GENEL BİYOLOJİ II

Metasentrik kromozom: Sentromeri ortada bulunan ve bu nedenle kromozom kolları birbirine eşit olan, V şeklinde gözüken kromozomdur. Submetasentrik kromozom: Sentromeri bir uca daha yakın olup iki yanda kalan kolların eşit olmadığı, L şeklindeki kromozomdur. Telosentrik kromozom: Sentromer kromozomun bir ucuna çok yakın olduğu için sopa şeklinde olan kromozomdur. Akrosentrik kromozom: Sentromeri bir uçta olan ve mitoz veya mayozda sopa ya da İ şeklinde görülen kromozomdur. Bu durumda doğru cevap 22 çift otozomal + bir çift gonozomal = 46, yani “d” seçeneğidir.

Kodominantlık ya da eşbaskınlık, bir monohibrit çaprazlanmanın F1 dölünde, her iki atasal özelliğin de eşit oranda gözlendiği bir durumdur. Organizma üzerinde öldürücü etkisi olan gen, ya da allellere, letal gen ve etkilerine de letal (öldürücü) etki veya letalite denir. Allellerden bir tanesi diğerini baskılayarak fenotipte etkisini gösterirse buna tam dominant ya da baskın allel denir. Ekivalentlik ise, aynı karaktere etki eden fakat birbirinden farklı özellik taşıyan iki genin, canlının genotipinde birbirine dominantlık gösteremeyip, atalarından farklı yeni bir genotip oluşturmasıdır. Bu durumda soru kökünde açıklaması bulunan “yarı dominantlık” yani “e” seçeneği doğru cevaptır.

A kan grubuna sahip bireylerin alyuvarlarında A antijeni, kan plazmasında anti-B antikoru bulunur. Rh (-) kan gruplu bireylerin alyuvarlarında antijen bulunmaz, kan plazmasında anti-Rh antikoru, anti-D bulunur. B kan gruplu bireylerin alyuvarlarında B antijeni, kan plazmasında anti-A antikoru bulunur. AB kan grubuna sahip bireylerin alyuvarlarında A ve B antijenleri bulunur, kan plazmasında ise antikor bulunmaz. Bu bilgilere göre doğru cevap, soru kökünde açıklaması yapılan “O” grubu yani “d” seçeneğidir.

Sorunun cevabı soru kökünde bulunmaktadır. Daha açık bir ifadeyle; bir organizmadaki bağlantı grubu sayısı, o organizmanın sahip olduğu haploit kromozom sayısına eşit ise, 23 çift kromozoma sahip bir insandaki bağlantı grubu sayısı 23 olur. Dolayısıyla doğru cevap “c” seçeneğidir.

Bazı böcek türlerinde, dişiler iki adet X gonozomu taşırken (XX), erkekler sadece bir X gonozomu taşır (XO). Bu “XX-X0 Mekanizması” kapsamındadır. Ayrıca, Bal arıları gibi bazı sosyal böceklerde, erkek bireyler kromozom sayısı bakımından haploit (n), dişiler ise diploittir (2n). 16 kromozoma sahip olan haploit erkek arılar mitoz bölünme ile yine 16 kromozomlu haploit gametleri üretirler. 32 kromozomlu olan dipliot dişi arılar ise mayoz bölünme ile 16 kromozomlu haploit gametleri üretirler. Dişi bireyin oluşturduğu yumurtalardan bir kısmı döllenir ve normal gelişimini tamamlayarak diploit dişi arıları meydana getirir Bir k›sm› ise döllenmeyip, partenogenezle gelişerek haploit erkek arıları oluşturur. Bu durumda doğru cevap “arılar” yani “c” seçeneğidir.

“a”, “c”, “d” ve “e” seçeneklerindeki hastalıklar, “mitokondri genlerinde meydana gelen mutasyon sonucu” oluşurlar. Grip, influenza A, B ve C viruslarının neden olduğu viral bir enfeksiyondur. İnsanda yaygın hastalığa yol açan influenza A virusudur. Bu nedenle doğru cevap “b” seçeneğidir.

Aynı türün farklı populasyonlarında, allellerin bireylerde bulunma sıklığı farklı olabilir. Belirli bir genotipe sahip olan birey sayısının populasyondaki toplam birey sayısına oranı ya da populasyondaki yüzdesi genotip frekansını verir. Bu durumda doğru cevap soru kökünde yer alan açıklama yani “a” seçeneğidir.

Çerçeve kayması, gen bölgesinde bir veya birkaç baz çiftinin eklenmesi ya da çıkması ile meydana gelen mutasyon şeklidir. Translokasyon, homolog olmayan kromozomlar arasında gerçekleşen parça değişimidir. Duplikasyon, kromozomun bir kısmında bulunan genlerin kopyalanarak birden fazla sayıda bulunmasıdır. Transversiyon ise, gen bölgesindeki bir purin bazının bir pirimidin bazı ile ya da bir pirimidin bazının purin bazı ile yer değiştirmesi şeklinde gerçekleşen bir mutasyon tipidir. Bu durumda “transisyon” yani “b” seçeneği doğru cevaptır.

“a”, “b”, “c” ve “e” seçeneklerindeki ışın tipleri “iyonize olmayan radyasyon” grubundadırlar. Bu yüzden doğru cevap “gamma ışını” yani “d” seçeneği olmalıdır.

1822-1884

Deneylerini laboratuvar ortamında yapmamış, bezelyeleri bahçede yetiştirerek gözlemler yapmıştır

EEFFGG

MmNNOo

9:3:3:1

Yarı dominatlık

1 AA, 2 AB, 1 BB

Dominant epistazi

Kuşlar

Mitokondri DNA'sı

Monohibrit çaprazlamada, F1 dölünün kendi aralarında çaprazlanmasıyla (F1 X F1) elde edilen F2 dölleri genotip ve fenotip olarak farklı açılım gösterirler. F2 dölünde, 3/4 oranında dominant fenotip olan düzgün tohum ve 1/4 oranında ise çekinik buruşuk tohum meydana gelme olasılığı vardır. Fenotip oranının bu şekilde 3:1 olmasına rağmen bitkilerin genotip oranı 1 (DD) : 2 (Dd) : 1 (dd) olarak bulunur.