GENEL BİYOLOJİ - Deneme Sınavı - 5

Polar yapısı nedeniyle su, evrensel bir çözücüdür ve canlı bünyesinde gerçekleştirilen biyokimyasal reaksiyonlar ancak su içerisinde başarılır.

Eğer bir yağ asidinin bütün C atomları, maksimum sayıda H sayısına sahipse, o yağ doymuş bir yağ asidi olarak isimlendirilir.

Proteinlerin bir üst organizasyon düzeyi ikincil (sekonder) yapı olarak bilinir ve amino asitlerin sahip oldukları yüklerden dolayı etkileşim içerisine girerek alfa heliks adı verilen spiral bir yapı oluşturacak şekilde kıvrılması ile ortaya çıkar.

Düz ya da dallanmış farklı sayıda monosakkarit birimlerinden oluşan bu yapı hücreyi dıştan bir örtü gibi sarar ve glikokaliks adını alır.

Hücre zarından hidrofobik, yağda çözünen küçük moleküllerin, konsantrasyonlarının ya da elektrokimyasal yüklerinin yüksek olduğu taraftan düşük olduğu tarafa doğru enerji kullanmadan taşınmasına difüzyon denir.

Hücrelerde sitoplazma, hücre iskeleti olarak adlandırılan ipliksi bir protein ağı ile desteklenmektedir. Hücre iskeletini meydana getiren protein iplikçikler mikrotübüller (en kalın), mikrofilamentler (en ince) ve ara filamentlerdir (orta kalınlıkta).

DNA’da üçlü birimler (kodon) hâlinde spesifik genlerde depolanan bilgi transkripsiyon denilen bir süreçte RNA molekülüne aktarılır.

Ribozomlar ökaryotik hücrelerde sitoplazmada serbest hâlde ya da endoplazmik retikulumun dış yüzüne tutunmuş şekilde (granüllü endoplazmik retikulum) bulunur. Sitoplazmada serbest hâldeki ribozomlar tek tek ya da kümeler hâlinde (polizom) olabilirler ve hücre içinde kullanılacak proteinlerin sentezini yaparlar. Endoplazmik retikuluma bağlı ribozomlarda ise daha çok hücre dışına gönderilecek salgı proteinlerinin ya da vezikül içinde hücrede depolanacak proteinlerin sentezi gerçekleşir.

Fotorespirasyon: Bitkilerde, yüksek ışık koşullarında Rubisco enziminin CO₂ yerine O₂’yi bağlaması sonucu Calvin döngüsünün verimini azaltan metabolik bir süreçtir.

NADH ve FADH₂ hücrede enerji taşıyan önemli moleküllerdir. Bu iki molekül, iç mitokondriyal membrana (krista) doğru hareket eder ve burada oksidatif fosforilasyon adı verilen üçüncü adım başlar.

Genetik bilgiyi ya da yaşamsal şifreleri taşıyan, ifade eden, düzenleyen, depolayan, aktaran, değişebilen genetik madde DNA (deoksiribonükleikasit)’dır.

Gen: DNA’nın biyolojik bilgiyi ve şifreyi taşıyan, ifade eden, düzenleyen, depola- yan, aktaran ve değişebilen en küçük ya- pısal ve işlevsel bölgesidir.

Mendel’in elde etmiş olduğu bu başarının önemli sebepleri vardır. Bunlar şöyle sıralanabilir:

Deneysel organizma olarak bezelyeyi seçmiştir: Bezelye yetiştirilmesi kolay olan tek yıllık her- mafrodit bir bitkidir. Bu özelliğinden dolayı çaprazlama deneylerinde, kendileştirme ya da kont- rollü tozlaşma yapılabilir, saf soylar elde edilebilir.

Bezelye bitkisi zıt karakterlere sahip varyetelere sahiptir: Mendel çalışmalarını, 22 bezelye varyetesinden seçtiği yedi karakter üzerinde yapmıştır. Mendel’in elde ettiği saf soyların taşıdığı bu temel karakterler:

Bezelye bitkisi zıt karakterlere sahip varyetelere sahiptir: Mendel çalışmalarını, 22 bezelye var- yetesinden seçtiği yedi karakter üzerinde yapmıştır. Mendel’in elde ettiği saf soyların taşıdığı bu temel karakterler:

Gövde boyu (uzun veya kısa),

Tohum şekli (düzgün veya buruşuk),

Tohum rengi (sarı veya yeşil),

Çiçek rengi (mor veya beyaz),

Tohum zarfı biçimi (düzgün veya boğumlu)

Tohum zarfı rengi (sarı veya yeşil) ve

Çiçeklenme durumudur (eksensel veya terminal) (Şekil 2.3).

Hermafrodit: Erkek ve dişi organların her ikisini de taşıyan canlıların genel adıdır.

Pleiotropi: Bir genin farklı hücrelerde, bir- den fazla fenotipik özelliğe etki etmesidir.

Çaprazımsı (Kriss-kros) Kalıtım: Erkek atanın taşıdığı özelliğin dişi yavruya, dişi atanın taşıdığı özelliğin de erkek yavruya aktarıldığı kalıtım biçimidir.

Rekombinasyon Frekansı: F1 test çaprazla- ması sonucunda oluşan rekombinant birey sa- yısının, toplam birey sayısına bölünüp 100 ile çarpılarak, %’ de olarak gösterilmesidir.

Monoploidi: Kromozomların takım sayısı düzeyinde azalmasıdır.