GENEL BİYOLOJİ II - Deneme Sınavı - 10

Yüzgeçler

Yağlar

Koful

Nöronlar veya bir nöron ile başka bir hücre arasında iletişimi sağlayan kimyasal maddelere nörotransmitter denir. Uyarıcı (eksite edici) ve engelleyici (inhibe edici) olmak üzere iki grup altında toplanırlar. En bilinenleri arasında asetilkolin, dopamin, gama amino butirik asit (GABA) ve serotonin sayılabilir. Sorunun cevap seçeneklerinden “a” da ise ağrı kesici özellikli bir madde olan “asetilsalisilik asit” yer almaktadır ve doğru cevap bu seçenektir.

Amonyak; suda yaşayan sünger, yassısolucan, balık, sucul eklembacaklı, kurbağa vb. hayvanların toksisitesi yüksek boşaltım ürünüdür. Su sıkıntısı yaşanan karasal ortamda bulunan canlılarda, örneğin insanlar da dâhil olmak üzere memelilerde amonyak hızla üreye dönüştürülür. Bunun nedeni, ürenin amonyağa göre daha az toksik olmasıdır. Ancak, üre çok yüksek çözünürlüğe sahip olduğu için bir miktar su ile atılması gerekir, bu da su kaybına neden olur. Glukoz ve hormonlar, idrar içinde %5 oranında bulunan zararlı madde atıklarındandır. Karada yaşayan ve her zaman yeterli su bulamama riski taşıyan kuşlar, sürüngenlerin çoğu, böcekler, kara salyangozları vb. birçok hayvan grubunda boşaltım ürünü ürik asittir. Çözünürlüğü üreye göre daha az olan ürik asit, su kaybını minimum seviyeye indirir. Bu nedenle sorunun cevabı “d” seçeneğidir.

Hücrenin dinlenme durumunda iç kısmının negatif, dış kısmının pozitif yüklü olma özelliğine polarizasyon (kutuplaşma), dinlenme durumundaki yük dengesine geri dönüşmesine de repolarizasyon denir. Depolarizasyon ise; hücre zarında kutuplaşmanın (polarize durumun) bozulması yani hücre içinin (+), dışının (-) yüklü hâle gelmesidir. Bu bilgiler doğrultusunda doğru cevap “d” seçeneği olmalıdır.

Mesajcı RNA (mRNA); bir DNA kalıptan transkripsiyon yoluyla sentezlenen ve protein sentez yeri olan ribozomlara, protein kodlayıcı bilgiyi taşıma görevi olan bir moleküldür. Adenozin 3'-trifosfat (ATP); hücre içinde yer alan çok işlevli bir nukleotit olup en önemli görevi hücre içi biyokimyasal reaksiyonlar için gereken kimyasal enerjiyi taşımaktır. Guanozin trifosfat (GTP), guanozin-5'-trifosfat olarak da bilinir. RNA sentezi (transkripsiyon) sırasında uzayan RNA molekülüne eklenen purin nukleotitlerden biridir. Protein sentezinde (translasyon) enerji kaynağı olarak kullanılır. Siklik guanozin monofosfat (cGMP), guanozin trifosfat (GTP) dan elde edilen bir halkalı nukleotid olup, cAMP gibi ikincil haberci olarak görev yapar. Siklik adenozin monofosfat (cAMP veya siklik 3'-5'-adenozin monofosfat) ise adenilat siklaz enzimi aracılığıyla ATP' den sentezlenir. Çeşitli organizmalarda, cAMP hücre içi sinyal aktarımında işlev gören bir ikincil habercidir. Örneğin, hücre zarından geçemeyen adrenalin ve glukagon gibi hormonların etkilerini hücre içine aktarır. Yukarıdaki bu açıklamalar doğrultusunda cevap “b” seçeneği olmalıdır.

