GENEL BİYOLOJİ - Deneme Sınavı - 1

Canlıların, canlılık özelliklerini taşıyan en küçük yapı birimi hücredir. Hücreler bir araya gelerek dokuyu, dokular organları, organlar sistemleri ve
organ sistemleri de organizmayı yani bireyi meydana getirmektedir.

Canlıların, canlılık özelliklerini taşıyan en küçük yapı birimi hücredir.

Bu organizasyonel yapı daha da ileriye taşındığında bireylerin oluşturduğu popülasyon, farklı türlere ait popülasyonların oluşturduğu komünite (tür toplulukları), komünite ve cansız çevrelerini içeren ekosistem ve bunların tamamını kapsayan ve canlıların yaşadığı 16-20 km kalınlığındaki biyosfer (canlı yüzey) tabakasından bahsetmek gerekir

Her canlının bir iç dengesi (homeostazi) vardır. Cansızlar böyle bir düzenlemeye sahip değildir.

Lityum aynı tür atomlardan oluşan bir element olduğu için bileşik olarak sınıflandırılamaz

Bir atom ister elektron versin, ister alsın yüklü
hâle geçer ve bu hâliyle atomlar iyon olarak isimlendirilir. Başka bir ifade ile elektron kazanan grup
(-), elektron veren grup (+) yüklenir ve zıt yüklü
iyonların birbirini çekmesi ile iyonik bağlar oluşur.
Sodyum (Na) ve klor (Cl) iyonları arasındaki bağ,
iyonik bağa örnek olarak verilebilir

Bileşik kimyasal olarak tamamen yeni ve kendisini oluşturan bileşenlerden farklı bir yapı gösterirken, karışımı oluşturan maddelerin kimyasal özellikleri değişmez.

Su molekülleri, sahip oldukları polar yapı
nedeniyle birbirini çeker. Buna kohezyon
adı verilir. Özellikle bitkilerde suyun iletim
demetlerinde yukarı taşınmasında etkilidir

Yağlar (lipitler); C, H ve O elementlerinden oluşan ve karbonhidratlardan farklı olarak N, S içermeyen
ve oksijenden daha çok H içeren organik moleküllerdir. Birçok yağ molekülü için temel birim (monomer),
yağ asitleridir.

Biyolojik sınıflandırma sisteminde 8 temel taksonomik basamak bulunmaktadır ve her basamağın bir üst basamak tarafından kapsandığı hiyerarşik bir düzen görülmektedir. Bu taksonomik gruplar en alt basamaktan en üst basamağa doğru sırası ile tür (species), cins (genus), aile (familia), takım (ordo), sınıf (classis), şube (phylum) alem (regnum) ve üst alem (domain) adını almaktadır. Taksonomik gruplar içindeki en temel kategori türdür. Sınıflandırma sisteminde en alttaki basamak tür kategorisidir.

Fenotip: Canlı bir organizmaya ait olan morfolo- ji, anatomi, fizyoloji ve davranış gibi görünebilir karakterlerin tümüne verilen isimdir.

Biyolojik Tür Tanımı

Biyolojik tür tanımı günümüzde türlerin tanımlanmasında en yaygın olarak kullanılan kavramlardan birisidir. Biyolojik tür tanımında üreme yalıtımının önemi özellikle vurgulanmaktadır. Bu tanıma göre tür, birbirleri ile çiftleşip verimli döller veren ve diğer organizmalardan üreme yalıtımı ile ayrılan bireyler topluluğudur.

Taksonominin bir bilim dalı olarak şekillenmesi ise MÖ 3000 yıllarına kadar uzanmaktadır. Çin İmparatorluğu’nda bu dönemde tedavi amaçlı kullanılan bitki gruplarından bahseden metinlerin olduğu görülmektedir. Dünya üzerinde yaşayan canlıları sınıflandıran ilk bilim insanı MÖ 384-322 yılları arasında yaşamış olan Aristoteles olmuştur.

TÜRÜ TANIMLAMADA KULLANILAN KAVRAMLAR

Biyolojik sınıflandırma sisteminde 8 temel taksonomik basamak bulunmaktadır ve her basamağın bir üst basamak tarafından kapsandığı hiyerarşik bir düzen görülmektedir.

Tür içinde bireyler arasında genotipik fark- lılıkların oluşmasında birçok faktör etkili ola- bilmektedir. Bunların başında eşeyli üreme ve mutasyonlar gelmektedir. Farklılaşma süreci sonrasında çevresel faktörlerin etkisi ile belli özelliklere sahip olan bireylerin hayatta kalma ve üreme başarılarının artması, bu özelliğe sahip olan birey- lerin kalıtsal materyallerini yeni nesillere aktarma fırsatı sağlayacaktır. Böylece doğal seçilim denilen süreç ortaya çıkacak ve farklı özelliğe sahip bi- reylerden oluşan yeni grupların şekillenmesi söz konusu olacaktır. Farklılaşmanın üreme yalıtımı oluşturacak biçimde gelişmesi ise biyolojik tür tanımına göre yeni bir türün ortaya çıkması ile kendini gösterecektir.

Genetik Sürüklenme

Türleşme süreçleri üzerinde etkili olan bir başka mekanizma genetik sürüklenmedir. Genetik sürük- lenme bir populasyon içinde belli alellerin görülme sıklıklarının tesadüfen artması veya azalması durumudur. Özellikle küçük populasyonlarda büyük populasyonlara göre ortaya çıkma ihtimali daha fazladır. Genetik sürüklenme sonucunda yeni alel oluşumu söz konusu değildir.

Simpatrik Türleşme

Simpatrik türleşme aynı bölgede dağılım göste- ren bir populasyondaki varyasyonlar arasında görülen türleşme şeklidir (Şekil 4.10). Allopatrik türleşmeden en önemli farkı türleşme sürecinde coğrafik yalıtımın olmamasıdır. Simpatrik türleşme örnekleri daha çok bitkiler aleminde görülmesine rağmen hayvansal organizmalarda da bulunmaktadır.

Allopatrik Türleşme

Allopatrik türleşme aynı türe ait bireylerin coğrafik bariyerler nedeniyle birbirlerinden ayrı kalması sonucu meydana gelen türleşme şeklidir.

Allopatrik türleşme sonrasında populasyon- lar arasındaki farklılıklar, davranışsal, morfolojik, fizyolojik vb. şekillerde ortaya çıkabilmektedir. Sonuçta bu farklılıklar üreme yalıtımına yani bireylerin çiftleşip verimli döller oluşturamamasına neden olmaktadır. Üreme yalıtımı zigot oluşumu öncesinde ya da sonrasında görülebilmektedir.

Endemik tür: Dünya üzerinde sadece tek bir coğrafik bölgede dağılım gösteren tür- ler için kullanılan bir terimdir. Dağılım gösterilen bölge, dağ, ada, göl olabildi- ği gibi kıta da olabilmektedir. Örneğin baobab ağacı (Adansonia digitata) Afrika kıtası için endemik bir türdür. Endemik tür, türe ait bireylerin bir zamanlar çok geniş dağılım alanına sahip iken değişen çevre koşulları nedeniyle dar bir alanda sıkışması ile oluşuyorsa buna paleoendemik tür adı verilmektedir. Eğer yeni oluşmuş ve dağılma için zaman ya da fırsat bulamamış bir tür ise bu durumdaneoendemik tür olarak isimlendirilir.