin coğrafik bariyerler nedeniyle birbirlerinden ayrı kalması sonucu meydana gelen türleşme şeklidir. Ayrı kalma sürecinde rekombinayon, mutasyon, genetik sürüklenme ve doğal seçilim gibi mekanizmaların etkisi ile ayrı kalan toplulukların (populasyonlar) gen havuzlarında farklılıklar ortaya çıkmaktadıR. Doğru cevap A şıkkıdır.

Allopatrik türleşme aynı türe ait bireylerin coğrafik bariyerler nedeniyle birbirlerinden ayrı kalması sonucu meydana gelen türleşme şeklidir. Ayrı kalma sürecinde rekombinayon, mutasyon, genetik sürüklenme ve doğal seçilim gibi mekanizmaların etkisi ile ayrı kalan toplulukların (populasyonlar) gen havuzlarında farklılıklar ortaya çıkmaktadır. Belli bir zaman sonunda iki populasyonu ayıran coğrafik engeller ortadan kalksa bile iki grup arasında üreme yalıtımının gelişmesi nedeniyle çiftleşip verimli döller vermeleri söz konusu olamamaktadır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Bir türe ait bireyler topluluğunun ayrı kalmasına neden olan ikinci süreç ise dispersal olarak adlandırılan ve canlıların yayılma gücü ile ortaya çıkan bir durumdur. Doğru cevap D şıkkıdır.

Endemik tür, türe ait bireylerin bir zamanlar çok geniş dağılım alanına sahip iken değişen çevre koşulları nedeniyle dar bir alanda sıkışması ile oluşuyorsa buna paleoendemik tür adı verilmektedir.

Gen Akışı: Belli bir populasyonda bulunan genlerin, bu genleri taşıyan bireylerin göçü ile başka bir populasyona taşınması olayıdır. Farklı populasyondan gelen bireyler yeni populasyonlarındaki bireyler ile çiftleşerek kendi genlerini gelecek nesillere aktarmış olurlar. Farklı populasyonlardan göç eden bireyler göç ederek geldikleri populasyonda daha önce var olmayan alellerin görülmesini sağladıkları gibi populasyonda daha önce var olan alellerin frekanslarını da değiştirebilirler. Doğru cevap E şıkkıdır.

Biyolojik sınıflandırma sisteminde 8 temel taksonomik basamak bulunmaktadır ve her basamağın bir üst basamak tarafından kapsandığı hiyerarşik bir düzen görülmektedir. Bu taksonomik gruplar en alt basamaktan en üst basamağa doğru sırası ile tür (species), cins (genus), aile (familia), takım (ordo), sınıf (classis), şube (phylum) alem (regnum) ve üst alem (domain) adını almaktadır. Taksonomik gruplar içindeki en temel kategori türdür. Sınıflandırma sisteminde en alttaki basamak tür kategorisidir.

Fenotip: Canlı bir organizmaya ait olan morfolo- ji, anatomi, fizyoloji ve davranış gibi görünebilir karakterlerin tümüne verilen isimdir.

Biyolojik Tür Tanımı

Biyolojik tür tanımı günümüzde türlerin tanımlanmasında en yaygın olarak kullanılan kavramlardan birisidir. Biyolojik tür tanımında üreme yalıtımının önemi özellikle vurgulanmaktadır. Bu tanıma göre tür, birbirleri ile çiftleşip verimli döller veren ve diğer organizmalardan üreme yalıtımı ile ayrılan bireyler topluluğudur.

Taksonominin bir bilim dalı olarak şekillenmesi ise MÖ 3000 yıllarına kadar uzanmaktadır. Çin İmparatorluğu’nda bu dönemde tedavi amaçlı kullanılan bitki gruplarından bahseden metinlerin olduğu görülmektedir. Dünya üzerinde yaşayan canlıları sınıflandıran ilk bilim insanı MÖ 384-322 yılları arasında yaşamış olan Aristoteles olmuştur.

TÜRÜ TANIMLAMADA KULLANILAN KAVRAMLAR

Biyolojik sınıflandırma sisteminde 8 temel taksonomik basamak bulunmaktadır ve her basamağın bir üst basamak tarafından kapsandığı hiyerarşik bir düzen görülmektedir.

Tür içinde bireyler arasında genotipik fark- lılıkların oluşmasında birçok faktör etkili ola- bilmektedir. Bunların başında eşeyli üreme ve mutasyonlar gelmektedir. Farklılaşma süreci sonrasında çevresel faktörlerin etkisi ile belli özelliklere sahip olan bireylerin hayatta kalma ve üreme başarılarının artması, bu özelliğe sahip olan birey- lerin kalıtsal materyallerini yeni nesillere aktarma fırsatı sağlayacaktır. Böylece doğal seçilim denilen süreç ortaya çıkacak ve farklı özelliğe sahip bi- reylerden oluşan yeni grupların şekillenmesi söz konusu olacaktır. Farklılaşmanın üreme yalıtımı oluşturacak biçimde gelişmesi ise biyolojik tür tanımına göre yeni bir türün ortaya çıkması ile kendini gösterecektir.

Genetik Sürüklenme

Türleşme süreçleri üzerinde etkili olan bir başka mekanizma genetik sürüklenmedir. Genetik sürük- lenme bir populasyon içinde belli alellerin görülme sıklıklarının tesadüfen artması veya azalması durumudur. Özellikle küçük populasyonlarda büyük populasyonlara göre ortaya çıkma ihtimali daha fazladır. Genetik sürüklenme sonucunda yeni alel oluşumu söz konusu değildir.

Simpatrik Türleşme

Simpatrik türleşme aynı bölgede dağılım göste- ren bir populasyondaki varyasyonlar arasında görülen türleşme şeklidir (Şekil 4.10). Allopatrik türleşmeden en önemli farkı türleşme sürecinde coğrafik yalıtımın olmamasıdır. Simpatrik türleşme örnekleri daha çok bitkiler aleminde görülmesine rağmen hayvansal organizmalarda da bulunmaktadır.

Allopatrik Türleşme

Allopatrik türleşme aynı türe ait bireylerin coğrafik bariyerler nedeniyle birbirlerinden ayrı kalması sonucu meydana gelen türleşme şeklidir.

Allopatrik türleşme sonrasında populasyon- lar arasındaki farklılıklar, davranışsal, morfolojik, fizyolojik vb. şekillerde ortaya çıkabilmektedir. Sonuçta bu farklılıklar üreme yalıtımına yani bireylerin çiftleşip verimli döller oluşturamamasına neden olmaktadır. Üreme yalıtımı zigot oluşumu öncesinde ya da sonrasında görülebilmektedir.

Endemik tür: Dünya üzerinde sadece tek bir coğrafik bölgede dağılım gösteren tür- ler için kullanılan bir terimdir. Dağılım gösterilen bölge, dağ, ada, göl olabildi- ği gibi kıta da olabilmektedir. Örneğin baobab ağacı (Adansonia digitata) Afrika kıtası için endemik bir türdür. Endemik tür, türe ait bireylerin bir zamanlar çok geniş dağılım alanına sahip iken değişen çevre koşulları nedeniyle dar bir alanda sıkışması ile oluşuyorsa buna paleoendemik tür adı verilmektedir. Eğer yeni oluşmuş ve dağılma için zaman ya da fırsat bulamamış bir tür ise bu durumdaneoendemik tür olarak isimlendirilir.