Bademcik, timus, dalak ve lenf bezleri bağışıklık sistemi organlarıdır. Böbrek ise; üre, kreatinin, ürik asit, ilaç ve toksinleri vücuttan atan, vücut sıvı elektrolit, asit-baz dengesini düzenleyen, kan basıncını ayarlayan ve alyuvar yapımını uyaran organdır. Bu nedenle cevap “c” seçeneğidir.

Kollajen hareket sisteminin yapı taşlarını, özellikle kemik, kıkırdak, lif ve eklemleri oluşturan bir proteindir. Keratin sadece bazı ökaryotik hücrelerde bulunan lifli, yapısal bir protein ailesinin genel adıdır. Saçlar, tırnaklar, toynaklar, pençeler ve kuş tüylerinin temel malzemesidir. Elastin fibroblast hücreleri tarafından üretilen yapısal bir proteindir. Elastin bulunduğu dokulara esneklik sağlar. Miyoglobin genel olarak omurgalılardaki ve hemen hemen tüm memelilerdeki kas dokusunda bulunan demir ve oksijen bağlayıcı bir proteindir. Aktin ise, yuvarlak şekilli, yapısal bir proteindir. Aktin filamentleri hücresel iskeleti oluşturur ve hücreye mekanik destek sağlar, hücrenin şeklini belirler, hücrenin hareket etmesine olanak sağlar. Bu kapsamda “c” seçeneği doğru cevaptır.

Piroliz bir maddenin termokimyasal olarak oksijensiz ortamda sıvı, katı ve gaz ürünlerine dönüştürülme işlemidir. Fotoliz, fotosentezin ışık tepkimelerinde ATP ve NADPH2 üretimi için gerekli hidrojen ve elektronları elde etmek üzere suyun parçalanması olayıdır. Katalizör bir kimyasal reaksiyonun aktivasyon enerjisini düşürerek reaksiyon hızını arttıran ancak reaksiyon sonrasında kimyasal yapısında bir değişiklik meydana gelmeyen maddelerdir. Katalizörün reaksiyon üzerinde yaptığı değişikliğe ise kataliz denir. Elektroliz, elektrik akımı yardımıyla, bir sıvı içinde çözünmüş kimyasal bileşiklerin ayrıştırılması işlemidir. Hidroliz, çok az bir enerjiyle büyük moleküllerin su katarak daha küçük moleküllere parçalanması işlemidir ve bu bilgiye göre sorunun cevabı “e” seçeneğidir.

Pozitif jeotropizm karasal ortama uyum sağlamaış bitkilerde kökün yerçekimi doğrultusunda gövdenin ise yerçekiminin aksi yönde yönelerek büyümesini sağlayan etkidir.

Endokrin ve sinir sistemi düzenleyici iki sistemdir. Endokrin sistem hem bitki hem de hayvanlarda görülürken, sinir sistemi sadece hayvanlarda bulunur.

Fotosentez yapraklarda gerçekleşen ve klorofil gerektiren bir olaydır, kökün görevlerinden biri değildir.

Alyuvarlar kanda oksijen taşınmasında görev alır.

Bitki ve hayvan hücreleri arasındaki temel farklardan birisi bitki hücrelerinin selüloz çepere sahip olmasıdır.

Böcekler, kırkayaklar gibi eklembacaklılarda bazı vücut segmentlerinden stigma adı verilen bir delikle dışarı açılan trake sistemi ile solunum yapılır.

Enine kalınlaşmayı sağlayan doku kambiyum dokudur

Boşaltımda böbreklere akciğerler, deri, bağırsaklar vb. yapılar da yardımcı olur. Örneğin akciğerlerin karbondioksitin ve suyun, derideki ter bezlerinin bazı tuzların ve suyun, bağırsakların ise safranın, suyun atılmasında önemli rolleri vardır.

Epiderma

Hücrenin dinlenim durumunda iç kısmının negatif, dış kısmının pozitif yüklü olma özelliğine polarizasyon (kutuplaşma) denir. Hayvansal organizmada hücreler doğal olarak birbirini kimyasal maddelerle veya elektriksel olarak etkileyebilirler. Eğer bir hücre bu şekilde etkilenirse zardaki iyon kanalları aktivitesinin değişmesi sonucu zar (dinlenim) potansiyeli değişir. Buna depolarizasyon adı verilir. Uyarılmayla birlikte depolarizasyonda, hücre içi pozitif, dış kısım negatif yüklü olur. Doğru cevap "B" seçeneğidir.

Ksilem boruları su ve organik maddeleri kökten gövde ve yapraklara taşır, floem boruları fotosentez ürünü olan organik maddeleri bitkinin diğer kısımlarına taşır

Omurgalı hayvanlarda sadece tek merkezli gözler vardır. Tüm gruplarda yapı birbirine benzerlik gösterir. Göz küresinin ön tarafında ışığın göz içine girmesini sağlayan kornea tabakası bulunur. Göze rengini veren iris büyüklüğünü değiştirerek gözün içine giren ışık miktarını ayarlayabilir. Böylece göz bebeği de açılıp kapanabilecektir. Göz küresinin iç kısmında fotoreseptör hücrelerin yer aldığı retina bulunmaktadır. İris tabakasının hemen arkasında ise, görüntüyü retinaya odaklayan mercek bulunur, mercek odaklanma sağlar. Fotoreseptörler ise Yassısolucanlarda bulunan ışığa yönelimde kullanılan yapılardır. Doğru cevap İris yani D seçeneğidir.

Gövde

Yumuşakçalar ve Eklembacaklılarda dış iskelet bulunur. Yassı solucanlarda hidrostatik iskelet vardır. Memelilerde iskelet sistemi kemik dokudan oluşmakla birlikte bir miktar kıkırdak yapısı da taşır. İç iskeleti tamamıyla kıkırdak yapıda olan canlı grupları Kıkırdaklı balıklar ve Yuvarlakağızlılardır. Doğru cevap “D” seçeneğidir.

Nod

Süngerlerde sindirim boşluğuna giren suyun miktarını ayarlamak üzere farklı laşmış kasılma hücreleri olduğu görülmektedir. Sölenterlerde ise, farklı tipte kasılma özelliği olan hücrelere rastlanır. Kas hücrelerinin boyuna uzaması ilk defa bu grupta görülmektedir. Her iki grupta da kas düz kas yapısındadır. Yassı ve Yuvarlak Solucanlarda da düz kas görülmektedir. Ancak daha önceki gruplardan farklı olarak bu gruplarda kas mezoderm kökenlidir. Yumuşakçalar genelde yavaş hareket eden türleri içermektedir ve kasları düz kas özelliğindedir. Ancak bu grup içinde çizgili kas yapısına da rastlanmaktadır. Omurgasızlar içinde çizgili kas ilk defa Yumuşakçalar içinde görülmektedir. Halkalı Solucanlarda kas düz ve halkalı olmak üzere iki şekilde dizilmiştir. Eklembacaklılarda ise kas sistemi daha karmaşık bir hale gelmiştir. Genelde kaslar çizgili kas yapısındadır. Doğru cevap “D” seçeneğidir.

Geviş getiren otçul memelilerde mide işkembe, börkenek, kırkbayır ve şirden olmak üzere dört bölümden oluşmaktadır. Taşlık ise kuşlarda görülen midenin bir bölümü olup yutulan taş ve kumlar sayesinde tanelerin parçalanmasını sağlar. Doğru cevap "A" seçeneğidir.

Kısa sürgünlerin ince kıvrımlı yapıya dönüşmesiyle oluşan gövde yapısına sülük gövde denir.

Kalın bağırsaklar ince bağırsaklardan sulu durumda gelen besin artıklarındaki su ve minerallerin emildiği yerdir. Doğru cevap “E” seçeneğidir.

Yeni bitki gelişimi tohumlarla gerçekleşir, gövdenin görevlerinden biri değildir.